افق ۱۴۰۴ فولاد؛ چشم‌انتظار زیرساختهای صادراتی
دنیای معدن -تولید ۵۵میلیون تن فولاد جزو اهدافی از بخش معدن است که باید تا سال ۱۴۰۴ به آن دست یافت. دولت و سازمان‌های وابسته به بخش معدن به دلیل تحقق این هدف، برنامه‌هایی از جمله توسعه اکتشاف به ویژه اکتشافات سنگآهن را در دستور کار قرار دادند. زیرا سنگآهن نخستین حلقه از زنجیره فولاد است که کمبود آن میتواند تمامی زنجیره را با مشکل روبهرو کند اما در این میان برخی فعالان معدنی بر سر دستیابی به این رقم اختلاف نظر دارند. تلاش و تامین ماده اولیه از جمله سنگآهن، کنسانتره و گندله بیش از پیش رسیدن به ۵۵میلیون تن فولاد را در سال ۱۴۰۴ ممکن میسازد. چالشی به نام ماده اولیه تامین ماده اولیه نه تنها در زنجیره فولاد بلکه در هر زنجیره دیگری جزو موضوعات بسیار مهم تلقی میشود. در واقع اگر این حلقه از زنجیره با مشکل روبهرو شود میتواند سایر حلقههای دیگر را نیز با مشکل همراه کند. از سویی دیگر واردات مواد اولیه گاه نرخ تمام شده محصول را افزایش داده و به دنبال آن قدرت رقابتپذیری در بازارهای جهانی با کاهش روبهرو میشود یعنی ممکن است در برخی موارد تولید محصول نهایی توجیه اقتصادی نداشته باشد. پایش طرح جامع فولاد حاکی است که با مقدار ذخیره فعلی سنگآهن در کشور تنها نیاز به این ماده تا ۱۰ یا ۱۲ سال پس از سال ۱۴۰۴ تامین میشود، در نتیجه باید به دنبال اکتشافات جدید بود زیرا زنجیره فولاد و تولید محصول با ارزش افزوده موضوعی نیست که بتوان به طور موقت، آن را دنبال کرد. در همین زمینه، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) طرح اکتشاف ۲۵۰هزار کیلومتری از کشور را در دولت یازدهم در دستور کار خود قرار داد تا بتواند از ذخایر موجود در کشور بیش از گذشته بهرهبرداری کند. خوشبختانه اجرای این طرح دستاوردهای بسیار خوبی داشت. برای نمونه سنگان توانست در این برنامه لقب عسلویه معدنی را از آن خود کند و امروز شاهد بهرهبرداری از طرحهای کنسانترهسازی و گندلهسازی در این منطقه هستیم که میتواند در زنجیره تولید فولاد نقش بسیار مهمی ایفا کند اما این پایان راه نیست و باید اکتشافات همچنان در حوزه سنگآهن ادامه پیدا کند تا بتوان با تولید فولاد و محصولات پاییندستی آن، ارزش افزوده بیشتری در این صنعت بهدست آورد.اما نکته دیگر در زمینه زنجیره تولید فولاد، همراهی بخش خصوصی و کاهش خامفروشی است. بخش خصوصی میتواند با کاهش خامفروشی و ایجاد واحدهای فرآوری به تحقق هرچه بیشتر این هدف کمک کند. دولت سعی دارد بخش خصوصی را بیشتر از گذشته وارد بازی فرآوری کند اما گاه مخالفتهایی از سوی بخش خصوصی وجود دارد. آنها اعتقاد دارند معدندار باید ماده معدنی خود را بفروشد غافل از اینکه فرآوری هرچه بیشتر ماده معدنی به تکمیل زنجیره ارزش کمک خواهد کرد اما این موضوع نیازمند ایجاد این تفکر در بخش خصوصی است. آنها باید خود را در این زنجیره سهیم بدانند. با چنین اقداماتی دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد میسر خواهد شد. زیرساختهای ذهنی برای صادرات ایجاد شود اما برای رسیدن به پاسخ این پرسش که آیا دستیابی به ۵۵میلیون تن فولاد امکانپذیر است یا نه، به سراغ مشاور معاون اول رئیسجمهوری میرویم. وی در این باره میگوید: درباره موضوع چشمانداز حرف بسیاری دارم که شاید در این فرصت توضیح آن نمیگنجد.مصطفی موذنزاده با اشاره به راهاندازی ۷ طرح فولادی و نقشآفرینی آنها در چشمانداز ۱۴۰۴، اظهار میکند: به هر حال این طرحها شروع میشود و باید به اتمام برسد. چه کسی بخواهد و چه نخواهد باید تمام هموغم خود را بر انجام این طرحها بگذارند.موذنزاده معتقد است: با به پایان رسیدن این طرحها، چالشهای دیگری همچون صادرات پیشرو قرار میگیرد.وی در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست از امروز به دنبال حضور در بازارهای جهانی برای زمان دستیابی به چشمانداز باشیم، تصریح میکند: ورود به بازارهای صادراتی جای کار بسیار دارد. واقعیت آن است که صادرات نیازمند زیرساختهایی است که امروز آنها را در اختیار نداریم. این زیرساختها تنها به زیرساختهای فیزیکی محدود نمیشود بلکه باید زیرساختهای ذهنی نیز در این باره ایجاد شود. چطور میتوان مشتری خارجی را با بروکراسیهای موجود در شرکتها و ادارهها جذب کرد؟ باید گفت ورود به بازارهای صادراتی داستانی پیچیدهتر است.با توجه به صحبتهای مشاور معاون اول رئیس جمهوری، زنجیره فولاد برای دستیابی به تولید ۵۵میلیون تن فولاد و ورود به بازارهای صادراتی، نیازمند فرهنگسازی و ایجاد زیرساختهاست. باید این زیرساختها میان دولت و بخشخصوصی ایجاد شود. به همین دلیل دولت و بخش خصوصی باید به دنبال همکاری و همراهی بیش از پیش باشند تا صنعت فولاد به عنوان صنعتی مادر در کشور بتواند نقش مهمی در اقتصاد ایفا کند و حضور پررنگی در بازارهای صادراتی داشته باشد. صادرات ۲۰میلیون تن فولاد کار سختی نیست اما مدیرعامل شرکت مهندسی بینالمللی فولاد تکنیک درباره دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد اینگونه میگوید: دستیابی به این رقم نیازمند چند نکته است که بخشی از آن به مصرف داخلی باز میگردد یعنی در صورتی که اقتصاد و به ویژه صنعت ساختمان از رکود خارج شود، میتوان شاهد افزایش تقاضا در بازار داخلی بود که این میزان تقاضا بخشی از فولاد تولید شده را پوشش میدهد.محمد ابکاء در ادامه اضافه میکند: در نتیجه باید سال به سال ارزش افزوده صنعت، ساختمان و رشد اقتصادی محاسبه شود تا بتوان نیاز بازار در چشمانداز را پیشبینی کرد.وی در ادامه، با تاکید بر اینکه طرح توازن در صنعت فولاد تنها محدود به چند سال نیست، میگوید: آن دسته از افرادی که بر سر دستیابی به رقم ۵۵میلیون تن اختلاف نظر دارند باید بدانند بخشی از این رقم پیشبینی شده به صادرات اختصاص یافته است.اما در زمینه صادرات همانطور که مشاور معاون اول ریاست جمهوری به آن اشاره کرد، ابکاء نیز معتقد است صادرات نیازمند ایجاد زیرساختهایی همچون ساخت و مجهز کردن بنادر است. در کنار آن باید مطالعات برای ورود به بازارهای هدف جدید نیز در دستور کار قرار گیرد تا بتوان میزان پیشبینی شده برای صادرات را به راحتی راهی بازارهای بینالمللی کرد. ابکاء در ادامه با اشاره به اینکه صنعت فولاد در شرایط کنونی توانسته به مرز ۷میلیون تن در سال دست پیدا کند، تصریح میکند: با توجه به هدفگذاری صادرات حدود ۸میلیون تنی در امسال و با ایجاد موارد یاد شده، صادرات ۲۰میلیون تن فولاد کار سختی نخواهد بود. البته باید به این نکته اشاره کرد که بخشی از این صادرات باید به حلقههای میانی زنجیره فولاد اختصاص پیدا کند.
زیرا سنگآهن نخستین حلقه از زنجیره فولاد است که کمبود آن میتواند تمامی زنجیره را با مشکل روبهرو کند اما در این میان برخی فعالان معدنی بر سر دستیابی به این رقم اختلاف نظر دارند. تلاش و تامین ماده اولیه از جمله سنگآهن، کنسانتره و گندله بیش از پیش رسیدن به ۵۵میلیون تن فولاد را در سال ۱۴۰۴ ممکن میسازد.
چالشی به نام ماده اولیه
تامین ماده اولیه نه تنها در زنجیره فولاد بلکه در هر زنجیره دیگری جزو موضوعات بسیار مهم تلقی میشود. در واقع اگر این حلقه از زنجیره با مشکل روبهرو شود میتواند سایر حلقههای دیگر را نیز با مشکل همراه کند. از سویی دیگر واردات مواد اولیه گاه نرخ تمام شده محصول را افزایش داده و به دنبال آن قدرت رقابتپذیری در بازارهای جهانی با کاهش روبهرو میشود یعنی ممکن است در برخی موارد تولید محصول نهایی توجیه اقتصادی نداشته باشد. پایش طرح جامع فولاد حاکی است که با مقدار ذخیره فعلی سنگآهن در کشور تنها نیاز به این ماده تا ۱۰ یا ۱۲ سال پس از سال ۱۴۰۴ تامین میشود، در نتیجه باید به دنبال اکتشافات جدید بود زیرا زنجیره فولاد و تولید محصول با ارزش افزوده موضوعی نیست که بتوان به طور موقت، آن را دنبال کرد. در همین زمینه، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو) طرح اکتشاف ۲۵۰هزار کیلومتری از کشور را در دولت یازدهم در دستور کار خود قرار داد تا بتواند از ذخایر موجود در کشور بیش از گذشته بهرهبرداری کند. خوشبختانه اجرای این طرح دستاوردهای بسیار خوبی داشت. برای نمونه سنگان توانست در این برنامه لقب عسلویه معدنی را از آن خود کند و امروز شاهد بهرهبرداری از طرحهای کنسانترهسازی و گندلهسازی در این منطقه هستیم که میتواند در زنجیره تولید فولاد نقش بسیار مهمی ایفا کند اما این پایان راه نیست و باید اکتشافات همچنان در حوزه سنگآهن ادامه پیدا کند تا بتوان با تولید فولاد و محصولات پاییندستی آن، ارزش افزوده بیشتری در این صنعت بهدست آورد.اما نکته دیگر در زمینه زنجیره تولید فولاد، همراهی بخش خصوصی و کاهش خامفروشی است. بخش خصوصی میتواند با کاهش خامفروشی و ایجاد واحدهای فرآوری به تحقق هرچه بیشتر این هدف کمک کند. دولت سعی دارد بخش خصوصی را بیشتر از گذشته وارد بازی فرآوری کند اما گاه مخالفتهایی از سوی بخش خصوصی وجود دارد. آنها اعتقاد دارند معدندار باید ماده معدنی خود را بفروشد غافل از اینکه فرآوری هرچه بیشتر ماده معدنی به تکمیل زنجیره ارزش کمک خواهد کرد اما این موضوع نیازمند ایجاد این تفکر در بخش خصوصی است. آنها باید خود را در این زنجیره سهیم بدانند. با چنین اقداماتی دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد میسر خواهد شد.
زیرساختهای ذهنی برای صادرات ایجاد شود
اما برای رسیدن به پاسخ این پرسش که آیا دستیابی به ۵۵میلیون تن فولاد امکانپذیر است یا نه، به سراغ مشاور معاون اول رئیسجمهوری میرویم. وی در این باره میگوید: درباره موضوع چشمانداز حرف بسیاری دارم که شاید در این فرصت توضیح آن نمیگنجد.مصطفی موذنزاده با اشاره به راهاندازی ۷ طرح فولادی و نقشآفرینی آنها در چشمانداز ۱۴۰۴، اظهار میکند: به هر حال این طرحها شروع میشود و باید به اتمام برسد. چه کسی بخواهد و چه نخواهد باید تمام هموغم خود را بر انجام این طرحها بگذارند.موذنزاده معتقد است: با به پایان رسیدن این طرحها، چالشهای دیگری همچون صادرات پیشرو قرار میگیرد.وی در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست از امروز به دنبال حضور در بازارهای جهانی برای زمان دستیابی به چشمانداز باشیم، تصریح میکند: ورود به بازارهای صادراتی جای کار بسیار دارد. واقعیت آن است که صادرات نیازمند زیرساختهایی است که امروز آنها را در اختیار نداریم. این زیرساختها تنها به زیرساختهای فیزیکی محدود نمیشود بلکه باید زیرساختهای ذهنی نیز در این باره ایجاد شود. چطور میتوان مشتری خارجی را با بروکراسیهای موجود در شرکتها و ادارهها جذب کرد؟ باید گفت ورود به بازارهای صادراتی داستانی پیچیدهتر است.با توجه به صحبتهای مشاور معاون اول رئیس جمهوری، زنجیره فولاد برای دستیابی به تولید ۵۵میلیون تن فولاد و ورود به بازارهای صادراتی، نیازمند فرهنگسازی و ایجاد زیرساختهاست. باید این زیرساختها میان دولت و بخشخصوصی ایجاد شود. به همین دلیل دولت و بخش خصوصی باید به دنبال همکاری و همراهی بیش از پیش باشند تا صنعت فولاد به عنوان صنعتی مادر در کشور بتواند نقش مهمی در اقتصاد ایفا کند و حضور پررنگی در بازارهای صادراتی داشته باشد.
صادرات ۲۰میلیون تن فولاد کار سختی نیست
اما مدیرعامل شرکت مهندسی بینالمللی فولاد تکنیک درباره دستیابی به ۵۵ میلیون تن فولاد اینگونه میگوید: دستیابی به این رقم نیازمند چند نکته است که بخشی از آن به مصرف داخلی باز میگردد یعنی در صورتی که اقتصاد و به ویژه صنعت ساختمان از رکود خارج شود، میتوان شاهد افزایش تقاضا در بازار داخلی بود که این میزان تقاضا بخشی از فولاد تولید شده را پوشش میدهد.محمد ابکاء در ادامه اضافه میکند: در نتیجه باید سال به سال ارزش افزوده صنعت، ساختمان و رشد اقتصادی محاسبه شود تا بتوان نیاز بازار در چشمانداز را پیشبینی کرد.وی در ادامه، با تاکید بر اینکه طرح توازن در صنعت فولاد تنها محدود به چند سال نیست، میگوید: آن دسته از افرادی که بر سر دستیابی به رقم ۵۵میلیون تن اختلاف نظر دارند باید بدانند بخشی از این رقم پیشبینی شده به صادرات اختصاص یافته است.اما در زمینه صادرات همانطور که مشاور معاون اول ریاست جمهوری به آن اشاره کرد، ابکاء نیز معتقد است صادرات نیازمند ایجاد زیرساختهایی همچون ساخت و مجهز کردن بنادر است. در کنار آن باید مطالعات برای ورود به بازارهای هدف جدید نیز در دستور کار قرار گیرد تا بتوان میزان پیشبینی شده برای صادرات را به راحتی راهی بازارهای بینالمللی کرد.
ابکاء در ادامه با اشاره به اینکه صنعت فولاد در شرایط کنونی توانسته به مرز ۷میلیون تن در سال دست پیدا کند، تصریح میکند: با توجه به هدفگذاری صادرات حدود ۸میلیون تنی در امسال و با ایجاد موارد یاد شده، صادرات ۲۰میلیون تن فولاد کار سختی نخواهد بود. البته باید به این نکته اشاره کرد که بخشی از این صادرات باید به حلقههای میانی زنجیره فولاد اختصاص پیدا کند.