دنیای معدن -وقتی سخن از همکاری معدنی بین ایران و افغانستان مطرح می‌شود، باید دید در چنین همکاری طرف ایرانی چه به‌دست می‌آورد و چه از دست می‌دهد؟ ایران در زمینه دانش فنی معدن از افغانستان توانمندتر است.

با نگاهی به تاریخچه تلاش برای توسعه فناوری‌های معدنی در افغانستان، می‌بینیم که در سال ۱۳۵۸ خورشیدی شوروی این کشور را اشغال کرد و بیشترین اکتشافات و مطالعات زمین‌شناسی که در افغانستان اتفاق افتاد نیز مربوط به همین دوره است. شوروی هزینه بسیاری کرد تا ذخایر معدنی افغانستان را شناسایی کند، اما وقتی در ابتدای قرن ۲۱ میلادی طالبان به افغانستان وارد شد، این داده‌ها را با استدلال کفر بودن از بین برد. در این بین شماری از مهندسان افغان تا زمان ورود امریکایی‌ها به افغانستان، از این داده‌ها محافظت و بعدها در مقابل دریافت پول، آنها را به امریکایی‌ها عرضه کردند، اما در کل فرازونشیب‌های افغانستان در ۴۰ سال اخیر و نبود امنیت سبب شد سرمایه‌گذاری‌هایی که تاکنون از سوی سرمایه‌داران خارجی انجام شده مانند سرمایه‌گذاری چینی‌ها و هندی‌ها نتیجه‌بخش نباشد، ما نیز می‌توانیم از ذخایر افغانستان استفاده کنیم، مشروط بر آنکه امنیت تامین شود که در صورت تامین آن ایران نیز این توانمندی را دارد که نیروی متخصص را برای استخراج و بهره‌برداری از معادن افغانستان تامین کند و با توجه به اینکه برخی مناطق ایران با افغانستان ویژگی‌های زمین‌شناسی مشترک دارند، ایران می‌تواند در این زمینه برای افغانستان موثر باشد، اما وقتی هند و چین از افغانستان عقب‌نشینی می‌کنند، نشان از این است که سرمایه‌گذاری در افغانستان چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای ندارد. اکنون معدن سنگ‌آهن حاجی‌گک با ذخیره قطعی ۱/۸ میلیارد تن بزرگترین معدن سنگ‌آهن بکر آسیاست که در افغانستان دست‌نخورده باقی مانده است. در نهایت دستیابی به مواد معدنی افغانستان ایده خوبی است، اما وضعیت امنیتی آن طوری نیست که بتوان بر آن تکیه کرد، خود من در بازدیدی که از معادن افغانستان در ۳ و ۱۲ سال گذشته داشتم برای حفظ امنیت از حفاظت‌دهی نیروهای مسلح استفاده کردم، وقتی برای یک بازدید کارشناسی این چنین باید از افراد مسلح کمک بگیرید دیگر نمی‌توانید به پروژه بهره‌برداری فکر کنید، مگر اینکه دولت افغانستان تضمین‌های لازم برای تامین حفاظت از مهندسان و کارشناسان ایرانی را بدهد.

کیوان جعفری‌طهرانی - رئیس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران