چالش خارجی‌ها برای ورود به معادن ایران
گروه معادن - یکی از پایه‌ها و اساس مراحل اکتشاف محدوده‌های معدنی، تبدیل مراحل اکتشافی انجام شده به گزارش‌های مستند و قابل بررسی است.
ماین نیوز: در واقع یک گزارش خوب خروجی تمامی کارهای صحرایی را منعکس می‌کند. بهترین و ساده‌ترین راه برای تایید و پی بردن به مراحل اکتشاف انجام شده در یک محدوده معدنی، بررسی گزارش‌های مربوط به آن محدوده است اما اینکه موارد یادشده تا چه اندازه قابل استناد بوده و بر اساس استانداردهای بین‌المللی تهیه شده، موضوعی قابل تامل است.در مقیاس جهانی دستورالعمل‌ها، کدها و استانداردهای مشخصی برای گزارش‌های معدنی وجود داردکه از آن جمله می‌توان به استاندارد شرکت معدنی ریوتینتو، «اس‌آرتی‌ام»، استاندارد استرالیایی «جورک» و... اشاره کرد.
استاندارد «جورک» در سال گذشته در کشور ترجمه و چاپ شده و در دسترس است و برخی شرکت‌های داخلی نیز مانند شرکت ملی مس ایران از استاندارد ترکیبی ریوتینتو و اس‌آرتی‌ام استفاده می‌کند و در این‌باره نسبت به سایر شرکت‌های دولتی و خصوصی پیشرو است.
در بیشتر و شاید تمام موارد، سازمان نظام مهندسی معدن و سازمان صنعت، معدن و تجارت، فایل‌های نمونه را برای گزارش‌های معدنی در مراحل مختلف ارائه کردند. در این میان مکتشفان نیز موظف هستند گزارش‌های نهایی خود را در این قالب‌های ارائه شده، تهیه کنند.
بعد از رفع تحریم‌ها و شرایط پسابرجام، شرکت‌های سرمایه‌گذار معدنی خارجی در اواخر سال ۹۴ وارد کشور شدند.
با توجه به اینکه تمایل شرکت‌های سرمایه‌گذار بیشتر بر سرمایه‌گذاری زود بازده است، از این‌رو، روی محدوده‌هایی که بخشی از عملیات اکتشاف روی آنها انجام شده یا محدوده‌های که آماده بهره‌برداری هستند، تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری نشان می‌دهند.
به نظر می‌رسد نخستین اولویت این شرکت‌ها و کارشناسان آنها، بررسی وضعیت محدوده‌های معدنی برای سرمایه‌گذاری، جلسه توجیحی از سمت میزبان به همراه بازدید صحرایی از محدوده‌ها و بررسی گزارش‌های اکتشافی تهیه شده از محدوده‌های معدنی باشد.
در این زمینه بزرگترین مشکل این سرمایه‌گذاران با میزبانان داخلی تهیه نکردن گزارش‌های معدنی در قالب استانداردهای جهانی است زیرا ممکن است محدوده‌های اکتشافی با ظرفیت بالا، در اختیار شرکت‌های میزبان باشد اما به دلیل اینکه گزارش‌ها در قالب استانداردهای تعریف شده بین‌المللی نیست، کارشناسان شرکت مهمان و مدیران ارشد آنها را به سرمایه‌گذاری در این محدوده‌ها مجاب
نمی‌کند.
حال با توجه به ناهماهنگی به وجود آمده در این بخش که به شکل معضل بزرگی گریبان شرکت‌های معدنی داخلی را گرفته، لازم است برای این مشکل راهکارهای سریع و بلند مدت در نظر گرفته شود.
شاید ساده‌ترین راهکار سریع که می‌توان در نظر گرفت، تبدیل گزارش‌ها و مستندات قدیمی به یکی از قالب‌های بین‌المللی اشاره شده در متن است که این بحث در گفتار ساده به نظر می‌رسد اما در عمل نیاز به زمان و هزینه از سوی شرکت‌های داخلی دارد.
به نظر می‌رسد با توجه به تجربیات شخصی نگارنده، سرمایه‌گذاران خارجی به راحتی مجاب به درستی گزارش‌های تهیه شده داخلی نمی‌شوند و این موضوع فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی را برای شرکت‌های میزبان داخلی به راحتی از بین می‌برد. در بلندمدت نیز لازم است سازمان صنعت، معدن و تجارت به همراه سازمان‌های ذی‌ربط از جمله نظام مهندسی معدن و زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و ایمیدرو هر چه سریع‌تر نسبت به تهیه دستورالعمل واحدی با در نظر گرفتن استانداردهایی که مورد تایید مراجع بین اللملی معدنی نیز باشد، اقدام کنند. همچنین تمامی شرکت‌های معدنی دولتی و خصوصی موظف شوند گزارش و مستندات حاصل از مراحل مختلف اکتشافات را در یک قالب واحد ارائه کنند. این مهم چه در مقیاس سرمایه‌گذاران خارجی و حتی موارد داخلی، باعث تسریع روند بررسی و تایید صحت گزارش‌های ارائه شده مکتشفان محدوده‌های معدنی، از سوی کارشناسان شرکت‌های سرمایه‌گذار داخلی و خارجی خواهدشد.
گفتنی است بخش اکتشافات معدن ایران که پله نخست فعالیت‌های معدنی به شمار می‌آید امروزه نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است. از طرفی نیاز به تجهیزات و فناوری‌های نوین از دیگر مواردی است که باید مدنظر مسئولان و مدیران این بخش قرار گیرد تا رشد قابل توجهی در اکتشافات معدنی کشور داشته باشیم.
کامران کاوه فیروز
کارشناس زمین‌شناسی اقتصادی