مشوقهای اندک صادراتی، انگیزه‌ای ایجاد نمی‌کند
دنیای معدن - یکی از سیاست‌های دولت در چند سال گذشته، کاهش اتکا به اقتصاد نفتی است. سیاستی که بهطور یقین باید بیش از پیش بر صادرات غیرنفتی متکی شود. با توجه به مزیتهای تولید فولاد در کشور، محصولات این صنعت میتواند یکی از جایگزینهای مناسب برای درآمدهای نفتی به شمار رود. اما اینکه دولت تا چه اندازه مشوقهای لازم برای صادرات محصولات غیرنفتی را فراهم کرده، همچنان جای پرسش دارد چراکه بیشتر صادرکنندگان همواره از کمبود تسهیلات و مشوقهای لازم، گلهمند هستند. نیازمند مشوقهای صادراتی بیشتر اجرای برنامههایی در راستای حمایت از صادرات در کشور بهطور قطع میتواند تاثیری مستقیم بر افزایش میزان آن داشته باشد. درباره مشوقهای صادراتی مدیرعامل فولاد هرمزگان در گفتوگو با صمت، اظهار کرد: هرچند به صنعت فولاد مشوقهایی اختصاص یافته اما این مشوقها چندان قابلتوجه نیستند. فرزاد ارزانی در پاسخ به این پرسش که مهمترین مشوقهای صادراتی برای واحدهای تولیدی چیست، عنوان کرد: یکی از مهمترین مشوقهای صادراتی برای واحدهای تولیدی معافیت از مالیات ارزشافزوده ۹ درصدی است. باید مشوقهای بیشتری برای واحدهای تولیدی که برنامهای برای صادرات دارند، در نظر گرفت و تسهیلات بیشتری را به آنها اختصاص داد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: تسهیلاتی که برای صادرات در نظر گرفته میشود همچنین میتواند در زمینه ارائه هزینههای حملونقل و تامین زیرساختهایی مانند ریل و اسکله باشد. این مدیرعامل فولادی همچنین با اشاره به ارائه تسهیلات بانکی، تاکید کرد: تسهیلات بانکی همراه با بهرههای بالاست و این موضوع نمیتواند چندان یاریدهنده صادرکنندگان باشد. به عنوان مشوق همچنین میتوان برای وامهایی که سررسید آنها رسیده، امتیازهایی در نظر گرفت. در نهایت اینکه میتوان برای در دست گرفتن بازارهای بیشتر صادراتی تسهیلات و مشوقهای بیشتری تعریف و اجرا کرد. مشوقهایی که بهموقع پرداخت نمیشوند درباره نحوه پرداخت مشوقهای صادراتی نیز مدیر تحقیق و توسعه فولاد نابتبریز در گفتوگو با صمت، اظهار کرد: موضوع قابلتوجه در این باره این است که مشوقهای صادراتی در قانون و روی کاغذ وجود دارد اما در عمل بهگونهای است که گویی مشوقی برای صادرات نداریم. به عبارت دیگر، دو موضوع را درباره مشوقهای صادراتی میتوان مطرح کرد؛ یکی اینکه مشوقهای قابلتوجهی برای صادرات از سوی دولت در نظر گرفته نشده است و موضوع دیگر اینکه همین مشوقهای اندک نیز بهدرستی پرداخت نمیشود.زکریا نایبی در ادامه خاطرنشان کرد: برای مثال مشوقهایی که سال ۹۴ به صادرکنندگان تعلق گرفته بود، هنوز به برخی شرکتها پرداخت نشده است. در حقیقت همین مشوقهای اندک نیز با تاخیر زیادی پرداخت میشود. البته زمانی هم اعلام کردند مشوقهای صادراتی را با عنوان سهام شرکت به صادرکنندگان پرداخت کنند. وی با اشاره به اینکه رقیبان ما در منطقه برای در اختیار گرفتن بازارهای منطقه، مشوقهای بسیار خوب صادراتی در نظر گرفتهاند، گفت: مشوقهای صادراتی که ترکیه برای صادرکنندگان خود در نظر گرفته، بسیار قابل توجه است. در زمینه برگزاری نمایشگاههایی که بهطور بینالمللی برگزار میشود مشوقهایی که کشورهای رقیب در نظر میگیرند برای صادرکنندگان بسیار مناسب است. برای مثال ترکیه هزینههای نمایشگاهی شرکتکنندگان را پرداخت میکند یا چین بخشی از هزینه حملونقل صادراتی را پرداخت میکند یا به صادرکنندگان یارانه اختصاص میدهد اما در کشور ما مشوقهای صادراتی آنچنان قابلتوجهی برای صادرکنندگان تعریف نشده است. مشوقهای متداول در جهان این کارشناس فولاد در ادامه با اشاره به مشوقهایی که هماکنون اعمال میشود، افزود: در کشور ما نیز معافیتهای مالیاتی ۹ درصد ارزشافزوده بهعنوان مشوق صادراتی در نظر گرفته شده یا قانون واردات در برابر صادرات نیز مطرح است که صادرکنندگان مواد اولیه مورد نیازشان را به اندازه محصولاتی که صادر کردهاند، بدون پرداخت تعرفه گمرکی وارد کنند. البته چون این نوع مشوقها در کل جهان برای صادرکنندگان متداول است از اینرو چندان بهعنوان مشوق خاص نمیتوان آنها را در نظر گرفت. نایبی در پاسخ به این پرسش که بیش از مشوقهای موجود، واحدهای فولادی نیازمند چه نوع مشوق صادراتی دیگری هستند، گفت: مشوقهای صادراتی که از سوی دولت ارائه میشود تاحدودی یکسان است درحالیکه صادرات از یک صنعت به صنعت دیگر متفاوت است؛ بنابراین با توجه به نوع صنعت باید بتوان مشوقهای خاصی برای آن صنعت تعریف کرد. برای مثال صنعت فولاد، صنعتی است که به سرمایه در گردش بالایی نیاز دارد. از اینرو، فعالیت در این صنعت از مرحله تولید تا صادرات، هزینههای بالایی را میطلبد. نیاز فولاد به تسهیلات وی در ادامه خاطرنشان کرد: صنعت فولاد به تسهیلات بانکی بیشتری نیازمند است این در حالی است که تسهیلاتی که بانکها درحالحاضر ارائه میکنند، همراه با بهرههای بالاست که بازپرداخت آنها برای صادرکننده بسیار سنگین تمام میشود زیرا با حاشیه سود نهچندان بالایی که صنعت فولاد به همراه دارد، دیگر بهصرفه نخواهد بود. از اینرو، اگر تسهیلاتی که بانکها ارائه میدهند با بهرههای کمتری بود، میتوان بهعنوان مشوق آنها را به شمار آورد. یا دولت بهعنوان مشوق میتواند برای هزینههای حملونقل صادراتی یارانههایی در نظر بگیرد. این مدیر تحقیق و توسعه کارخانه فولادی با اشاره به ارزشی که تولید فولاد میتواند به همراه داشته باشد، عنوان کرد: ارزآوری، اشتغالزایی و درآمدزایی تولید هر تن فولاد به اندازه حدود ۵ بشکه نفت است. اگر یک میلیون تن فولاد صادر کنیم همانند این است که ۵۰ میلیون تن نفت صادر کردهایم. نایبی ادامه داد: از یک سو شعار میدهیم که صادرات غیرنفتی کشور را باید افزایش دهیم اما از سوی دیگر مشوقهایی برای این موضوع در نظر نمیگیریم. در حالی که اگر قرار است در مسیر صادرات غیرنفتی در عمل گامهایی برداریم باید دولت هزینههایی را متحمل شود و برای این امر مشوقهای صادراتی بیشتری در نظر بگیرد. صادرات محصولات نهایی وی در پایان تاکید کرد: در زمینه صادرات باید بیشتر به سمت محصولات نهایی پیش برویم. اگر به صادرات ۹ ماه امسال نگاهی بیندازیم، خواهیم دید ۸۵ درصد صادرات فولادی به محصولات میانی مانند شمش، بیلت، بلوم و اسلب اختصاصیافته که این محصولات در حقیقت به نوعی ماده اولیه بهشمار میروند. این مدیر تحقیق و توسعه کارخانه فولادی خاطرنشان کرد: در حالی که باید در راستای صادرات محصولات نهاییتر گام برداریم که ارزشافزوده و اشتغال بیشتری دارند. صادرات مواد اولیه مانند شمش بهنوعی ایجاد ارزشافزوده برای کشورهای دیگر به شمار میرود؛ بنابراین برای صادرات محصولات نهایی باید مشوقهای صادراتی بیشتری را در نظر گرفت.
با توجه به مزیتهای تولید فولاد در کشور، محصولات این صنعت میتواند یکی از جایگزینهای مناسب برای درآمدهای نفتی به شمار رود. اما اینکه دولت تا چه اندازه مشوقهای لازم برای صادرات محصولات غیرنفتی را فراهم کرده، همچنان جای پرسش دارد چراکه بیشتر صادرکنندگان همواره از کمبود تسهیلات و مشوقهای لازم، گلهمند هستند.
نیازمند مشوقهای صادراتی بیشتر
اجرای برنامههایی در راستای حمایت از صادرات در کشور بهطور قطع میتواند تاثیری مستقیم بر افزایش میزان آن داشته باشد. درباره مشوقهای صادراتی مدیرعامل فولاد هرمزگان در گفتوگو با صمت، اظهار کرد: هرچند به صنعت فولاد مشوقهایی اختصاص یافته اما این مشوقها چندان قابلتوجه نیستند. فرزاد ارزانی در پاسخ به این پرسش که مهمترین مشوقهای صادراتی برای واحدهای تولیدی چیست، عنوان کرد: یکی از مهمترین مشوقهای صادراتی برای واحدهای تولیدی معافیت از مالیات ارزشافزوده ۹ درصدی است. باید مشوقهای بیشتری برای واحدهای تولیدی که برنامهای برای صادرات دارند، در نظر گرفت و تسهیلات بیشتری را به آنها اختصاص داد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: تسهیلاتی که برای صادرات در نظر گرفته میشود همچنین میتواند در زمینه ارائه هزینههای حملونقل و تامین زیرساختهایی مانند ریل و اسکله باشد. این مدیرعامل فولادی همچنین با اشاره به ارائه تسهیلات بانکی، تاکید کرد: تسهیلات بانکی همراه با بهرههای بالاست و این موضوع نمیتواند چندان یاریدهنده صادرکنندگان باشد. به عنوان مشوق همچنین میتوان برای وامهایی که سررسید آنها رسیده، امتیازهایی در نظر گرفت. در نهایت اینکه میتوان برای در دست گرفتن بازارهای بیشتر صادراتی تسهیلات و مشوقهای بیشتری تعریف و اجرا کرد.
مشوقهایی که بهموقع پرداخت نمیشوند
درباره نحوه پرداخت مشوقهای صادراتی نیز مدیر تحقیق و توسعه فولاد نابتبریز در گفتوگو با صمت، اظهار کرد: موضوع قابلتوجه در این باره این است که مشوقهای صادراتی در قانون و روی کاغذ وجود دارد اما در عمل بهگونهای است که گویی مشوقی برای صادرات نداریم. به عبارت دیگر، دو موضوع را درباره مشوقهای صادراتی میتوان مطرح کرد؛ یکی اینکه مشوقهای قابلتوجهی برای صادرات از سوی دولت در نظر گرفته نشده است و موضوع دیگر اینکه همین مشوقهای اندک نیز بهدرستی پرداخت نمیشود.زکریا نایبی در ادامه خاطرنشان کرد: برای مثال مشوقهایی که سال ۹۴ به صادرکنندگان تعلق گرفته بود، هنوز به برخی شرکتها پرداخت نشده است. در حقیقت همین مشوقهای اندک نیز با تاخیر زیادی پرداخت میشود. البته زمانی هم اعلام کردند مشوقهای صادراتی را با عنوان سهام شرکت به صادرکنندگان پرداخت کنند. وی با اشاره به اینکه رقیبان ما در منطقه برای در اختیار گرفتن بازارهای منطقه، مشوقهای بسیار خوب صادراتی در نظر گرفتهاند، گفت: مشوقهای صادراتی که ترکیه برای صادرکنندگان خود در نظر گرفته، بسیار قابل توجه است. در زمینه برگزاری نمایشگاههایی که بهطور بینالمللی برگزار میشود مشوقهایی که کشورهای رقیب در نظر میگیرند برای صادرکنندگان بسیار مناسب است. برای مثال ترکیه هزینههای نمایشگاهی شرکتکنندگان را پرداخت میکند یا چین بخشی از هزینه حملونقل صادراتی را پرداخت میکند یا به صادرکنندگان یارانه اختصاص میدهد اما در کشور ما مشوقهای صادراتی آنچنان قابلتوجهی برای صادرکنندگان تعریف نشده است.
مشوقهای متداول در جهان
این کارشناس فولاد در ادامه با اشاره به مشوقهایی که هماکنون اعمال میشود، افزود: در کشور ما نیز معافیتهای مالیاتی ۹ درصد ارزشافزوده بهعنوان مشوق صادراتی در نظر گرفته شده یا قانون واردات در برابر صادرات نیز مطرح است که صادرکنندگان مواد اولیه مورد نیازشان را به اندازه محصولاتی که صادر کردهاند، بدون پرداخت تعرفه گمرکی وارد کنند. البته چون این نوع مشوقها در کل جهان برای صادرکنندگان متداول است از اینرو چندان بهعنوان مشوق خاص نمیتوان آنها را در نظر گرفت. نایبی در پاسخ به این پرسش که بیش از مشوقهای موجود، واحدهای فولادی نیازمند چه نوع مشوق صادراتی دیگری هستند، گفت: مشوقهای صادراتی که از سوی دولت ارائه میشود تاحدودی یکسان است درحالیکه صادرات از یک صنعت به صنعت دیگر متفاوت است؛ بنابراین با توجه به نوع صنعت باید بتوان مشوقهای خاصی برای آن صنعت تعریف کرد. برای مثال صنعت فولاد، صنعتی است که به سرمایه در گردش بالایی نیاز دارد. از اینرو، فعالیت در این صنعت از مرحله تولید تا صادرات، هزینههای بالایی را میطلبد.
نیاز فولاد به تسهیلات
وی در ادامه خاطرنشان کرد: صنعت فولاد به تسهیلات بانکی بیشتری نیازمند است این در حالی است که تسهیلاتی که بانکها درحالحاضر ارائه میکنند، همراه با بهرههای بالاست که بازپرداخت آنها برای صادرکننده بسیار سنگین تمام میشود زیرا با حاشیه سود نهچندان بالایی که صنعت فولاد به همراه دارد، دیگر بهصرفه نخواهد بود. از اینرو، اگر تسهیلاتی که بانکها ارائه میدهند با بهرههای کمتری بود، میتوان بهعنوان مشوق آنها را به شمار آورد. یا دولت بهعنوان مشوق میتواند برای هزینههای حملونقل صادراتی یارانههایی در نظر بگیرد. این مدیر تحقیق و توسعه کارخانه فولادی با اشاره به ارزشی که تولید فولاد میتواند به همراه داشته باشد، عنوان کرد: ارزآوری، اشتغالزایی و درآمدزایی تولید هر تن فولاد به اندازه حدود ۵ بشکه نفت است. اگر یک میلیون تن فولاد صادر کنیم همانند این است که ۵۰ میلیون تن نفت صادر کردهایم. نایبی ادامه داد: از یک سو شعار میدهیم که صادرات غیرنفتی کشور را باید افزایش دهیم اما از سوی دیگر مشوقهایی برای این موضوع در نظر نمیگیریم. در حالی که اگر قرار است در مسیر صادرات غیرنفتی در عمل گامهایی برداریم باید دولت هزینههایی را متحمل شود و برای این امر مشوقهای صادراتی بیشتری در نظر بگیرد.
صادرات محصولات نهایی
وی در پایان تاکید کرد: در زمینه صادرات باید بیشتر به سمت محصولات نهایی پیش برویم. اگر به صادرات ۹ ماه امسال نگاهی بیندازیم، خواهیم دید ۸۵ درصد صادرات فولادی به محصولات میانی مانند شمش، بیلت، بلوم و اسلب اختصاصیافته که این محصولات در حقیقت به نوعی ماده اولیه بهشمار میروند. این مدیر تحقیق و توسعه کارخانه فولادی خاطرنشان کرد: در حالی که باید در راستای صادرات محصولات نهاییتر گام برداریم که ارزشافزوده و اشتغال بیشتری دارند. صادرات مواد اولیه مانند شمش بهنوعی ایجاد ارزشافزوده برای کشورهای دیگر به شمار میرود؛ بنابراین برای صادرات محصولات نهایی باید مشوقهای صادراتی بیشتری را در نظر گرفت.