كارشناسان چالش حمل ونقل در صنعت فولاد را بررسي مي كنند :

گشايش مسير براي فولادسازان

گشايش مسير براي فولادسازان

گروه صنایع معدنی >فولاد - حدود ۹ سال تا ۱۴۰۴ باقي مانده است، سالي که طبق هدف گذاري هاي انجام شده براي صنعت فولاد توليدات فولادسازان بايد به ۵۵ ميليون تن برسد. اين حجم از توليد فولاد اگرچه از سوي برخي فولادسازان ممکن به نظر مي رسد اما چالش هايي نيز بر سر راه اين ميزان از توليد وجود دارد که مي توان گفت خروج از آنها تا حدودي از دسترس فولادسازان خارج است و به برنامه ريزي هاي کلان کشور بازمي گردد.

به گزارش ماین نیوز، بحث حمل ونقل يکي از چالش هايي است که بر سر راه توليد ۵۵ ميليون تني فولاد قرار دارد. بر اين اساس اگرچه تلاش هايي از سوي فولادسازان براي رسيدن به اين ميزان از توليد در حال انجام است، اما از سويي توسعه حمل ونقل جاده اي، ريلي و دريايي کشور چالشي است که مرتفع شدن آن تا حدود زيادي به عملکرد دولت ها بستگي دارد.

حال اگرچه تعداد زيادي از طرف هاي خارجي با هدف سرمايه گذاري در صنعت فولاد در حال رفت و آمد به ايران هستند و تعداد زيادي از طرح هاي توسعه صنايع فولادي نيز در کشور در حال اجرا است، اما نگاهي به پراکندگي صنعت فولاد در کل کشور و همچنين وضعيت شبکه حمل ونقل اين سوال را ايجاد مي کند که آيا زيرساخت حمل ونقل در کشور براي پشتيباني از توليد ۵۵ ميليون تني فراهم است؟ اين سوال در حالي وجود دارد که نگاهي به نقشه فولادي کشور نشان مي دهد که کارخانه هاي توليد فولاد از شمال تا شرق و غرب و مرکز و جنوب ايران پراکنده شده اند. اين پراکندگي گسترده در کشور در يک نگاه کلي نياز صنعت فولاد به شبکه اي عظيم از حمل ونقل را نشان مي دهد. اما واقعيت اين است که به نظر مي رسد زماني که طرح هاي توسعه فولادسازي در کشور به تصويب مي رسيده اند، کمتر توجهي به بحث حمل ونقل براي اين واحدها شده است. اين موضوع حالاخود را در قيمت تمام شده بالاي محصولات فولادسازان نشان مي دهد تا آنجا که به عقيده کارشناسان هزينه هاي سنگين حمل ونقل در کشور توانسته است تا حد زيادي قدرت رقابت محصولات فولادي توليد شده در کشور را در مقايسه با ساير کشورها کاهش دهد. آن طور که کارشناسان برآورد مي کنند، سهم حمل ونقل در قيمت تمام شده محصولات فولادي کشور به طور ميانگين چيزي حدود ۳۰ درصد است که ناگفته پيداست اين عدد بار سنگيني بر دوش صنعت فولاد کشور است. هزينه هاي مربوط به حمل ونقل در حالي تبديل به بخش عمده اي از قيمت تمام شده براي فولادسازان کشور شده است که نگاهي به تجربه کشوري مانند ترکيه نشان مي دهد که صنعت فولاد ايران مي توانست با وجود شبکه حمل ونقل محدود، هزينه ها را در اين بخش با کاهشي زياد همراه کند.

ترکيه مي تواند مثال خوبي در اين زمينه باشد. اين کشور همسايه سالانه حدود ۳۶ ميليون تن فولاد توليد مي کند. نگاهي به شکل پراکندگي کارخانه هاي فولادسازي در اين کشورنشان مي دهد که سواحل اين کشور به عنوان محلي مناسب براي احداث کارخانه هاي فولادسازي در نظر گرفته شده اند و حتي برخي کارخانه هاي بزرگ فولادسازي در اين کشور بنادري مختص خود دارند. بر اين اساس اکثر کارخانه هاي بزرگ اين کشور از سال ها قبل و با نگاهي درست در مجاورت دريا احداث شده اند و سواحل درياي سياه و درياي مرمره به محلي براي تخليه قراضه، فرآوري، ارسال آنها به کارخانه اي در نزديکي و در نهايت مبدايي براي صادرات محصول نهايي تبديل شده اند. در نظر گرفتن سواحل به عنوان محلي براي توليد فولاد در کشور ترکيه باعث شده است که به زعم کارشناسان هزينه هاي توليد فولاد در ترکيه بسيار کمتر از ايران باشد و فولاد توليد شده در ايران در مقايسه با ترکيه توان کمتري براي رقابت و سودآوري در بازارهاي بين المللي داشته باشد.

عقب ماندن توسعه حمل ونقل از فولاد
يک کارشناس صنعت فولاد در رابطه با چالش حمل ونقل در صنعت فولاد ايران مي گويد: اگر ما توليد ۵۵ ميليون تني فولاد را به عنوان يک هدف در کشور در نظر بگيريم، براي جابه جايي مواد اوليه از سنگ آهن گرفته تا کنسانتره و آهن اسفنجي و محصول نهايي، به جابه جايي چيزي حدود ۴۰۰ ميليون تن مواد اوليه، مواد مياني و مواد نهايي نياز خواهيم داشت. محمدرضا دانشگر در ادامه مي گويد: البته بخشي از اين جابه جايي در داخل کارخانه ها رخ خواهد داد اما بخش زيادي از آن بين کارخانه هاي مختلف در کشور خواهد بود که بعضا فاصله هايي هزار کيلومتري با يکديگر دارند و همين حالاکه توليد ما چيزي حدود يک چهارم هدف گذاري سال ۱۴۰۴ است با مشکلات فراواني همراه است. از نگاه دانشگر، استفاده از ريل در تمام دنيا به عنوان روشي به صرفه براي انجام جابه جايي ها در زنجيره صنعت فولاد شناخته شده و به کار مي رود، حال آنکه زيرساخت هاي ريلي در ايران به چندين دهه گذشته باز مي گردد و به آن ميزان که صنعت فولاد کشور رشد داشته، ترقي نکرده است. اين کارشناس در توضيح بيشتر مي گويد: هرچند توسعه صنعت فولاد نياز زيادي به رشد زيرساخت هاي ريلي دارد اما متاسفانه اين زيرساخت در کشور نه تنها همگام با صنعت فولاد حرکت نکرده است بلکه عقب هم مانده است، بنابراين بعيد نيست که اين ناهمخواني در آينده اي نه چندان دور و با رشد بيشتر صنعت فولاد، تبديل به مشکلي جدي تر شود. آن طور که دانشگر مي گويد صنعت فولاد کشور طي ۱۰ سال گذشته رشدي بالاي ۷ درصد داشته است، حال آنکه زيرساخت هاي جاده اي، ريلي و بندري کشور بسيار کمتر از اين رقم رشد داشته اند.

جاي خالي مديريت در حمل ونقل جاده اي
اما در کنار حمل ونقل ريلي، حمل ونقل جاده اي پتانسيلي ديگر در صنعت حمل ونقل است که مي تواند به کمک فولادسازان کشور بيايد، اما آن طور که کارشناسان مي گويند در اين بخش نيز مشکلاتي وجود دارد که مي توان گفت بار چنداني از روي دوش فولادسازان برنمي دارد. يک کارشناس صنعت حمل ونقل در اين رابطه مي گويد: حمل ونقل بستر و زيرساخت هر اقتصادي است و نقش موثري بر قيمت تمام شده محصولات دارد، زيرا حمل ونقل سريع و ارزان مي تواند قيمت تمام شده را کمتر و قدرت رقابت را بيشتر کند. سياووشي در ادامه با اشاره به اهميت حمل ونقل ريلي به عنوان اصلي اساسي در توسعه تجاري يک کشور مي گويد: متاسفانه حمل ونقل ريلي در کشور ما گران، کند و نا ايمن است و از سويي ناوگان حمل ونقل جاده اي ما نيز با وجود سريع تر بودن بسيار پير است و از سويي به خوبي مديريت نمي شود و بهره وري بالايي ندارد. اين فعال حوزه حمل ونقل در صنعت فولاد در ادامه با اشاره به اين نکته که به دليل در دست نداشتن يک طرح آمايش سرزميني مناسب، صنعت فولادسازي کشور مسيري نامناسب را در جانمايي پيموده است، مي گويد: اگرچه حمل ونقل جاده اي مي تواند در کنار حمل ونقل ريلي مکملي خوب براي جابه جايي در زنجيره فولاد باشد اما ناوگان جاده اي کشور نيز به علت پير بودن و همچنين شخصي بودن بهره وري بالايي ندارد. سياووشي در ادامه مي گويد: بيشتر خودروهاي سنگين در کشور داراي مالکيت شخصي هستند و به اين ترتيب همه چيز به تمايل رانندگان براي حمل يا عدم حمل بستگي پيدا مي کند، اين در حالي است که شرکت هاي حمل ونقل در حوزه جاده اي عملااختياري بيش از صدور بارنامه ندارند.
اين کارشناس در ادامه مي گويد: شرکت هاي حمل ونقل جاده اي به علت در اختيار نداشتن خودروهاي سنگين تنها کاري که مي توانند براي جذب اين خودروها بکنند افزايش قيمت است زيرا ما در کشور شرکت حمل ونقل خودرويي قوي مانند آنچه در دنيا هست نداريم، بنابراين فولادسازان نسبت به تامين خودرو از سوي اين شرکت ها يا ثبات قيمت ها هيچ اطمينان و برنامه ريزي نمي توانند داشته باشند. چنين شرايطي در حالي وجود دارد که يک خودروي سنگين نسبت به قطار مي تواند مسيرهاي طولاني را در زماني کمتر طي کند، موضوعي که مي تواند منجر به بهره وري بيشتر از زمان شود اما اتفاقي که در عمل رخ مي دهد اين است که به علت مديريت نادرست اين بخش از ناوگان حمل ونقل کشور، نمي توان حساب چنداني در جهت صرفه جويي در زمان يا کاهش هزينه حمل ونقل روي اين بخش باز کرد.

حرکتي ديرهنگام به سوي سواحل
اما تمام مشکلاتي که در زمينه پراکندگي طرح هاي فولادي و ضعيف بودن بخش حمل ونقل در کشور وجود دارد، در حالي است که اخيرا طرح هايي براي احداث کارخانه هاي فولادسازي در سواحل هرمزگان و چابهار در حال پيگيري است. احداث کارخانه هاي توليد فولاد در سواحل هرچند دير از سوي فولادسازان مورد توجه قرار گرفته است اما به نظر مي رسد چيزي حدود ۲۰۰ کارخانه و طرح فولادي که در سراسر کشور پراکنده شده اند همچنان نياز زيادي به برنامه ريزي براي دسترسي آسان، ارزان و سريع به ناوگان حمل ونقل ريلي و جاده اي دارند. اين نياز در حالي است که احداث يک کيلومتر مسير ريل گذاري شده به سرمايه اي ۵ تا ۶ ميليارد توماني نياز دارد که براي يک خط آهن ۱۰۰ کيلومتري به ۶۰۰ ميليارد تومان تبديل مي شود. هزينه اي ۵۰۰ تا ۷۰۰ ميليون توماني براي تامين يک واگن نيز به خوبي بيانگر سنگين بودن هزينه هاي گسترش راه هاي ريلي است. همچنين هزينه تامين خودروهاي سنگين براي حمل ونقل نيز در حالي وجود دارد که به نظر مي رسد فولادسازان قادر به تامين صد درصدي آن نيستند. با اين تفاسير به نظر مي رسد تلاش دولت براي تامين اين زيرساخت ها در کنار حرکت فولادسازان به سمت سواحل بسيار ضروري است. کارشناسان عقيده دارند طرح هاي فولادي پراکنده در سراسر کشور طي ۱۰ تا ۱۵ سال آينده و به منظور کاهش هزينه هاي توليد چاره اي جز پيوستن به طرح هايي بزرگ تر که در کنار سواحل قرار خواهند داشت، ندارند. راهکار ديگري که در زمينه کاهش هزينه هاي حمل ونقل و در پي آن هزينه هاي توليد وجود دارد، تبديل شدن کارخانه هاي فولادسازي کوچک پراکنده در کشور به مجموعه هايي است که تمام زنجيره تامين را در خود دارا باشند. با تمام اين تفاسير به نظر مي رسد همچنان اين دولت است که مسووليتي سنگين در جهت توسعه ناوگان حمل ونقل ريلي، جاده اي و دريايي کشور براي پوياتر شدن صنعت فولاد و کاهش هزينه هاي اين صنعت مادر در کشور دارد.
بازگشت به شاخه اخبار فولاد بازگشت به صفحه نخست

نظرات کاربران

دسته بندی های "بازتاب رسانه ها" استیل پدیا