تامین زیرساخت‌ها در پسابرجام، راه رفتن روی لبه تیغ
چند ماه پیش از آنکه محمد جواد ظریف و فدریکا موگرینی متن نهایی توافقات هسته‌ای را بخوانند، مسئولان حوزه صنعت به فکر برنامه‌ریزی برای صنایع در شرایط پساتحریم بودند.
به گزارش استیل پدیا، این برنامه‌ریزی‌ها با اینکه اکنون در شرایط پسابرجام هستیم، ادامه دارد. تامین زیرساخت‌های صنعتی در شرایط پسابرجام یکی از گام‌های استراتژیک و حساس دولت کنونی ایران است، در صورتی که این گام‌ها کارشناسی شده برداشته شود، مسیر توسعه هموار می‌شود و در غیراین صورت، شاید دولت کنونی متهم به واردات بی‌رویه و ناتوانی در حمایت از صنایع موجود شود.
یکی از موضوعاتی که در این زمینه اهمیت زیادی دارد و مسئولان نظام بارها بر آن تاکید کرده‌اند، این است که ایران در شرایط پسابرجام نباید تبدیل به کشوری مصرف‌گرا و دالان وارداتی شود. حفظ صنایع موجود در شرایطی که بسیاری از کشورهای جهان برای سرمایه گذاری در ایران ابراز تمایل کرده‌اند، کار چندان ساده‌ای نیست و به طور قطع نیاز به برنامه‌ریزی‌هایی دارد.
یکی از موضوعاتی که در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر آن تاکید شده، این است که در این شرایط ایران به تامین زیرساخت‌های مورد نیاز در کشور بپردازد. همچنین از دیگر موضوعاتی که در ابلاغ این سیاست‌ها بر آن تاکید شده بود این است که تا نقطه‌ای که امکان استفاده از توان و ظرفیت داخل وجود دارد نباید از دیگر کشورها کمک گرفت. یکی از مواردی که در دستیابی به این نقطه می‌تواند کمک زیادی کند، نیازسنجی زیرساخت‌های مورد نیاز در کشور است. در ادامه چگونگی تامین زیرساخت‌های مورد نیاز بخش صنعت در شرایط پسابرجام را بررسی کرده است.
آرمان خالقی، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران به تاثیر شرایط پسابرجام در تامین زیرساخت‌های صنعتی کشور پرداخت و در این باره گفت: اکنون وضعیتی که در کشور در بحث‌های توسعه‌ای وجود دارد، این است که باید امکانات فیزیکی و تجهیزات نرم‌افزاری زیرساخت‌های صنعتی تامین شود.
وی با اشاره به اینکه اکنون در شرایط پسابرجام به سر می‌بریم، درباره تاثیر این شرایط در تامین زیرساخت‌های صنعتی توضیح داد: در این شرایط باید تامین هر ۲ نوع از زیرساخت‌های صنعتی در دستور کار قرار بگیرد اما نه این طور که هر زیرساختی در کشور وجود نداشت را وارد کنیم و به واردات بی‌رویه روبیاوریم.
این عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران افزود: در این شرایط یکی از ظرفیت‌هایی که در کشور ما وجود دارد این است که می‌توانیم با استفاده از دانش فنی موجود فقط به تامین زیرساختی‌ترین کالاها به طور وارداتی بپردازیم و باقی را در کشور تولید کنیم.
خالقی توضیح داد: شرایط پسابرجام در حالتی می‌تواند به توسعه صنعتی در کشور کمک کند که برای این کار برنامه مشخصی وجود داشته باشد. امکانات زیربنایی از قبیل راه، انرژی و ماشین‌آلات مورد نیاز از جمله زیرساخت‌هایی هستند که در کشور باید تامین شود.
وی با بیان اینکه اگر تامین این زیرساخت‌ها با استفاده از دانش فنی و توان داخلی کنونی میسر نیست، باید به واردات و استفاده از توان دیگر کشورها روبیاوریم، گفت: اکنون در کشور ما مشکلات بسیاری در زمینه ناوگان حمل‌ونقل وجود داشته و این ناوگان نیاز به بروزرسانی دارد.
خالقی با اشاره به اینکه اکنون راه ورود ارزان برای کالاهای تولیدی ایران به کشورهای اروپایی وجود ندارد، افزود: به دلیل فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل و نبود برخی زیرساخت‌های مناسب در صنعت هوایی، جاده‌ای، ریلی و دریایی کشور این مشکلات اکنون به وجود آمده و به نظر می‌رسد در شرایط موجود یکی از اولویت‌هایی که در کشور وجود دارد رسیدگی به این زیرساخت‌هاست.
این عضو خانه صنعت، معدن و تجارت ایران افزود: در زمینه زیرساخت‌های مورد نیاز آنچه اکنون در کشور اهمیت زیادی دارد این است که در گام نخست باید نیازسنجی مناسبی داشته باشیم تا زیرساخت‌هایی که در اولویت هستند ابتدا تامین شود. در این حالت می‌توان مسیر توسعه صنعتی را نیز سریع‌تر طی کرد.
تامین زیرساخت‌های صنعتی، گامی برای افزایش اشتغالزایی
الیاس طاهری، دبیر اول کمیسیون صنایع و معادن در مجلس شورای اسلامی درباره شیوه تامین زیرساخت‌های صنعتی در شرایط پسابرجام گفت: یکی از سازمان‌هایی که می‌تواند در این زمینه نقش موثری داشته باشد سازمان ایدرو در وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
وی با بیان اینکه بسیاری از مشکلاتی که اکنون در بخش اشتغال و تولید وجود دارد، به فرسودگی ماشین‌آلات و زیرساخت‌های صنعتی ارتباط دارد، توضیح داد: عمده مشکلاتی که اکنون واحدهای صنعتی و تولیدی با آن درگیر هستند، فرسودگی زیرساخت‌ها و ماشین‌آلات صنعتی است.
طاهری افزود: این موضوع یکی از اصلی‌ترین عوامل است و سازمان ایدرو در زمینه صنایع و ایمیدرو در زمینه صنایع و معادن، نقشی بسیار کلیدی و حیاتی دارند. در صورتی که این سازمان‌ها در زمینه بهینه‌سازی و نوسازی واحدها و تجهیزات فعالیت مناسبی داشته باشند، می‌توان به توسعه و رشد صنعتی امید بیشتری داشت.
دبیر اول کمیسیون صنایع و معادن در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه موضوع اشتغال یکی از مشکلات کنونی کشور است، گفت: در صورتی می‌توان اشتغالزایی مناسب داشت که زیرساخت‌های صنعتی فراهم باشد و مردم بتوانند در واحدهای تولیدی و صنعتی فعالیت کنند. تامین، نوسازی و بهینه‌سازی این زیرساخت‌ها موضوعی است که باید به آن توجه بیشتری شود تا بتوانیم اشتغالزایی مناسبی در بخش صنعت کشور داشته باشیم.
وی اقتصاد مقاومتی را به عنوان محور اصلی توسعه دانست و در این باره گفت: بر اساس آنچه درسیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی از طرف رهبر معظم انقلاب اعلام شده، باید ابتدا به دانش فنی و توان تولید داخل تکیه کرد و در صورتی که این نیازها با ظرفیت‌های موجود در داخل کشور برطرف نشد، برای جذب سرمایه‌های خارجی اقدام کرد. طاهری افزود: سطح دانش و توان داخلی در حدی است که اگر برنامه ریزی مناسبی در زمینه برطرف کردن مشکلات زیرساختی وجود داشته باشد، این کار در داخل کشور شدنی است.
این عضو خانه ملت گفت: دولت اکنون در تلاش است که بر اساس بندهایی که در سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی تعریف شده است، حرکت کند. در صورتی که این تلاش‌ها به نتیجه مطلوب برسد می‌توان امیدوار بود که از خارجی‌ها فقط در زمینه دانش فنی می‌توانیم استفاده کنیم و نیازی به واردات نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به این پرسش که در برخی صنایع توان تامین زیرساخت‌های مورد نیاز وجود ندارد، آیا در این زمینه‌ها هم باید تلاش شود تا آنها را با توجه به توان داخلی تامین کنیم؟ گفت: در برخی صنایع که این امکان و توان وجود ندارد، خیر. در این زمینه باید با همکاری شرکت‌های خارجی این زیرساخت‌ها را تامین کنیم و باید دقیق بررسی شود تا متوجه شویم آیا می‌توانیم این نیازها را برطرف کنیم یا خیر، اگر نمی‌توانیم بخشی از نیازها را برطرف کنیم باید از دستاورد دولت در مذاکرات هسته‌ای استفاده شود و با دیگر کشورها به مبادلات اقتصادی و صنعتی بپردازیم.
طاهری با اشاره به اینکه ایران در زمینه انرژی هسته‌ای متکی بر توان داخل پیشرفت کرد، گفت: این موضوع مناسبی برای تحلیل توان داخل است. ایران در زمینه تامین انرژی هسته‌ای تا حدی پیش رفت که دیگر کشورها مجبور شدند به مذاکرات هسته‌ای تن دهند. می‌توان با حمایت از ظرفیت‌های داخلی در تامین زیرساخت‌های صنعتی هم به این نقطه رسید.
دبیر اول کمیسیون صنایع و معادن در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه واردات محصولات کالایی و آماده مصرف، یکی از خطراتی است که در فضای پسابرجام صنعت کشور را تهدید می‌کند، گفت: برای دور ماندن از این خطر راهی که وجود دارد این است که در تامین زیرساخت‌ها از دانش فنی دیگر کشورها استفاده کنیم. اگر در این شرایط فقط به واردات روبیاوریم، در آینده وضعیت صنعت کشور از دوران تحریم‌های اقتصادی هم وخیم‌تر خواهد شد.
- امیر مهرزاد -
استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان