نقش آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در دوران بازسازی کشور و ترمیم خسارت‌های برآمده از جنگ فرسایشی ۸ساله با کشور عراق انکارنشدنی است. نقشی که سبب شد آیت‌الله در طول همه سال‌های زمامداری‌اش رابطه نیرومندی با پیکره صنعت کشور برقرار کند.

۲۳ دی سالروز تاسیس شرکت بزرگ فولاد مبارکه اصفهان است. این مجتمع بزرگ فولادی پس از جنگ و در دوران ریاست‌جمهوری سردار سازندگی طراحی و ساخته شد. مجتمع فولاد مبارکه، بزرگترین مجتمع صنعتی ایران است که در شرق شهر مبارکه و در غرب شهر زرین شهر در استان اصفهان قرار دارد.
افتتاح فولاد مبارکه در دوران سازندگی
این شرکت بزرگ صنعتی کشور در چهارم مهر ۱۳۷۰ نخستین کوره قوس الکتریکی واحد فولادسازی خود را راه‌اندازی و در ۲۳ دی ۱۳۷۱ آخرین خط نورد سرد آن به‌وسیله حجت‌الاسلام والمسلمین آقای هاشمی‌رفسنجانی رییس‌جمهور اسلامی وقت افتتاح و از ابتدای سال ۱۳۷۲ وارد مرحله بهره‌برداری شد.
فولاد و صنعت در نگاه آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی
نقش آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در دوران بازسازی کشور و ترمیم خسارت‌های برآمده از جنگ فرسایشی ۸ساله با کشور عراق انکارنشدنی است. نقشی که سبب شد آیت‌الله در طول همه سال‌های زمامداری‌اش رابطه نیرومندی با پیکره صنعت کشور برقرار کند. به گزارش رسانه ذوب‌آهن، دولتی که با نام دولت «سازندگی» در عرصه سیاست مشهور شد و یکی از آماج‌های بزرگ اقتصادی و سیاسی‌اش را ساختن کشور تعیین کرده بود، نمی‌توانست در برابر مشکلات دیرپای صنعت بی‌تفاوت بماند. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی پیوسته دل‌نگران صنعت کشور بود و حتی در آخرین دیداری که با هیات‌مدیره تعاونی‌های فولاد و معدن کشور داشت، از حساسیت‌هایش در حوزه صنعت و به‌ویژه صنعت استراتژیک فولاد سخن گفت و نشان داد افزوده شدن بر شمار سال‌های زندگی‌اش سر سوزنی از دغدغه‌هایش در حوزه فولاد کشور نکاسته است. ایشان در این دیدار بر ضرورت جذب سرمایه‌گذاری در عرصه فولاد تاکید داشت و وضعیت صنعت فولاد را شاقول پیشرفت یک کشور دانست. شاید امروز جای‌خالی آیت‌الله هاشمی در هیچ بخشی همانند عرصه صنعت محسوس و ملموس نباشد. سیاستمداری که می‌دانست صنعت کشور و به‌ویژه کالای استراتژیک فولاد در جهان شتابناک امروز، سنگ محک میزان پیشرفت کشورها به‌شمار می‌آید.
جنگ و ضرورت بازسازی
خرابی‌های جنگ ۸ساله تنها به ساختمان‌های مسکونی و شهرها محدود نبود. در بسیاری از شهرها کارخانه‌ها نیز از رونق افتاده بودند و بیشتر قریب به اتفاق فعالان حوزه صنعت و سرمایه‌گذاران این عرصه در انتظار روشن شدن تکلیف جنگ نشسته بودند. صنعت فولاد کشور به‌عنوان یکی از کالاهای پایه‌ای در هر گونه سازه ساختمانی اعم از کارخانه و خانه مسکونی در شرایط پس از جنگ نقشی دیگرگونه یافت. به عبارت دیگر اگر در هنگامه جنگ بیشتر مصرف فولاد کشور به مصرف جنگ و حواشی آن می‌رسید، حالا در شرایط دولت سازندگی بار اصلی نوسازی کشور و ساخت‌وساز را برعهده گرفت. دولت هاشمی‌رفسنجانی که خود آن را دولت «کار» می‌نامید، با برنامه‌های توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، بیش از پیش به کالای استراتژیک فولاد نیازمند شده بود.
وزیر جسور صنایع
با انتخاب حسین محلوجی که به جسارت و نظم و انضباط معروف بود، آیت‌الله هاشمی نشان داد که با حساسیت‌های حوزه صنعت و نقش بزرگ آن در دوران پساجنگ، آشنایی درخوری دارد و دولت را برای به‌دست گرفتن طرح‌های بلندپروازانه آماده کرد. در این زمان بکارگیری اقتصاددانان کاردانی که به‌طور کامل به حوزه صنعت مسلط بودند نیز یکی دیگر از ویژگی‌های تیم اداره‌کننده وزارت معادن و فلزات دولت سازندگی به‌شمار می‌رفت که بعدها توانستند یکی از کامیاب‌ترین تیم‌ها در حوزه اداره صنعت و معدن لقب بگیرند. در دوره ۸ساله دولت سازندگی ظرفیت تولید فولاد از ۱/۱میلیون تن به ۶ میلیون تن رسید و در عمل۶ برابر افزایش یافت که این رکورد هیچگاه در دولت‌های بعدی تکرار نشد. در این زمان بود که کلید کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور و خاورمیانه همچون فولاد مبارکه و فولاد خوزستان زده شد و ایران به باشگاه تولیدکنندگان ورق‌های فولادی پیوست. در سال ۱۳۷۰ نخستین فاز فولاد مبارکه با حمایت شخص آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و تامین بودجه کلان آن با رایزنی‌ها و مشورت‌هایی که با مجلس و سایر قوا انجام دادند، به بهره‌برداری رسید و دولت و البته شخص رییس‌جمهور وقت در عمل ثابت کرد که عزم راسخی در تولید فولاد دارد.
دغدغه فولاد، دغدغه‌ای تمام‌نشدنی
با اینکه آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی پس از پایان یافتن دوران ریاستش بر قوه مجریه به‌تدریج از مسئولیت‌های مهم اجرایی فاصله گرفت، اما این هم سبب نشد که دغدغه‌اش نسبت به صنعت فولاد رو به کاستی برود. آیت‌الله هاشمی شاید در میان روسای‌جمهور پس از انقلاب اسلامی تنها فردی باشد که از صنعت فولاد اطلاعات جامع و کافی در اختیار داشت. وی به‌عنوان یک استراتژیست به خوبی از نقش استراتژیک فولاد آگاهی داشت و می‌دانست که بدون رونق بازار فولاد و داشتن نقشه راه در این صنعت مهم، نه سدی به گونه مطلوب ساخته می‌شود و نه ساختمان کارخانه یا خانه‌ای بالا می‌رود. ایشان در روزها و ماه‌های پایانی عمر در مصاحبه‌ها و در دیدارهای گاه به گاهی که با فعالان عرصه صنعت داشت، همواره از ظرفیت‌های بی‌نظیر فولاد یاد می‌کرد و از روند کند شدن چرخ این صنعت به‌ویژه در دوران دولت موسوم به «مهرورزان» گله می‌کرد.