میوه دانشکده‌های معدن، دست‌چین شود
نخبگان دانشگاهی، ستون بخش معدن جهان هستند. استفاده درست از آنها و نیروهای متخصص و دانش‌آموخته برای اجرای پروژه‌های مختلف از جمله طرح‌های معدنی، یکی از راهکارهای افزایش بهره‌وری است.
به گزارش استیل پدیا، در این میان داشتن اطلاعات کافی از سطح دانش و توانمندی دانش آموختگان بخش معدن و ارائه آن به شرکت‌های فعال در حوزه معدن می‌تواند زمینه حضور و ارتباط این ۲ بخش را فراهم کند. ارزشیابی درونی و بیرونی دانشجویان یکی از بهترین راهکارها برای رسیدن به اهداف یاد شده است. البته در کنار تعیین سطح دانش و توان دانشجویان بخش معدن، تجاری‌سازی طرح‌های ارائه شده می‌تواند به رشد و توسعه معدنی منجر شود. در ایران نیز با وجود بالا بودن تعداد دانشجویان رشته‌های مختلف معدنی، ارزشیابی از توان آنها انجام نمی‌شود و استاندارد تعریف‌شده‌ای از سطح دانشگاه‌های کشور وجود ندارد و باید تدبیری برای این موضوع اندیشیده شود.
همه یکدست نیستند
مدیر گروه فرآوری مواد معدنی دانشگاه تربیت مدرس درباره میزان توانمندی دانشجویان رشته معدن و صنایع معدنی برای تامین نیاز معادن و صنایع وابسته به آنها گفت: به دلیل نبود نظام ارزشیابی درونی و بیرونی برای دانشگاه‌ها، استاندارد مشخصی برای دانشگاه‌ها تعیین نشده و آنها با یکدیگر بسیار متفاوت بوده و نتایج مختلفی دارند. به گونه‌ای که حتی در دوره‌های مختلف، خروجی‌های متفاوتی از دانشگاه‌ها دیده شده است.
محمدرضا خالصی ادامه داد: در ایران دانشجویانی در مقطع دکترا حضور داشتند که از استانداردهای بین‌المللی بسیار بالاتر بودند و هم‌اکنون در سطح بین‌المللی در حال فعالیت هستند. اما عکس این موضوع نیز برای دانشجویان دکترا در ایران صدق می‌کند. از طرفی به دلیل نبود یک نظام مشخص برای بررسی علمی وضعیت دانشجویان، نمی‌توان میزان بهره‌وری و کیفیت آنها را تعیین کرد.
وی با اشاره به اینکه سطح دانش و توانمندی دانشجویان بخش معدن به نوع پروژه و استادان و همچنین توانمندی شخص دانشجو بازمی‌گردد، اظهار کرد: در هیچ جای جهان، از دانشجویان مقطع دکترا توقعی برای باز کردن گره از صنعت وجود ندارد. دانشجویان مقطع دکترا در مرز علم و دانش قرار دارند و در این برهه از زمان می‌توانند با تکیه بر علم خود به رفع مسائل پرداخته و نوآوری داشته باشند.
مدیر گروه فرآوری مواد معدنی دانشگاه تربیت مدرس به بحث تجاری‌سازی دانش فنی و دستاوردهای دانشجویان و دانش‌پژوهان پرداخت و گفت: این موضوع که دستاورد دانشجویان در مقاطع مختلف همچون دکترا چه زمانی تبدیل به تجاری‌سازی و ارزش‌افزوده خواهد شد برعهده دانشجویان و دانشگاه‌ها نیست. بلکه به ارگان‌ها و سازمان‌هایی با نام مراکز پژوهشی و بخش‌های پژوهشی بین‌المللی که در زمینه تجاری‌سازی طرح‌ها فعالیت می‌کنند، بازمی‌گردد.
به گفته خالصی، درصد کمی از دانشجویان و استادان دانشگاهی در کشورهای پیشرو در معدن به تجاری‌سازی دستاوردهای خود می‌پردازند؛ یعنی دانشگاه‌هایی که با معدن و صنعت وابسته به آنها روبه رو هستند، مجموع تجاری‌سازی از سوی آنها اعم از کارآفرینی مستقیم و ثبت اختراع کمتر از ۸درصد است. او بر این‌باور است ورود همه دانشجویان و استادان به حوزه تجاری سازی تصور درستی نیست. بلکه مهم این است بخش اندکی که وارد حوزه تجاری‌سازی شده‌اند برنامه‌های خود را به پایان رسانده و در نهایت با تبدیل آن به یک محصول، به ایده‌ای خوب برسند.
مدیر گروه فرآوری مواد معدنی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: به‌طور اساسی برای اجرای پروژه‌های پژوهشی در صنایع مختلف همچون معدن و صنایع معدنی باید صنعتی پویا و فعال وجود داشته باشد. اما هم‌اکنون در ایران صنعتی که تقاضای انجام فعالیت‌های پژوهشی را داشته باشد، وجود ندارد. مدیریت‌های ضعیف ناآشنا با علوم فنی و درگیر با فعالیت‌های روزانه همگی در کنار هم باعث شده تا نیاز به اجرای پروژه‌های پژوهشی احساس نشود و در نتیجه میزان فعالیت‌های پژوهشی کاهش یابد.
خالصی ادامه داد: حال اگر صنعت و دانشگاه پویا داشته باشیم بازهم یک حلقه گمشده برای وصل کردن این ۲بخش با یکدیگر وجود دارد که همان مراکز پژوهشی تخصصی است و این درحالی است که در کشور آنچنان که باید توسعه نیافته است.
او تاکید کرد: دولت موظف است که دانشگاه را به بخش‌های صنعتی متصل کرده و واسطه‌ای برای ایجاد ارتباط بین مراکز تخصصی و دانشگاه‌ها در نظر بگیرد. او ادامه داد: روش ارزشیابی دانشجویان به این شکل است که ورودی‌های جدید هر دوره را مورد پرسش و پاسخ قرار می‌دهند و دوباره بعد از گذشت چند سال از فارغ التحصیلی آنها و ورود به فعالیت‌های معدنی باز هم با پرسش سطح پیشرفت و میزان توانمندی آنها را مورد بررسی قرار داده و این دوره باز تکرار می‌شود.
مدیر گروه فرآوری مواد معدنی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه سیستم ارزشیابی در ایران وجود ندارد به نقش مسئولان اشاره کرد و گفت: اگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سیستم ارزشیابی را برای دانشگاه‌ها لازم‌الاجرا کند، توانایی بخش‌های مختلف سنجیده شده و در نهایت می‌توان استاندارد تعریف شده‌ای از سطح دانش و توانمندی دانشجویان به دست آورد.
لزوم مهیاسازی فضا
دانشجوی کارشناسی ارشد معدن گرایش اکتشاف درباره این موضوع که دانشجویان تا چه حد توان شناسایی نیاز معادن را دارند، اظهار کرد: در مقطع کارشناسی دانشجویان به دلیل نداشتن شناخت کافی از رشته انتخاب شده، توانایی آنچنانی در شناخت نیازهای معادن را ندارند. اما پس از گذشت چند ترم و آگاهی پیدا کردن از رشته معدن، نوع فعالیت‌های معدنی، کاربرد و تاثیر معدن در جامعه و اقتصاد کشور می‌توانند درک بیشتر و کامل‌تری از معدن پیدا کنند.
امیرحسین جلالی در ادامه گفت: برای افزایش سطح دانش و توانایی دانشجویان بخش معدن، وجود استادان برجسته، باسواد و باتجربه و دلسوز بسیار تاثیرگذار است. به طوری که در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا به دلیل شناخت کافی از رشته معدن می‌توانند با شرکت‌ها، ارگان‌ها، و سازمان‌های مختلف وارد همکاری و فعالیت شوند.
این دانشجوی اکتشافات معدنی بر این باور است که دانشجویان رشته‌های مختلف در حوزه معدن، می‌توانند طرح‌های صنعتی و پژوهشی ارائه دهند که البته بخش علمی پژوهشی دانشگاه باید از نظر علمی و مادی نیز با دانشجو همکاری کنند. همچنین بنیاد ملی نخبگان، بخش‌های پژوهشی و جشنواره خوارزمی می‌توانند از طرح‌های نیمه‌صنعتی، آزمایشگاهی، مقالات دانشجویان در تمامی زمینه‌های معدنی از دانشجو حمایت کنند.
جلالی با اشاره به اینکه تامین بودجه و پیگیری در روند انجام کار نیز بسیار موثر است در ادامه گفت: ورود فارغ‌التحصیلان رشته‌های معدنی به شرکت یا مجتمع‌های مربوط مستلزم رونق اقتصادی معمولی و درآمد معقول کارگاه‌های معدنی است. در این صورت با توجه به کسب علم و دانش دانشجویان به ویژه دانشجویان نخبه، استفاده از موقعیت، فضا و امکانات دانشگاه‌ها ثمربخش خواهد شد. او بر این باور است دانشجویان شناخت نیازها و اشکالات موجود در معادن را دارند و به طور قطع، از طرف شرکت‌ها و فعالان معدنی مورد استقبال قرار خواهند گرفت. زیرا اینگونه کارگاه‌های معدنی با ایجاد فضای مناسب از لحاظ اقتصادی و نیز عملی پیشرفت خواهد کرد.
دانشجوی کارشناس ارشد معدن گفت: طرح‌های معدنی در صورتی که دارای توجیه اقتصادی باشند و در محافل علمی معتبر به اثبات برسند مورد توجه و علاقه معدنکاران خواهد گرفت. بنابراین باید این طرح‌ها در اختیار سازمان صنعت، معدن و تجارت و مراکز آموزشی و پژوهشی در سایر ارگان‌ها قرار گیرد. انتظار می‌رود علاوه بر پاسخ سریع به اینگونه دانشجویان باید در حد امکان و به نحو احسن نسبت به معرفی دانشجو به ارگان‌های ذی‌ربط برای همکاری اقدام شود.
- نرگس قیصری-
استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان