فرصت‌ها و تهدیدهای معدنی پیش‌روی ایران
گروه معادن - نیروی انسانی یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های معدنکاران و کشورهای معدنی جهان است که تامین آن می‌تواند، رسیدن به اهداف آنها را امکان‌پذیر کند. با این حال، تمام کشورها نمی‌توانند نیروی‌انسانی مورد نیاز خود را از داخل تامین کنند و سیاست‌هایی را در پیش می‌گیرند که تمام جهان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
به گزارش ماین نیوز، دولت استرالیا از طراحی برنامه‌ای برای افزایش پذیرش دانشجویان خارجی از سوی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی این کشور خبر داد.این در حالی است که این کشور به دنبال توازن دوباره اقتصاد این کشور همزمان با کمرنگ شدن یک دهه رونق معدن است. این کشور انگلیسی زبان که دروازه ورود ساکنان قاره امریکا به آسیا به شمار می‌رود، زندگی با کیفیتی را برای ساکنانش فراهم کرده است. استرالیا هم‌اکنون با کشورهایی همچون امریکا و انگلستان به عنوان برترین مقصد نهایی دانشجویان خارجی بسیاری از کشورها همچون چین و هند است. براساس گزارش‌های اداره آمار استرالیا، سال گذشته ارزش بخش آموزش استرالیا بیش از ۱۹ میلیارد دلار استرالیا (۱۴/۴۳ دلار امریکا) بود که این موضوع سبب شد تا آموزش پس از سنگ‌آهن و زغال‌سنگ به عنوان بزرگترین بخش صادراتی این کشور به شمار رود. وزیر امور خارجه استرالیا در یک سخنرانی در شهر لانسستون با حضور بیش از ۸۰ دیپلمات اظهار کرد: این استراتژی برای استرالیا بسیار جذاب است.
ما توانسته‌ایم در چند دهه گذشته بیش از ۲/۵ میلیون دانشجوی خارجی را در دانشگاه‌ها و موسسات معتبر خود جذب کنیم. با این حال، اقدامات اصلی در ۱۰ سال گذشته انجام شده است. در این مدت تلاش شده سیستم‌های آموزشی بین‌المللی تقویت شوند تا بتوان دانشجویان بیشتری را جذب کرد. این برنامه راهکارهای خود را به صورت تلاش برای تضمین کیفیت استانداردها و مقررات موجود به‌کار برده و به‌طور همزمان تلاش کرده تا از دانشجویان بین‌المللی به اندازه کافی حمایت کند. در حالی که دانشجویان بین‌المللی برای اقتصاد استرالیا رونق به همراه داشته‌اند، نگرانی‌هایی نیز درباره کیفیت زندگی، تدوین مقررات برای موسسات آموزشی کوچک‌تر و کمبود مسکن موردنیاز وجود دارد که منجر به ازدحام جمعیت در منازل دانشجویی شده است. با این حال، این موضوع یک فرصت رشد اقتصادی دیگر برای استرالیا پدید آورده است. ظرفیت‌های رشد در بازار مسکن دانشجویی موجب شده تا «گلدمن ساکس» با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری «بلواسکای» یک طرح سرمایه‌گذاری ۷۶۳ میلیون دلاری برای فعالیت‌های ساخت‌وساز اختصاص دهد.
فرصت‌های سه‌گانه برای ایران
کارشناسان می‌گویند پیامدهای چنین طرحی، محدود به استرالیا نخواهد بود و کشورهای دیگر از جمله ایران را هم درگیر خود خواهد کرد. رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران عنوان کرد: ایران از نظر نیروی انسانی شرایط خوب و ویژه‌ای دارد. سعید صمدی تعداد دانش‌آموختگان رشته‌های مهندسی معدن، زمین‌شناسی و سایر رشته‌های مرتبط دانشگاهی کشور را حدود ۴۰ هزار نفر عنوان کرد و گفت: چه تحصیلکردگان خارج از کشور و چه دانش‌آموختگان داخلی از دانش کافی و تخصص مناسب برای پیشبرد اهداف معدنی کشور برخوردار هستند. با این حال، استراتژی جدید استرالیا می‌تواند منجر به آن شود که بخشی از دانشجویان ایرانی راهی این کشور انگلیسی‌زبان شوند. وی افزود: با این حال، در صورتی که در کشور واکنش‌های مناسب نسبت به این طرح استرالیا انجام شود، نمی‌توان نگرانی خاصی از این بابت داشت. در کوتاه‌مدت و حتی در بلندمدت، در ایران نیروی کافی برای فعالیت‌های معدنی وجود خواهد داشت اما، باید ارتباط با دانشجویانی که برای تحصیل رشته‌های مرتبط معدنی به استرالیا سفر می‌کنند، حفظ شود. در این صورت، آنها با کار در استرالیا و معادن و شرکت‌های برجسته آن، صاحب دانش و تخصص بیشتری می‌شوند که در بازگشت به ایران می‌توانند به کمک بخش معدن کشور خود بیایند. از طرف دیگر، آنها می‌توانند به عنوان سفرای معدنی ایران در استرالیا حضور پیدا کنند و همزمان با شناساندن ظرفیت‌های معدنی ایران (به عنوان یکی از ۳ منطقه معدنی دست نخورده جهان در کنار کره‌شمالی و افغانستان) به استرالیایی‌ها، زمینه‌ساز جذب سرمایه و فناوری‌های نوین جهانی شوند. صمدی تاکید کرد: حتی می‌توان از نظرهای کارشناسی و مشاوره کارشناسان و متخصصانی که از ایران در استرالیا مشغول به کار هستند، استفاده کرد و حتی از نبودن آنها هم نهایت استفاده را برد. با این حال، تنها رمز بهره‌جویی از این فرصت‌های ۳ گانه، حفظ ارتباط با ایرانیان حاضر در بخش معدن استرالیا است. در صورتی که این ارتباط حفظ نشود، بسیاری از سرمایه‌های ایرانی به رایگان از دست خواهند رفت. رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران از طرحی که هم‌اکنون در این سازمان مردم نهاد شروع شده، خبر داد. وی عنوان کرد: خوشبختانه ما در حال حاضر هم، چنین ارتباطی را ایجاد کرده‌ایم و از کارشناسان و متخصصان ایرانی فعال در بخش معدنی استرالیا در تدوین برنامه‌های معدنی داخلی و اجرای آنها استفاده می‌کنیم.
جنگ بر سر نیروی انسانی؟
این کارشناس و فعال معدنی، احتمال افزایش رقابت‌های معدنی در کشورهای معدنی جهان و حتی ایران را رد کرد و گفت: ایران نیازی به جذب دانشجویان خارجی در بخش معدن و ارائه بورسیه تحصیلی به آنها ندارد و از نظر نیروی انسانی کیفی، رتبه نخست منطقه غرب آسیا را دارا است. در این میان، تمام کشورهای همسایه (از افغانستان و پاکستان گرفته تا کشورهای عربی) نیازمند نیروی‌انسانی کیفی خارجی در بخش معدن خود هستند که البته توانایی کافی برای جذب آنها را ندارند. صمدی اظهار کرد: خودکفایی در تامین نیروی انسانی متخصص در بسیاری دیگر از کشورهای معدنی مانند چین، هند، افریقای جنوبی، برزیل و ایالات متحده هم دیده می‌شود و این کشورها نیازی به جذب بیشتر کارشناسان و مهندسان معدنی خارجی ندارند. البته رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران، استراتژی جذب نیروهای خارجی را محدود به استرالیا نمی‌داند. به عقیده او، کانادا هم کشور دیگری است که می‌توان در سال‌های آینده انتظار داشت تا تلاش بیشتری برای جذب نیروی انسانی مورد نیاز بخش معدن خود انجام دهد. صمدی ادامه داد: هم استرالیا و هم کانادا، وسعت بسیار زیاد و ظرفیت‌های معدنی قابل توجهی دارند اما از نیروی انسانی و جمعیت کافی برای پیشبرد اهداف خود برخوردار نیستند (جمعیت استرالیا و کانادا به ترتیب ۲۳ و ۳۵ میلیون نفر است). به همین دلیل باید شرایط توسعه معدنی هر چه بیشتر خود را از طریق نیروهای متخصص فراهم کنند.
نشانه‌ای از رونق معدنی
صمدی، سیاست استرالیا برای آموزش نیروهای متخصص به منظور استفاده در سال‌های آینده را منتفی و آن را یک سیاست معطوف به شرایط جاری دانست. وی گفت: با آنکه انتظار می‌رفت رکود معدنی بازارهای جهانی تا چند سال دیگر ادامه یابد، به نظر می‌رسد که بازگشت رونق به این بازارها شروع شده است. وی بهبود قیمت محصولات معدنی در ۳ ماه نخست سال جاری میلادی را دلیل این مدعا اعلام و عنوان کرد: محصولات معدنی به طور متوسط و در این مدت به میزان ۲۰ درصد رشد قیمت داشته‌اند و برای محصولاتی مانند روی، این رقم به ۳۰ درصد رسید. با این شرایط، حتی ایران هم در سال ۹۵ می‌تواند حدود ۲۰ درصد، درآمدهای معدنی خود را افزایش دهد. رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران اظهار کرد: این شرایط باعث شده تا کشوری مانند استرالیا به فکر آماده شدن برای دوران سودآور پیش‌رو شود و جذب نیروی‌انسانی کافی یکی از استراتژی‌های محوری آنها است.