بانک های مرکزی از عملیات بازار باز برای اهداف اولیه در اجرای سیاست های پولی و مالی استفاده می کند . هدف اصلی از ایجاد بازار باز در واقع کنترل نرخ بهره کوتاه مدت و ثبات ارز رایج در اقتصاد کشور است .

عملیات بازار باز(OMO) فعالیتی است که از سوی بانک مرکزی برای تزریق یا جذب نقدینگی به بانک ها صورت می گیرد . به این ترتیب بانک مرکزی می تواند به خرید یا فروش اوراق قرضه دولتی اقدام کند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، عملیات بازار باز یا همان خرید و فروش اوراق قرضه توسط بانک مرکزی با هدف تاثیرگذاری بر متغیرهایی مانند حجم پول و نرخ بهره در بازار ایجاد شده است. در واقع سیاست ‌گذاران پولی با خرید و فروش اوراق قرضه، محرک های پولی انقباضی و انبساطی را در بازار ایجاد می کنند.

بانک های مرکزی از عملیات بازار باز برای اهداف اولیه در اجرای سیاست های پولی و مالی استفاده می کند. هدف اصلی از ایجاد بازار باز در واقع کنترل نرخ بهره کوتاه مدت و ثبات ارز رایج در اقتصاد کشور است .

اقتصاد آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای بزرگ، از سال 2006 میلادی بازار باز را با هدف تعدیل نرخ سود در بازار ایجاد کرد.

در واقع، اولین و مهم‌ترین ابزار سیاست پولی در آمریکا، عملیات بازار باز است و کارکرد آن به این صورت است که اگر بانک مرکزی آمریکا بخواهد نرخ بهره را کاهش دهد، با خرید اوراق قرضه از بانک‌ ها، و ذخایر و موجودی بانک ‌ها را افزایش می‌ دهد و بانک‌ها نیز در صورت مازاد، این ذخایر را در بازار عرضه می‌کنند.

با این کار حجم ذخایر افزایش یافته و قیمت آن یعنی نرخ بهره کاهش می‌ یابد. عکس این حالت برای زمانی که تصمیم به افزایش نرخ بهره وجود دارد، نیز صادق است.

این تصمیمات در کمیته بازار باز فدرال رزرو اخذ می شود که متشکل از هفت عضو هیأت مدیره، رئیس بانک مرکزی نیویورک و چهار رئیس بانک های مرکزی منطقه ای است .

منطقه یورو

بانک مرکزی اتحادیه اروپا مکانیزم مشابهی برای عملیات بازار باز دارد که هدف اصلی آن کنترل تورم، نرخ بهره و نقدینگی در بازار این کشورها است.

در سیستم پولی یورو عملیات بازار باز شامل عملیات تزریق یک هفته ای و سه ماهه نقدینگی به یورو به بانک های مرکزی است.

هند و سوئیس

این سیستم بازار باز در هندوستان و سوئیس نیز کاربرد دارد و بانک های مرکزی از طریق این ابزار کنترلی، سیستم نقدینگی کشور را هدایت می کنند. به همین دلیل است که تقریبا در تمامی کشورهایی که از حضور برنامه سیاست های پولی بهره می برند از عملیات بازار باز به عنوان یک ابزار کنترلی استفاده می کنند.

این عملیات بر اساس منطق بازار حرکت می کند به این معنی که بانک مرکزی به جای این که به صورت دستوری بانک ها را ملزم به رعایت نرخ بهره کند، با خرید و فروش اوراق قرضه، نرخ بهره مطلوب را در بازار جاری می سازد.

تجربه کشورهای پیشرفته در این خصوص نشان داده است که ابزارهای کنترلی بیشتر از دستورالعمل ها و مصوبات قانونی در شکل گیری روند مطلوب اقتصادی نقش دارد.