به گزارش نامه نیوز به نقل از اقتصادنیوز، روز گذشته، جلسه ای میان بانک ها برگزار و طی آن اعلام شد نرخ سود سپرده بانکی از 20 به 18 و نرخ سود بین بانکی از 26 به 24 درصد کاهش پیدا کند. در این خصوص چند نکته حائز اهمیت وجود دارد.

 نخست آنکه خود بانک ها اجماع کاملی روی این موضوع ندارند و به نظر می رسد همه بانک ها با کاهش نرخ سود در شرایط کنونی موافق نیستند. از سوی دیگر، تجربه های اخیر کاهش نرخ سود نشان می دهد، این موضوع در عمل رخ نداده است.

به عنوان مثال، سال گذشته شورای پول و اعتبار، نرخ سود را از 23 به 20 درصد کاهش داد، اما در عمل مشاهده شد نرخ سود واقعی که بانک ها برای سپرده ها تعیین می کردند کمتر از 22 درصد نبود. علت این امر، کمبود نقدینگی و نوعی رقابت مسموم در نظام بانکی است که اجازه کاهش عملی نرخ ها را نمی دهد.

در واقع، نرخ سودهای بالایی که موسسات غیرمجاز و برخی بانک هایی که شدیدا با تراز منفی درآمدهای مشاع مواجهند برای جذب سپرده پیشنهاد می کنند باعث می شود سایر بانک ها نیز به ناچار وارد این رقابت مسموم شوند. بررسی ها نشان می دهد از سال گذشته که فاصله بین نرخ های سود پیشنهادی بانک ها با موسسات غیرمجاز کاهش یافته، جذب سرمایه ها در موسسات غیرمجاز کاهشی بوده است.

اکنون اما، اگر بانک ها به صورت یک جانبه اقدام به کاهش نرخ سود کنند و سایر موسسات در این زمینه کنترل نشوند، افزایش اختلاف سودآوری باعث می شود بخشی از سپرده های بانک ها خارج شوند.

این نگرانی باعث می‌شود با وجود آنکه عمده کارشناسان و مقامات اقتصادی کشور، کاهش نرخ سود را برای وضعیت فعلی اقتصاد کشور مناسب ارزیابی می کنند، اجرای چنین عملی بدون حذف عوامل مزاحم امکان پذیر نباشد.

فرض کنید به عنوان یک سرمایه گذار، در شرایط فعلی که ریسک گریزی نیز پایین است کاهش نرخ سود سپرده توسط بانک ها، سرمایه گذاران را به سمت بازار پرریسکی مثل بورس راهی نمی کند و موسسات غیرمجاز یا سایر ابزارهای کم ریسک می توانند شانس اول جذب سرمایه باشند. بنابراین، طبیعی است که با توجه به تجربه های اخیر و تحلیل های موجود، بورس تهران نیز واکنشی خنثی در این خصوص داشته است.

به هر حال، در معاملات امروز بازار سهام همچنان شاهد روندی کم نوسان در میان نمادها بودیم و برآیند نمادهای مثبت و منفی، تغییرات صفر شاخص کل را رقم زد. با این حال، برخی خوش بینی ها که به سیاست های ضدرکود دولت و تقویت اخیر نرخ ارز وجود دارد، باعث تحرکات بیشتر سهامداران خُرد شده است که نمود آن را در افزایش تعداد معاملات روزانه مشاهده می کنیم. در معاملات امروز، «فولاد»، «تاپیکو»، «شپدیس»، «جم» و «فملی» نمادهایی بودند که بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل داشتند و در مقابل، «حکشتی»، «وپاسار»، «رمپنا»، «کگل»، «ومعادن» و «وتجارت» بیشترین اثر منفی را بر دماسنج بورس تهران داشتند.

جذابیت اسناد خزانه با زمزمه های کاهش نرخ سود
اسناد خزانه اسلامی که با نماد «اخزا1» از اوایل مهر در فرابورس ایران منتشر شدند، یکی از اقدامات مهم در اقتصاد کشور محسوب می شوند. این اوراق که سرمایه گذاری بدون ریسک محسوب می شوند نرخ سود موثری دارند که می تواند در شرایطی که حجم بالایی از آنها در بازار عرضه شده باشد به سیاست گذاران پولی کمک کند.

بررسی های «اقتصادنیوز» نشان می دهد، اوراق مزبور که در روز بازگشایی با نرخ سود موثر سالانه بیش از 26 درصدی باز شدند و حتی اواخر مهر نرخ سود آنها به 28 درصد نیز نزدیک شد، روز گذشته در مسیر تعدیل سودآوری، نرخ سود کمتر از 25 درصدی را ثبت کردند.

 روند قیمتی این اوراق نشان می دهد از زمان رونمایی رئیس جمهور از بسته ضدرکود که طی آن اقداماتی جهت کاهش نرخ سود بانکی در نظر گرفته شده بود، نرخ سود موثر اسناد خزانه نیز در فرابورس مسیر کاهشی در پیش گرفتند. این موضوع که با اعلام خبر اجماع بانک ها برای کاهش نرخ سود در روز گذشته تقویت شد، اثر خود را بر اسناد خزانه نیز گذاشت. به طوری که در معاملات امروز، «اخزا1» به قیمت 92 هزار 610 تومان رسیدند که نرخ سود موثر آنها برای نخستین بار به کمتر از 25 درصد رسید.

اهرم «طلایی» در بازار ارز
در سمت دیگر، بازار ارز رشد قابل توجه نرخ ها را شاهد بود به طوری که نرخ دلار که در میان معاملات به حدود 3530 تومان نیز رسیده بود، در لحظه تنظیم این گزارش حدود 3523 تومان معامله می شد. پیشتر اشاره شده بود که نرخ ها در بازار ارز تمایلی برای کاهش ندارند و آنچه موجب عدم افزایش نرخ ها شده بود، نگرانی متقاضیان از چند عامل، نظیر افزایش اختلاف با نرخ ارز مبادله‌ای، اجرای لغو تحریم ها و افزایش عرضه صرافی بانک ها بودند.

با این حال، در معاملات امروز فعالان بازار سکه که به شدت از سوی افت قیمت اونس طلا، تحت فشار هستند به بازار ارز وارد شده با تقویت نرخ ارز مانع افت قیمت سکه شدند.

این رفتار سنتی موجب ارتباط الاکلنگی نرخ دلار و قیمت سکه در شرایط افت قیمت های جهانی اونس شده است. بنابراین، در معاملات امروز، نرخ دلار که آمادگی برای رشد داشت با تحریک سمت تقاضا (از سوی معامله گران طلا) با رشد نسبتا مناسبی مواجه شود. این موضوع سبب شد قیمت سکه نیز رشد ملایمی را تجربه کند و به 911 هزار تومان برسد.