حركت دانشجويان ميان كشورها در سال‌هاي اخير به حركتي عظيم بدل شده است. جمعيت جهاني دانشجويان خارجي كه كشوري غير از وطن ...

حركت دانشجويان ميان كشورها در سال‌هاي اخير به حركتي عظيم بدل شده است. جمعيت جهاني دانشجويان خارجي كه كشوري غير از وطن خود را براي تحصيل برمي‌گزينند، از 2.1 ميليون نفر در سال 2000 ميلادي به حدود 4.5 ميليون نفر در سال2011 رسيده است. اين بدان معني است كه سالانه حدود 200 هزار نفر به جمعيت دانشجويان بين‌المللي مي‌شود.

به گزارش ایران جیب به نقل از تعادل، با فرض حفظ اين روند افزايشي، تا انتهاي سال 2015، جمعيت دانش‌جويان خارجي در سطح جهان بايد از مرز 5 ميليون نفر گذشته باشد. در اين ميان كشورهاي آسيايي بيشترين ميزان دانشجوي اعزامي را به خود اختصاص داده‌اند بطوري كه سه كشور چين، كره و هند، بيش از يك‌چهارم دانشجويان خارجي در جهان را تشكيل مي‌دهند. در ميان اين سه كشور، چين در زمينه اعزام دانشجو به ديگر كشورها گوي سبقت را از ديگر كشورهاي آسيايي ربوده است. در حال حاضر، از هر شش دانشجوي خارجي، يك تن چيني است. از ديگر سو، هرچند ايالات متحده هم‌چنان اصلي‌ترين مقصد دانشجويي جهان محسوب مي‌شود، با اين حال سهم اين كشور از جذب دانشجويان خارجي از 23 درصد كل دانشجويان خارجي در سال 2007 به 17درصد در سال 2011 كاهش يافته است كه با افزايش سهم ديگر كشورهاي انگليسي زبان از جمله بريتانيا، استراليا و كانادا همراه شده است. در ميان 10 مقصد اول تحصيلي در جهان، 5كشور اروپايي، 2 كشور متعلق به امريكاي‌شمالي و 3كشور متعلق به منطقه آسيا-اقيانوسيه است و دو قاره امريكاي‌جنوبي و آفريقا در ميان 10 كشور برتر از لحاظ پذيرش دانشجوي خارجي هيچ نماينده‌يي ندارند.

درحالي كه در سال 1970 ميلادي براساس گزارش يونسكو، 28.5 ميليون نفر دانشجو در دنيا وجود داشته كه 62 درصد اين تعداد را مردان و 38 درصد آن را زنان تشكيل مي‌دادند، اين تعداد در سال2000 ميلادي به 97 ميليون نفر و در سال 2012 به 196ميليون نفر افزايش يافت كه علاوه بر تاثير رشد جمعيت، بخشي از آن را بايد متاثر افزايش قدرت اقتصادي و توان مالي طبقه متوسط در دهه‌هاي اخير دانست. در سال تحصيلي 15-2014، بيش از 970 هزار دانشجوي خارجي در دانشگاه‌ها و كالج‌هاي ايالات متحده به تحصيل پرداختند كه چين، هند كره جنوبي به‌‌ترتيب با 340 هزار، 132هزار و 63 هزار دانشجو رتبه‌هاي اول تا سوم بيشترين ميزان دانشجوي خارجي در اين كشور را به خود اختصاص دادند. ايراني‌ها نيز با حدود 11هزار دانشجو در دانشگاه‌هاي ايالات متحده بعد از مكزيك در رتبه يازدهم و بالاتر از كشورهايي چون بريتانيا، تركيه و آلمان قرار گرفت. رشد تعداد دانشجويان بين‌المللي كه ايالات متحده را براي ادامه تحصيل در مقاطع عالي‌تر انتخاب مي‌كنند، با منافع اقتصادي براي اين كشور نيز همراه بوده است. طبق اعلام وزارت بازرگاني ايالات متحده، دانشجويان بين‌المللي بيش از 30.5ميليارد دلار به اقتصاد اين كشور كمك كرده‌اند. طبق برآوردهاي صورت گرفته، 72درصد از دانشجويان خارجي مشغول به تحصيل در ايالات متحده، هزينه تحصيل خود را از منابعي خارج از ايالات متحده ازجمله منابع شخصي و خانوادگي يا همچنين كمك‌هاي دولتي يا دانشگاه‌هاي موطن خود تامين مي‌كنند.

دانشجويان ايراني كه دانشگاه‌هاي امريكا را در سال15-2014 براي ادامه تحصيل انتخاب كردند درحالي 11هزار و 338 نفر اعلام شده است كه از افزايش 11.2 درصدي نسبت به سال ماقبل آن خبر مي‌دهد. اين در حالي است كه طبق اعلام وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، در ايران تنها 21هزار دانشجوي خارجي در حال حاضر مشغول به تحصيل‌اند. نكته جالب توجه ديگر در تعداد دانشجويان خارجي، تحصيل 59هزار دانشجوي عربستاني در دانشگاه‌هاي ايالات متحده است. آمار‌ها حاكي از آن است كه در ميان 10كشوري كه بيشترين ميزان اعزام دانشجو به ايالات متحده را داشته‌اند، چهار كشور كره‌جنوبي، كانادا، تايوان و ژاپن با ميزان كاهش اعزام دانشجو به اين كشور در سال تحصيلي 15-2014 نسبت به سال ماقبل آن همراه بوده‌اند.

در مقابل، در سال تحصيلي 14-2013، بيش از 304 هزار دانش‌آموز امريكايي اين كشور را براي تحصيل در دانشگاه‌هاي ديگر كشورها ترك گفتند. اصلي‌ترين مقصدهاي دانشجويان امريكايي به‌ترتيب بريتانيا، ايتاليا و اسپانيا بوده‌ است. چين كه بيشترين ميزان ارسال دانشجو به امريكا را دارد، با جذب بيش از 14هزار دانشجو امريكايي، به عنوان پنجمين مقصد تحصيلي براي دانشجويان امريكايي شناخته مي‌شود. از اين گذشته، طبق برآوردها بين 350 تا 500 هزار ايراني در ديگر كشورهاي جهان مشغول به تحصيل‌اند كه در اين صورت نسبت دانشجوي خروجي به ورودي ايران در بهترين حالت 16 به 1 و در بدترين حالت، 24 به يك خواهد بود. با اين حال، در دوران پسابرجام كه از ديپلماسي علمي سخن گفته مي‌شود، انتظار مي‌رود كه پاي دانشجويان خارجي بيش از پيش به كشور باز شود.