دیروز نخستین روز اعطای وام 25‌ میلیونی خرید خودرو با تسهیلات دولتی بود؛ تسهیلاتی که به نظر می‌رسد 100 هزار نفر را به جمع خودروسواران ایرانی اضافه می‌کند.

بر اساس این طرح، متقاضیان می‌توانند از این وام برای خرید خودروهای داخلی با نهایت قیمت ٥٠ میلیون تومان و الزام ساخت ٤٠ درصد داخل استفاده کنند. گزارش میدانی  از نمایندگی‌های فروش خودرو نشان می‌دهد مراجعه به مراکز فروش خودرو در روز گذشته بالا بود. مسوول یکی از نمایندگی‌های فروش خودرو در مرکز شهر در این خصوص به خبرنگار ما گفت: از نخستین ساعات روز مراجعه به این مرکز بسیار بالا بود، اما اغلب افرادی که وارد می‌شدند برای کسب اطلاع می‌آمدند و می‌پرسیدند که با چه شرایطی می‌توانند خودرو بخرند. او گفت: برخی نیز دلیل چهار‌ساله شدن وام هفت‌ساله را می‌پرسیدند که ما جوابی برای‌شان نداشتیم چون خودمان از ابتدا در جریان موضوع نبودیم و طبق ابلاغیه‌ها کار را پیش می‌بریم. به گفته وی باید دید چه میزان از تقاضای بالقوه‌ای که خود را در نخستین روز نشان داد، در روزهای آتی بالفعل می‌شود چرا که او پیش‌بینی کرد خودروهای ارزان‌تری مانند پراید بتوانند فروش خوبی در این دوره داشته باشند. مسوول یک نمایندگی در حوالی مجیدیه تهران نیز در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه آیا محدودیتی در قبال تعداد ثبت نام‌ها به شما ابلاغ شده است، یا خیر؟ گفت: فعلا چیزی در این مورد به ما نگفته‌اند و پیش‌بینی می‌کنیم در روزهای پیش‌رو بدون تغییر نسبت به ثبت نام اقدام کنیم. وی در پاسخ به این سوال که میزان استقبال چقدر بود؟ گفت: در این مناطق استقبال خوب بود، مردم برای پرس و جو می‌آمدند. هر چند پیش‌تر خبرهای کامل در این حوزه منتشر شد اما باز هم شرایط دریافت وام و خرید خودرو را می‌پرسیدند تا مطمئن شوند که آیا می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند، او گفت: نکته مهم نبود ضامن در این طرح است، این موضوع برای بسیاری از خریداران خودرو قابل توجه است. به گفته وی بسیاری متقاضی خرید خودرو از طریق سفته بودند اما ما در این نمایندگی سفته نمی‌پذیریم. وی در پاسخ به این سوال که آیا شرایط اعلامی برای تمامی نمایندگی‌ها یکسان نیست؟ گفت: بهتر است از دیگران در این مورد بپرسید.

  نه فقط مسوولان این دو نمایندگی، که کارکنان نمایندگی‌های فروش خودرو در مناطق مرکزی، غرب و شرق تهران حاضر به اعلام رقم فروش قطعی نشدند اما معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در نخستین ساعات روز سخنان متفاوتی داشت.

 ٥٠٠٠ خودرو فروختیم

مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت پیش از ظهر دیروز در جمع خبرنگاران محدودی که دعوت‌شان کرده بود قرار گرفت و از فروش ٥٠٠٠ خودروی وام‌دار خبر داد. کمی بعد از قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت، مدیران سایپا در خبری از فروش دو هزار دستگاه خودرو خبر دادند اما مقامات ایران‌خودرو رقمی در خصوص فروش خودرو ارایه ندادند. اما در ساعات پایانی دیشب قائم‌مقام وزیر صنعت آمار نهایی فروش روز اول را ١٢هزار خودرو اعلام کرد .خسروتاج که با اخبار شبکه یک گفت‌وگو می‌کرد با اشاره به استقبال خوب مردم از طرح وام ٢٥ میلیونی گفت: براساس آخرین آمار تا ساعت ٢٠ روز دوشنبه ١٢هزار خودرو از محصولات سایپا و ایران خودرو به فروش رسیده است.

البته یکی از نمایندگی‌های فروش مدیران خودرو در مورد میزان استقبال از خرید خودروهای این گروه خودرویی در طرح دولت  می‌گوید: «با توجه به اینکه این گروه هم‌اکنون نیز خودروهای خود را در طرح اقساطی بدون بهره به فروش می‌رسانند طرح خرید خودرو با وام ٢٥ میلیونی و سود ١٦درصدی نتوانسته است روی تقاضاهای ثبت‌شده این گروه تاثیر خاصی بگذارد.»

یکی دیگر از نمایندگان فروش ایران خودرو نیز  می‌گوید: «از زمانی که ثبت نام آغاز شده تاکنون تعدادی تنها برای پرسیدن شرایط فروش مراجعه کرده‌اند و تا حالا کسی تقاضای خریدی را ثبت نکرده چرا که معتقدند خرید خودرو با سود ١٦ به صرفه نیست چرا که بعد از چهار سال که اقساط خودرو به اتمام می‌رسد خودروی مذکور در رنج خودروهای کارکرده بالا محسوب می‌شود و نمی‌تواند میزان هزینه پرداخت‌شده و قیمت خودرو در آن شرایط را پاسخ دهد.»

نماینده فروش شرکت سایپا که ظاهرا فروش خوبی هم داشته است در مواجهه با خبرنگار  نیز همانند سایر همکاران خود واکنشی مشابه نشان می‌دهد و معتقد است: «ممکن است برخی نمایندگان فروش مرکزی تقاضاهایی را ثبت کرده باشند اما در نمایندگی ما تنها چند مورد مراجعه داشتیم که شرایط خرید خودرو و میزان اقساط را جست‌وجو می‌کردند.»

تحویل، یک‌هفته‌ای

بر اساس قراردادهای که در این طرح ثبت می‌شود، خودروسازان باید خودرو را در هفت روز تحویل متقاضی بدهند. طبق گفته خسروتاج «قرار‌ شده تحویل خودرو ظرف مدت یک هفته پس از انعقاد قرار‌داد انجام شود». برآوردها نشان می‌دهد ١٠٠ هزار خودرو در انبارهای خودروسازان وجود دارد.

البته خسروتاج سعی کرده به این موضوع نیز پاسخ دهد و به همین منظور گفته است: «خودروسازان در این طرح متناسب با تولید و ظرفیت خود اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند، حتی توصیه کرده‌ایم تا تحویل خودروها در اسرع وقت صورت گیرد تا خریداران با مشکلاتی روبه‌رو نشوند. خودروساز دست مشتریان را باز گذاشته تا با توجه به هزینه‌های خود اقدام به خرید خودروها کنند، خودروسازان شرایط مشتریان را اعتبارسنجی کرده و متناسب با آن خودروهایی را به آنها معرفی می‌کنند. خودروها به نام مشتری نیست و اگر بخواهند بعد از دو هفته اقدام به فروش خودرو کنند باید کل مبلغ خودرو را یکجا به شرکت خودروساز پرداخت کنند تا امکان فروش آن برای فرد متقاضی به وجود‌ آید.»

با این حال گزارش‌هایی که خبرگزاری‌ها از برخی نمایندگی‌ها منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد که مشتریان این طرح، کم نیستند. البته مراجعه به نمایندگی‌های دو خودروساز بزرگ کشور نشان می‌دهد که قرار است این خودروها ظرف ٣٠ تا ٤٥ روز تحویل داده شود.

 نه چک برگشتی، نه قسط معوق بانکی

از دیگر سو، طبق بخشنامه‌های قبلی قرار بود دریافت این تسهیلات با چک یا سفته امکان‌پذیر باشد اما گویا خودروسازان زیر بار این بند نیز نرفته‌اند و در اطلاعیه‌های خود تصریح کرده‌اند که این تسهیلات تنها با استفاده از چک قابل استفاده است و شخص متقاضی (صاحب چک) نباید سابقه برگشت چک و قسط عقب مانده داشته باشد. به هر حال، میزان ثبت‌نام‌ها، بر اساس آمار رسمی اعلام شده، نشان می‌دهد که استقبال از این طرح قاعدتا باید روز خوشی را برای خودروسازان رقم زده باشد. اگر آغاز طرح را ساعت ٨ صبح در نظر بگیریم، طبق آمار رسمی، ظرف ٥ ساعت و نیم، ٥٠٠٠ نفر ثبت‌نام کرده‌اند و این یعنی خودروسازان در مجموع در هر دقیقه بیش از ١٥ خودرو فروخته‌اند.

 چرا چینی‌ها؟

قائم مقام وزیر صنعت در واکنش به انتقادات مطرح شده مبنی بر اینکه چرا در لیست اعلامی وزارت صنعت، خودروهای خارجی وجود دارد که تولید داخل آن بالاتر از ٤٠ درصد نیست، گفت: «براساس این طرح ٢٦ نوع خودرو مشمول دریافت وام شده‌اند. ١٨ مورد از این خودروها برای شرکت‌های ایران خودرو و سایپاست که تولید داخل آنها بالای ٦٠ درصد است. در سال گذشته همین ٢٦ نوع خودرو حدود ٩٥٧ هزار دستگاه تولید شده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد سهم قابل توجهی از بازار به این ٢٦ خودرو اختصاص دارد. ما خواستیم مصرف‌کننده در خرید خود با محصولات مختلفی روبه‌رو شود. خودروهای چینی فقط ٦/٥ دهم درصد از حجم تولیدات خودرو را در سال گذشته به خود اختصاص دادند، علت درج اسامی برخی از شرکت‌های خودروساز در این فهرست احترام به سلیقه مردم است. اما باز تاکید می‌کنم ٩٥ درصد خودروهایی که در فهرست وزارت صنعت قرار دارند بالای ٦٠ درصد تولید داخل هستند. شرکت‌های کوچکی که در این فهرست درج شده فقط ١٤ تا ٢١ درصد تولید داخل بوده‌اند.»

خسروتاج همچنین با اشاره به اینکه در کارت خرید اعتباری به تدریج اسامی واحدهای تولیدی در فهرست وزارت صنعت درج خواهند شد، افزود: «در حال حاضر ٣٦٥٦ کد کالا از ٥٢ واحد تولیدی اسامی خود را در فهرست کالاهای تولید داخل درج کرده‌اند. همچنین ٣٠٢٠ نماینده فروش و ٣٦ واحد تولیدی از طریق اینترنتی در این طرح مشارکت کرده‌اند. هدف وزارتخانه در طرح خرید کالاهای تولید داخل ایجاد فضای رقابتی میان تولیدکنندگان است.»

 رانتی نداشتیم

وی در پاسخ به این انتقادات که در فهرست اعلامی وزارت صنعت کالاهای بی‌کیفیت درج شده و حتی صحبت از رانت در تعیین کالاها وجود داشته است، ادامه داده است: «در فهرست وزارتخانه کلیه محصولات طرح خرید اعتباری کالا تولید داخل هستند حتی ما کارت با پشتوانه صادر کرده‌ایم تا مشکلی در آینده به وجود نیاید. در خرید کارت اعتباری کد کالا و کد واحدهای تولیدی درج شده و در فاز اول به فروش محصولات تولید داخل می‌پردازیم اما باید تاکید کنم این فهرست در حال تکمیل است و واحدها می‌توانند اقدام به درج کالاهای خود در این فهرست کنند. در تهیه این فهرست با تشکل‌های تولیدی هماهنگی‌های لازم صورت گرفته است، در حال حاضر در فهرست کالاهای داخلی هیچ کالای خارجی وجود ندارد اما در مراحل بعد با توجه به میزان تولید داخل امکان درج محصولات دیگری نیز وجود دارد. مادرصددیم در آینده کالاهایی که حاصل از سرمایه‌گذاری مشترک با خارجیان بوده است را نیز در این فهرست درج کنیم.»