فرآیند نقدینگی در معادن
حتی در شرایط عادی اقتصادی، زمانی که شرکتها به دنبال موفقیت از طریق افزایش فروش باشند به علت رشد پایه داراییها شرکتها با مشکلات و محدودیتهای نقدینگی روبهرو خواهند شد بر همین اساس ممکن است پول کافی برای پوشش تعهدات سررسید شده خود در دسترس نداشته باشند. توانایی در ایجاد جریان نقد حاصل از عملیات برای سلامت مالی هم معدن و هم صنعت حیاتی است. همانگونه که اشاره شد هیچ معدنی بدون ایجاد وجه نقد حاصل از عملیات تولیدی در بلندمدت زنده نمیماند. گفتنی است در شرایط غیررکودی کاهش جریان نقد یک شرکت ناموفق، دارای مفاهیم کاملا متفاوت با یک شرکت موفق است. در صورتیکه یک شرکت زیانده وام بگیرد نتیجه آن تنها افزایش زیان نهایی است.
باید توجه داشت سوددهی، متغیری کلیدی است که بدون آن شرکت محکوم به شکست است. مدیر یک شرکت ناموفق میتواند جریان نقد را با اخذ مطالبات از طلبکاران و کاهش تولید افزایش دهد اما معمولا مدیران در چنین مواقعی هزینه خدمات به مشتریان را کاهش میدهند که در نهایت موجب نقصان سوددهی میشود.
در حالی که یک شرکت موفق ممکن است با تامین مالی اضافی از راه اخذ وام و بدهی یا تامینکنندگان سرمایه، موجودیهای کالا را افزایش داده و در نهایت به جریانهای نقد مثبت دست یابد. رکود بخش معدن و صنایع معدنی و ناتوانی شرکتهای معدنی و صنایع مرتبط در فروش و ایجاد وجه نقد (وجه نقد حاصل از عملیات تولید) در بلندمدت ادامه حیات اقتصادی این بخش را با مخاطره جدی مواجه خواهد کرد. حتی شرکتهایی که سال سوددهی را سپری کردهاند برای بازپرداخت بدهیها و تامین مالی نیازهای نقدی طرحهای توسعه خود با مشکل روبهرو شدهاند. وجه نقد، بهعنوان نقدترین دارایی در شرکتهای مورد اشاره بوده و به همین دلیل نقدینگی و انعطافپذیری بخش معدن و صنعت به میزان نقدینگی آن بستگی دارد. وجه نقد نقطه شروع و پایان چرخه عملیات یک معدن است.
فعالیتهای عملیاتی در یک معدن شامل تبدیل وجه نقد به داراییهای مختلف مانند مواد معدنی و محصولات صنعتی است که دریافتنیها نتیجه فروش این مواد و محصولات هستند. باید توجه داشت چرخه عملیات یک صنعت زمانی کامل میشود که دریافتیهای حاصل از طریق فرآیند وصول بهصورت نقد به آن صنعت بازگردد تا معادن و صنایع قادر به آغاز چرخه عملیاتی جدیدی باشند. این چرخه عملیاتی تحتشعاع رکود اقتصادی قرار گرفته است.
* علیاصغر جوکاریان
کارشناس اقتصادی ایمیدرو