معدنی‌ها نقشه به دست حرکت کنند
کاهش قیمت نفت باعث شد تا اقتصاد با مشکلات جدی مواجه شود زیرا بخش عمده‌ای از بودجه براساس درآمدهای نفتی بسته می‌شود به همین دلیل دولت در کسب درآمدهای خود با چالش مواجه شد چالشی که ممکن است در سال آینده نیز ادامه پیدا کند.
به گزارش استیل پدیا، کاهش قیمت نفت منجر شد تا مسئولان دولتی به دنبال درآمد جایگزین برای این بخش باشند. معدن گزینه‌ای بود که برای بررسی روی میز مدیران قرار گرفت. معدن با در اختیار داشتن ظرفیت‌های فراوان می‌توانست گزینه خوبی برای جایگزینی درآمدهای نفتی باشد. تاکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصادی مقاومتی در دیدار با اعضای دولت یازدهم مهر تایید بر این موضوع زد. ایشان در این دیدار بخش معدن را از ظرفیت‌های مهم کشور دانستند و گفتند: بازار نفت که با یک اشاره قدرت‌ها و درپی آن اقدامات عناصر خبیث منطقه، از ۱۰۰ به ۴۰ دلار می‌رسد به هیچ وجه قابل اطمینان نیست و باید به فکر جایگزین مناسب باشیم که بهترین جایگزین، بخش معدن است.
رهبر انقلاب اسلامی تاکید کردند: باید در معدن از ظرفیت بخش خصوصی استفاده و از خام‌فروشی نیز جلوگیری کرد. هرچند تاکیدهای بسیاری بر جایگزینی بخش معدن به جای اقتصادی نفتی وجود داشته و دولت نیز این موضوع را در بودجه ۹۵ در نظر گرفته اما بدون شک این بخش برای دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی افزایش سهم خود در اقتصاد کشور با موانع بسیاری مواجه است که باید با تلاش مسئولان دولتی و همگام شدن بخش خصوصی برطرف شود.
نبود شناخت کافی از بخش معدن
محمدجعفر صادقی‌پناه، رییس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران درباره نقش آفرینی بخش معدن در اقتصاد مقاومتی، اظهار کرد: بدون شک معدن با در اختیار داشتن ظرفیت‌های فراوان می‌تواند یکی از بازیگران اصلی اقتصاد مقاومتی به شمار آید، اما متاسفانه در این میان ۲ مشکل اصلی وجود دارد که منجر به کمرنگ شدن این نقش خواهد شد. وی ادامه داد: یکی از مشکلات اصلی نبود اطلاعات کافی از بخش معدن و شناخت کم از این بخش است.
این موضوع به این معناست که اکتشافات، ظرفیت یابی یا حتی نقشه‌های اولیه در سطح کشور به طور کامل انجام نشده است. شاید مقداری از این مطالعات انجام شده و امروز می‌دانیم که کشور از دیدگاه مواد معدنی غنی بوده و در حدود ۷۰میلیارد تن ذخیره و بیش از ۶۰نوع ماده معدنی را در اختیار دارد اما به‌طور کلی از کمیت و کیفیت اطلاعات کافی در اختیار نداریم. به گفته صادقی‌پناه، متاسفانه این موضوع را می‌توان یک اشکال ریشه‌ای در بخش معدن دانست که در کمرنگ شدن نقش آن در اقتصاد بسیار موثر است. در نتیجه این موضوع باید هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد زیرا به شدت زمان‌بر است. پس از انجام این موضوع می‌تواند شاهد ورود بخش خصوصی و انجام اکتشافات تفصیلی از سوی آنها بود.
بخش معدن نقشه راهی در اختیار ندارد
صادقی پناه با بیان اینکه مشکل دیگر نبود نقشه راه در بخش معدن است، افزود: برای استراتژی که بارها بر آن تاکید شده هیچ نوع برنامه اجرایی به دنبال آن وجود ندارد. آخرین استراتژی را که وزارت صنعت، معدن و تجارت آن را تهیه کرد و تیر سال جاری از آن رونمایی شد، تنها حوزه فولاد، سیمان و کاشی و سرامیک را در دستور کار قرار داده بود. این در حالی است که می‌توان برای حوزه‌های دیگر همچون مس، طلا، سرب‌وروی، منگنز و سنگ‌های تزئینی نیز برنامه جامع در نظر داشت.
صادقی‌پناه با اشاره به ظرفیت‌های موجود در حوزه سنگ‌های تزئینی، گفت: متاسفانه هر سال بخشی از میزان مصرف سنگ‌های تزئینی و نما کم شده اما به میزان مصرف سنگ‌های مصنوعی اضافه می‌شود. در واقع این آمار نشان می‌دهد که میزان متقاضی سنگ تزئینی یا سنگ‌نما برای ۱۵ یا ۲۰سال آینده نامشخص بوده و ممکن است بسیار کمتر از امروز باشد. این در حالی است که ما ذخایر فراوانی در این حوزه در اختیار داریم.
توجه به حوزه‌های مختلف معدنی
به گفته صادقی پناه، بخش معدن باشد استراتژی خاص و مشخص داشته تا بتواند از ظرفیت‌های خود حداکثر بهره برداری را انجام دهد. رییس کمیته اکتشاف خانه معدن ایران در ادامه تصریح کرد: نباید فراموش کرد، برای توسعه بخش معدن در گام نخست نیازمند منابع مالی و سرمایه هستیم زیرا ما ذخایر و انرژی را به عنوان یک مزیت در اختیار داریم. از سویی دیگر نیروی انسانی تحصیلکرده نیز در کشور فراوان وجود دارد که با یک آموزش کوتاه مدت آماده کار خواهند بود اما در این میان با کمبود سرمایه مواجه هستیم که باید آن را از طریق سرمایه گذاران خارجی تامین کنیم.
وی تاکید کرد: ما در بخش معدن نیازمند یک بستر جدی برای جذب سرمایه خارجی هستیم، این در حالی است که سرمایه گذاری داخلی نیز تا به امروز ورود خوبی در بخش معدن نداشته، به همین دلیل برای جذب سرمایه خارجی نیازمند ایجاد بسترهای لازم هستیم که کمی کار را دشوار می‌کند.
اجرایی شدن برجام و آینده معدن
حال با اجرایی شدن برجام و رفع تحریم‌ها، آینده‌ای جدید برای بخش معدن و ظرفیت‌های نهفته در آن ایجاد شده است. اجرای برجام آغاز راهی است که معدن را در چرخه توسعه قرار خواهد داد. البته باید به این نکته توجه داشت که چرخ دنده‌های این چرخه با کمک دولت، بخش خصوصی و سرمایه گذاران داخلی و خارجی به چرخش می‌افتد. در نتیجه تدوین نقشه راه برای فعالان بخش معدن علاوه بر توسعه این بخش و بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن موجب تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای اقتصاد مقاومتی خواهد بود اما ایجاد زیرساخت‌های اولیه و تکمیل اطلاعات پایه شاه‌کلید این توسعه است.
در نتیجه با اجرایی شدن برجام نباید منتظر ماند تا سرمایه گذاران معدنی دسته دسته راهی بخش معدن شوند بلکه امروز دولت و بخش خصوصی باید با همگام شدن بسترهای ورود سرمایه در بخش معدن و صنایع معدنی را فراهم کرده تا معدن نقش پررنگ‌تری نسبت به گذشته در اقتصاد کشور ایفا کرده و به دنبال آن وابستگی به درآمدهای نفتی را کاهش دهد.
- کتایون ملکی-
استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان