دامنه رکود ساخت‌وساز به صنعت لعاب رسید
دنیای معدن - صنعت تولید لعاب و رنگدانه‌های سرامیکی در ایران قدمت زیادی ندارد. برای نخستین‌بار در دهه ۱۳۵۰ به‌دست مهندسان ایتالیایی یک واحد لعابسازی در یکی از کارخانههای کاشی ایجاد شد تا بخشی از لعاب مصرفی آن واحد را نیز تولید کند. پس از انقلاب نیز بهصورت دولتی و خصوصی واحدهای لعابسازی در شهرهای مختلفی چون شیراز، قزوین، مشهد و یزد تاسیس شدند. البته این واحدهای تولیدی هماکنون به ۲۵ واحد تولیدی رسیدهاند که در حال حاضر نیز بهدلیل رکود چندساله مسکن برخی از آنها به تعطیلی کشیده شدهاند. لعاب چیست؟ رضا امیریزاده دانشآموخته مواد معدنی درباره لعاب و چگونگی شکلگیری آن گفت: لعاب درحقیقت لایه نازک شیشهای است که بر سطوح اجسام سرامیکی کشیده میشود. مواد اولیه آن پودر نرمی است که روی جسم مورد نظر لعابکاری میکنند و سپس آن را میپزند. امیریزاده درباره اهداف لعابکاری خاطرنشان کرد: بهطورکلی بدنههای سرامیکی در برابر عوامل محیطی و شیمیایی آسیبپذیر هستند و به مرور زمان تخریب میشوند، بنابراین وجود لعاب میتواند سرامیک را در برابر این عوامل محافظت کند. از اینرو لعابکاری سبب سختی، صیقلی و رنگی شدن سرامیک میشود. وی در ادامه یادآور شد: همچنین لعابها بسته به نوع آنها میتواند موجب زیبایی محصولات شود، از اینرو در صنایعدستی و هنری نیز کاربرد دارد. انواع لعاب در کشور چه تعداد واحد لعابسازی در کشور داریم؟ میزان صادرات و واردات ما در این زمینه چگونه است؟ واحد تولیدی لعاب با مشکلاتی روبهرو هستند؟ در اینباره داوود کیانیفر، مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در گفتوگو با صمت اظهار کرد: بهطور کلی دو نوع لعاب در کشور تولید میشود، برخی از این لعابها در صنایع کاشی و سرامیک و نوع دیگر آن در صنایع فلزی و در صنایع خانگی مانند ظروف آشپزخانه و سایر وسایل خانگی مانند بخاری و آبرگرمکن و... مورد استفاده قرار میگیرد. اما در کل بیشتر مصرف آن در صنعت کاشی و سرامیک است که البته بیشترین آن به سرامیک اختصاص دارد. کیانیفر در ادامه با اشاره به تعداد کارخانههای لعابسازی در کشور اظهار کرد: در مجموع ۲۵ لعابسازی در کشور داریم که از این ۲۵ شرکت لعابسازی ۳ شرکت بهصورت خاص و ویژه بهصورت قدرتمند در حال تولید هستند که تا حدی توانستهاند فناوری خود را نیز بروز کنند، اما سایر لعابسازیها در کشور بهصورت سنتی کار میکنند. البته با توجه به رونق صنعت سرامیک در استان یزد بیشتر شرکتهای لعابسازی در استاد یزد شکل گرفتهاند. واردات و صادرات لعاب مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در پاسخ به این پرسش که میزان واردات و صادرات این صنعت به چه شکل است، عنوان کرد: پیش از این برخی واحدهای کاشی و سرامیک در این زمینه واردات داشتند. در حال حاضر نیز برخی واحدها، لعابهای ویژه و خاص را از کشورهایی چون اسپانیا و ایتالیا وارد میکنند که در ایران تولیدکننده این لعاب را نداریم. در حال حاضر نیز بهدلیل بحرانی و در رکود بودن صنعت سرامیک واردات لعاب نیز کمرنگ شده است. درباره صادرات نیز هیچ صادرات لعابی تاکنون نداشتیم. کیانیفر در پاسخ به این پرسش که آیا مواد اولیه لعاب از معادن ایران تامین میشود، گفت: برخی مواد معدنی اولیه از معادن داخل ایران تامین میشود، اما برخی مواد بهصورت شیمیایی از خارج از کشور تامین میشود. کیانیفر در ادامه افزود: برخی کارخانهها در ایران تولید فریت کرده و با لعاب ترکیب میکنند، اما برخی کارخانهها نیز بدون فریت و بهصورت شیمیایی لعاب تولید میکنند و برخی دیگر نیز از این کارخانهها رنگدانه سرامیکی تولید میکنند. مهمترین مشکلات لعابسازها مدیرعامل لعاب فیروزه یزد با اشاره به مهمترین مشکلات لعابسازی در ایران گفت: در حال حاضر بهدلیل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش از ۲۵ کارخانه لعابسازی در کشور حدود ۱۴ تا ۱۵ کارخانه تعطیل شدهاند، چراکه بین خرید مواد اولیه و فروش در این کارخانهها تناسب مالی مناسبی وجود ندارد. بیشتر این واحدها واردکننده مواد اولیه هستند که بین۶۰ تا ۷۰درصد آن را باید نقدی خرید کنند. از سوی دیگر، زمانی که لعاب را برای کارخانههای کاشی و سرامیکسازی میفرستند، بازپرداخت آنها بین ۱۵ماه و برخی اوقات تا ۲۰ ماه طول میکشید و این موضوع سبب میشود این صنعت، سرمایه در گردش بالایی را بطلبد. کیانیفر در ادامه توضیح داد: یک کارخانه لعابسازی را میتوان با سرمایه یک میلیارد تومانی احداث کرد اما این کارخانه ۷ تا ۸میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز دارد که به دلایل ذکرشده سرمایه در گردش بالایی است. برخی سرمایهگذاران از این موضوع اطلاع ندارند و با احداث واحدهای اینچنینی در ادامه با کمبود نقدینگی برای سرمایه در گردش روبهرو میشوند. به همین دلیل ۱۴ تا ۱۵ واحد لعابسازی کشور با کمبود نقدینگی روبهرو هستند، هرچند این واحدها، وامهایی در این رابطه دریافت کردهاند، اما موضوع این است که این پولها برگشت نداشته است، در حالی که سود بانکها به این وامها نیز اضافه شده است. وی خاطرنشان کرد: مواد اولیه این صنعت بسیار گران است، برخی مواد آن مانند سیلیکات زیرکونیوم است که این مواد از کشورهایی چون ایتالیا، اسپانیا، آلمان و روسیه وارد میشود که قیمت آن از کیلویی ۷ تا ۸هزار تومان است. حال اگر سالی ۳۰۰ تن تولید داشته باشیم و آن را در ۳۰۰ تن ضرب کنیم، با اعداد بالایی روبهرو خواهیم شد. یا سایر مواد اولیه این صنعت بسیار گران است. مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در پایان به مشکل اصلی این صنعت که آن را به وضعیت رکود کشانده است اشاره کرد و گفت: در حال حاضر صنعت کاشی و سرامیکسازی در حالت رکود و بحران قرار گرفتهاند، از اینرو کارخانههای لعابسازی نیز در حالت رکود بهسر میبرند. برای مثال در یزد در حال حاضر ۱۰ کارخانه کاشی تعطیل شدهاند که رکود مسکن مهمترین عامل این رکود بهشمار میرود. برای صادرات نیز قیمت تمامشده کارخانههای کاشی و سرامیک بالاست و بنابراین با مشکل صادرات روبهرو هستند، چراکه در این بازار کشورهایی مانند چین و ترکیه با قیمتهای پایینتری در حال رقابت هستند. ترکیه در حال حاضر در کاشی و سرامیک در آسیای میانه یکهتازی میکند. کیانیفر افزود: امید است با خروج مسکن از رکود، صنایع وابسته نیز از رکود خارج شوند.
پس از انقلاب نیز بهصورت دولتی و خصوصی واحدهای لعابسازی در شهرهای مختلفی چون شیراز، قزوین، مشهد و یزد تاسیس شدند. البته این واحدهای تولیدی هماکنون به ۲۵ واحد تولیدی رسیدهاند که در حال حاضر نیز بهدلیل رکود چندساله مسکن برخی از آنها به تعطیلی کشیده شدهاند.
لعاب چیست؟
رضا امیریزاده دانشآموخته مواد معدنی درباره لعاب و چگونگی شکلگیری آن گفت: لعاب درحقیقت لایه نازک شیشهای است که بر سطوح اجسام سرامیکی کشیده میشود. مواد اولیه آن پودر نرمی است که روی جسم مورد نظر لعابکاری میکنند و سپس آن را میپزند. امیریزاده درباره اهداف لعابکاری خاطرنشان کرد: بهطورکلی بدنههای سرامیکی در برابر عوامل محیطی و شیمیایی آسیبپذیر هستند و به مرور زمان تخریب میشوند، بنابراین وجود لعاب میتواند سرامیک را در برابر این عوامل محافظت کند. از اینرو لعابکاری سبب سختی، صیقلی و رنگی شدن سرامیک میشود. وی در ادامه یادآور شد: همچنین لعابها بسته به نوع آنها میتواند موجب زیبایی محصولات شود، از اینرو در صنایعدستی و هنری نیز کاربرد دارد.
انواع لعاب در کشور
چه تعداد واحد لعابسازی در کشور داریم؟ میزان صادرات و واردات ما در این زمینه چگونه است؟ واحد تولیدی لعاب با مشکلاتی روبهرو هستند؟ در اینباره داوود کیانیفر، مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در گفتوگو با صمت اظهار کرد: بهطور کلی دو نوع لعاب در کشور تولید میشود، برخی از این لعابها در صنایع کاشی و سرامیک و نوع دیگر آن در صنایع فلزی و در صنایع خانگی مانند ظروف آشپزخانه و سایر وسایل خانگی مانند بخاری و آبرگرمکن و... مورد استفاده قرار میگیرد. اما در کل بیشتر مصرف آن در صنعت کاشی و سرامیک است که البته بیشترین آن به سرامیک اختصاص دارد.
کیانیفر در ادامه با اشاره به تعداد کارخانههای لعابسازی در کشور اظهار کرد: در مجموع ۲۵ لعابسازی در کشور داریم که از این ۲۵ شرکت لعابسازی ۳ شرکت بهصورت خاص و ویژه بهصورت قدرتمند در حال تولید هستند که تا حدی توانستهاند فناوری خود را نیز بروز کنند، اما سایر لعابسازیها در کشور بهصورت سنتی کار میکنند. البته با توجه به رونق صنعت سرامیک در استان یزد بیشتر شرکتهای لعابسازی در استاد یزد شکل گرفتهاند.
واردات و صادرات لعاب
مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در پاسخ به این پرسش که میزان واردات و صادرات این صنعت به چه شکل است، عنوان کرد: پیش از این برخی واحدهای کاشی و سرامیک در این زمینه واردات داشتند. در حال حاضر نیز برخی واحدها، لعابهای ویژه و خاص را از کشورهایی چون اسپانیا و ایتالیا وارد میکنند که در ایران تولیدکننده این لعاب را نداریم. در حال حاضر نیز بهدلیل بحرانی و در رکود بودن صنعت سرامیک واردات لعاب نیز کمرنگ شده است. درباره صادرات نیز هیچ صادرات لعابی تاکنون نداشتیم. کیانیفر در پاسخ به این پرسش که آیا مواد اولیه لعاب از معادن ایران تامین میشود، گفت: برخی مواد معدنی اولیه از معادن داخل ایران تامین میشود، اما برخی مواد بهصورت شیمیایی از خارج از کشور تامین میشود. کیانیفر در ادامه افزود: برخی کارخانهها در ایران تولید فریت کرده و با لعاب ترکیب میکنند، اما برخی کارخانهها نیز بدون فریت و بهصورت شیمیایی لعاب تولید میکنند و برخی دیگر نیز از این کارخانهها رنگدانه سرامیکی تولید میکنند.
مهمترین مشکلات لعابسازها
مدیرعامل لعاب فیروزه یزد با اشاره به مهمترین مشکلات لعابسازی در ایران گفت: در حال حاضر بهدلیل کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش از ۲۵ کارخانه لعابسازی در کشور حدود ۱۴ تا ۱۵ کارخانه تعطیل شدهاند، چراکه بین خرید مواد اولیه و فروش در این کارخانهها تناسب مالی مناسبی وجود ندارد. بیشتر این واحدها واردکننده مواد اولیه هستند که بین۶۰ تا ۷۰درصد آن را باید نقدی خرید کنند. از سوی دیگر، زمانی که لعاب را برای کارخانههای کاشی و سرامیکسازی میفرستند، بازپرداخت آنها بین ۱۵ماه و برخی اوقات تا ۲۰ ماه طول میکشید و این موضوع سبب میشود این صنعت، سرمایه در گردش بالایی را بطلبد. کیانیفر در ادامه توضیح داد: یک کارخانه لعابسازی را میتوان با سرمایه یک میلیارد تومانی احداث کرد اما این کارخانه ۷ تا ۸میلیارد تومان سرمایه در گردش نیاز دارد که به دلایل ذکرشده سرمایه در گردش بالایی است. برخی سرمایهگذاران از این موضوع اطلاع ندارند و با احداث واحدهای اینچنینی در ادامه با کمبود نقدینگی برای سرمایه در گردش روبهرو میشوند. به همین دلیل ۱۴ تا ۱۵ واحد لعابسازی کشور با کمبود نقدینگی روبهرو هستند، هرچند این واحدها، وامهایی در این رابطه دریافت کردهاند، اما موضوع این است که این پولها برگشت نداشته است، در حالی که سود بانکها به این وامها نیز اضافه شده است. وی خاطرنشان کرد: مواد اولیه این صنعت بسیار گران است، برخی مواد آن مانند سیلیکات زیرکونیوم است که این مواد از کشورهایی چون ایتالیا، اسپانیا، آلمان و روسیه وارد میشود که قیمت آن از کیلویی ۷ تا ۸هزار تومان است. حال اگر سالی ۳۰۰ تن تولید داشته باشیم و آن را در ۳۰۰ تن ضرب کنیم، با اعداد بالایی روبهرو خواهیم شد. یا سایر مواد اولیه این صنعت بسیار گران است. مدیرعامل لعاب فیروزه یزد در پایان به مشکل اصلی این صنعت که آن را به وضعیت رکود کشانده است اشاره کرد و گفت: در حال حاضر صنعت کاشی و سرامیکسازی در حالت رکود و بحران قرار گرفتهاند، از اینرو کارخانههای لعابسازی نیز در حالت رکود بهسر میبرند. برای مثال در یزد در حال حاضر ۱۰ کارخانه کاشی تعطیل شدهاند که رکود مسکن مهمترین عامل این رکود بهشمار میرود. برای صادرات نیز قیمت تمامشده کارخانههای کاشی و سرامیک بالاست و بنابراین با مشکل صادرات روبهرو هستند، چراکه در این بازار کشورهایی مانند چین و ترکیه با قیمتهای پایینتری در حال رقابت هستند. ترکیه در حال حاضر در کاشی و سرامیک در آسیای میانه یکهتازی میکند. کیانیفر افزود: امید است با خروج مسکن از رکود، صنایع وابسته نیز از رکود خارج شوند.