ابلاغیه زنگنه درباره میدان های نفت و گاز
شیوه نامه نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدانهای نفت و گاز کشور از سوی وزیر نفت ابلاغ شد.
به گزارش نامه نیوز به نقل از روابط عمومی وزارت نفت، بیژن زنگنه با صدور شیوه نامه ای، نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدانهای نفت و گاز کشور را ابلاغ کرد.متن کامل این شیوه نامه به شرح زیر است:
در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و بند 12 سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، به منظور انتقال و ارتقای فناوری ملی در حوزه عملیات بالادستی نفت و توانمندسازی شرکت‌های ایرانی و تاسیس و تقویت شرکت‌های نفتی (E&P) ایرانی، به استناد بندهای 5 و 9 بخش پ و بند 5 بخش ث ماده 3 قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت، مصوب 19 اسفندماه 1391 مجلس شورای اسلامی، این شیوه‌نامه ابلاغ می‌گردد:
شیوه نامه نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های اکتشاف، توسعه و تولید از میدانهای نفت و گاز کشور (E&P)
در شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای جدید بالادستی نفت، موضوع تصویب‌نامه شماره 104089/ت52445 ه مورخ 11 آبانماه 1394 هیات محترم وزیران، پیش بینی شده است که علاوه بر استفاده حداکثری از ظرفیت‌های سازندگان داخلی برای تامین تجهیزات و کالاهای مورد نیاز پروژه‌ها و نیز بهره گیری از ظرفیت‌های پیمانکاران داخلی برای اجرای پروژه‌های نفتی (شرکت‌های مهندسی E و پیمانکاران EPC) و انجام عملیاتی مانند حفاری و تکمیل چاه‌ها در دریا و خشکی، (و اجرای قوانینی که در حوزه حمایت از ساخت داخل وجود دارد)، به عنوان یک گام بسیار مهم و جدید، با استفاده از اهرم و امکان عقد و اجرای این نوع ازقرارداد‌ها، با هدف تاسیس و تقویت ظرفیت‌های مدیریتی و فناوری کشور برای اجرای پروژه‌های بزرگ نفتی در حوزه اکتشاف و تولید حداکثر بهره ممکن گرفته شود. لذا تشکیل شرکت‌های E&P در بندهای متعدد شرایط و الگوی جدید قراردادهای نفتی مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است.
شرکت‌های خدمات نفتی مانند حفاری که در عرف عملیات بالادستی نفتی عموماً شرکت‌های خدمات نفتی یا Oil Service Company OSC-نامیده می‌شوند، به علاوه شرکت‌های فعال در زنجیره EPC، جملگی در زنجیره ارزشِ مهندسی، تامینِ کالا و خدمات بالادستی تعریف می‌شوند. اینگونه شرکت‌ها در جریان اجرای قراردادهای بالا دستی نفتی و پس از مرحله اولیه عقد قراردادهای نفتی بسان قراردادهای بیع متقابل که در گذشته در صنعت نفت معمول بود، با برگزاری مناقصه، به عنوان پیمانکار شرکت‌های نفتی E&P (طرف قرارداد با شرکت ملی نفت ایران)، برگزیده و به کار گرفته می‌شوند.
اما شرکت‌های نفتی یا شرکت‌های (E&P) Exploration & Production مورد نظر، کلاً عملکردی متفاوت با شرکت‌های OSC و EPC داشته و عموما هیچ ورود مستقیمی در خدمات EPC و یا ساخت کالا‌ها و یا ارایه خدمات OSC مانند حفاری ندارند. اینگونه شرکت‌ها عموماً وظایف و مسوولیت‌های سرمایه گذاری، طراحی و مدیریت عملیات اکتشافی، مهندسی مخزن، ارایه MDP برای هر مخزن، مدیریت پروژه‌ها، تامین مالی و بهره‌برداری از تاسیسات بالادستی نفتی را بر عهده می‌گیرند و برای عملیات مورد نیاز خود در این مسیر از ظرفیت OSCها، پیمانکاران EPC و یا سازندگان تجهیزات، حسب مورد استفاده می‌کنند.
اکنون کشور در جایگاهی قرار دارد که باید به تشکیل شرکت‌های نفتی اهتمام ورزد. شرکت‌های نفتی (E&P) داخلی برای مشارکت با شرکت‌های خارجی در اجرای قرارداد‌ها باید مولفه‌ها و ماموریت‌های یاد شده را بر عهده بگیرند. روشن است که تفاوت‌های تعیین کننده و بسیار عمده‌ای بین شرکت‌هایOSC و EPC با شرکت‌های E&P وجود دارد.
خوشبختانه در کشور روش‌ها و قواعد مشخص عموماً برای تعیین صلاحیت شرکت‌های فعال در حوزه OSC و EPC در شاخه‌های مختلف وجود دارد. اما موضوع شرکت‌های E&P و تعیین صلاحیت آن‌ها امری کاملا جدید می‌باشد. لذا ترتیبات زیر برای نحوه تعیین صلاحیت شرکت‌های داخلی که مایل به حضور به عنوان شرکت E&P در پروژه‌های نفتی می‌باشند، جهت اجرا ابلاغ می‌گردد:
1- ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی شرکت‌ها از جمله دارا بودن تجربه و ظرفیت در حوزه مهندسی مخازن هیدروکربوری، مدیریت اجرای تاسیسات بالادستی نفت، سرمایه و توان تامین مالی و نهایتاً توانمندی برای بهره‌برداری از تاسیسات می‌باشد که توسط کارگروه موضوع بند 2 تعیین و اعلان خواهد شد.
تبصره: صلاحیت حرفه‌ای شرکت‌های E&P خارجی نیز مورد به مورد باید به تایید شرکت ملی نفت ایران برسد.
2- کارگروهی به ریاست معاون امور مهندسی وزیر و یکی از مدیران ارشد آن معاونت و سه نفر از مدیران شرکت ملی نفت ایران به انتخاب مدیرعامل، مسوولیت تعیین ملاک‌ها و معیارهای ارزیابی شرکت‌ها و سپس بررسی و اظهار نظر نهایی در مورد صلاحیت شرکت‌های ایرانی E&P را بر عهده دارند. ضوابط ارزیابی این شرکت‌ها توسط معاون وزیر در امور مهندسی ابلاغ و اعلان خواهد شد.
3- شرکت‌های خارجی و ایرانی که علاقه‌مند به مشارکت با یکدیگر در قالب قراردادهای IPC می‌باشند، باید با مراعات ملاک‌ها و معیارهایی که برای ارزیابی و تعیین صلاحیت شرکت‌ها اعلام می‌شود، مدارک خود را برای تشخیص صلاحیت به کارگروه موضوع بند 2 این شیوه نامه ارایه نمایند.
در هر حال وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران مجاز نیستند به کارگیری هیچ شرکت ایرانی را به شرکت‌های خارجی اجبار و یا حتی توصیه نمایند و این موضوعی است که باید بین طرف‌های خارجی و ایرانی به انجام برسد.
4- با توجه به این نکته بسیار مهم که هدف، ایجاد و تقویت شرکت‌های E&P و رفع این نقیصه در زنجیره مدیریت و عملیات نفتی کشور می‌باشد، شرکت‌های E&P ایرانی که برای تشخیص صلاحیت مراجعه می‌کنند باید صرفاً فعالیت E&P داشته باشند و مجاز به فعالیت در حوزه‌های ساخت کالا و تجهیزات و ارایه خدمات متعارف نفتی (EPC و یا OSC) نمی‌باشند.
تبصره – در صورتی که شرکت‌های ایرانی که داوطلب فعالیتهای E&C می‌باشند، در حال حاضر در بخشی از زنجیره فعالیتهای OSC یا EPC فعالیت دارند، باید به ترتیب و در مدت زمانی که به تایید کارگروه موضوع بند 2 این شیوه نامه می‌رسد، تصدی این گونه فعالیت‌ها را واگذار نمایند.