دنیای معدن -هدف از انجام عملیات آتشباری در معادن خرد کردن سنگ تا ابعادی است که به‌وسیله تجهیزات معدنی قابل حمل باشد. بنابراین مهم‌ترین هدف از انجام آتشباری در هر معدنی خردایش مناسب سنگ است. از طرفی خردایش مناسب سنگ تاثیر زیادی بر کارآیی عملیاتهای واحد بعدی و کاهش هزینههای آنها دارد. به بیان بهتر کمترین هزینه عملیاتی و بیشترین کارآیی تجهیزات و عملیات در صورتی امکانپذیر است که میزان خردایش در مناسبترین حالت ممکن باشد که این امر نیز تنها با بررسی الگوی انفجار و عوامل تاثیرگذار در آن امکانپذیر است. بنابراین اطلاع از چگونگی خردایش مواد در اثر آتشباری و بهبود آن در صورت نبود خردایش مناسب امری مهم و ضروری است. عوامل بسیاری از جمله ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی توده سنگ، هندسه الگوی انفجاری، ویژگیهای ماده منفجره و چگونگی اعمال تاخیرها بر نتایج خردایش تاثیرگذار هستند. روشهای متنوعی برای اندازهگیری و ارزیابی خردایش وجود دارد که میتوان به روشهای آنالیز سرندی، تجربی، مشاهدهای و آنالیز تصویری اشاره کرد. اصلیترین هدف کاربرد مواد منفجره در معادن خرد کردن توده سنگ در ابعاد مطلوب و با کمترین هزینه است زیرا حملونقل و فرآوری سنگ تنها در صورتی امکانپذیر است که دارای خردشدگی مناسب و مطلوب باشد. بنابراین پارامتر خردایش به عنوان یکی از عوامل تعیینکننده نتیجه انفجار و تعیینکننده کیفیت و مطلوبیت طرح انفجار است. از طرفی عواقب آتشباری نامناسب میتواند با تاثیر در پارامترهای مختلف هزینههای معدن را تا چند برابر افزایش دهد. هنگامی که الگوی انفجار طراحی شده برای معادن نتایج مطلوبی نداشته باشد نیاز به بررسی شرایط تاثیرگذار به الگوی انفجاری و بهینهسازی آن برای رسیدن به شرایط مطلوب احساس میشود. از عوامل بروز این مشکل میتوان به وجود نداشتن قطعیت و اطلاع کافی در پارامترهای تاثیرگذار، نبود دقت در طراحی الگوی انفجاری اولیه، تغییر در شرایط زمینشناسی و ژئومکانیکی اولیه و... اشاره کرد. بنابراین باید با بررسی و ارزیابی خردایش ناشی از انفجار به تصحیح میزان خردایش اقدام کرده و به دنبال آن، تغییرات مورد نیاز روی الگوی انفجاری را اعمال کرد تا از پرداخت هزینههای اضافی جلوگیری شود. همچنین باید کارآیی عملیات آتی را افزایش داد. زیرا با توجه به اینکه در بیشتر معادن کشور مشکلات ناشی از آتشباری و خردایش جزو مشکلات اصلی معادن است به شدت عملیاتهای آنی را تحتتاثیر قرار میدهد. در این میان انجام پژوهشهای مهم و کمهزینهایی در تمامی معادن و به طور ویژه در معادن ایران، بهویژه در معادنی که میزان سوددهی آن به شدت متاثر از ابعاد مواد تولیدی است، از جمله ضروریترین اقدامات است. سیدعلیرضا آشفته - دبیر تحریریه رادیو معدن

از طرفی خردایش مناسب سنگ تاثیر زیادی بر کارآیی عملیات‌های واحد بعدی و کاهش هزینه‌های آنها دارد. به بیان بهتر کمترین هزینه عملیاتی و بیشترین کارآیی تجهیزات و عملیات در صورتی امکان‌پذیر است که میزان خردایش در مناسب‌ترین حالت ممکن باشد که این امر نیز تنها با بررسی الگوی انفجار و عوامل تاثیرگذار در آن امکان‌پذیر است.
 بنابراین اطلاع از چگونگی خردایش مواد در اثر آتشباری و بهبود آن در صورت نبود خردایش مناسب امری مهم و ضروری است. عوامل بسیاری از جمله ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی توده سنگ، هندسه الگوی انفجاری، ویژگی‌های ماده منفجره و چگونگی اعمال تاخیرها بر نتایج خردایش تاثیرگذار هستند.
روش‌های متنوعی برای اندازه‌گیری و ارزیابی خردایش وجود دارد که می‌توان به روش‌های آنالیز سرندی، تجربی، مشاهده‌ای و آنالیز تصویری اشاره کرد. اصلی‌ترین هدف کاربرد مواد منفجره در معادن خرد کردن توده سنگ در ابعاد مطلوب و با کمترین هزینه است زیرا حمل‌ونقل و فرآوری سنگ تنها در صورتی امکان‌پذیر است که دارای خردشدگی مناسب و مطلوب باشد. بنابراین پارامتر خردایش به عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده نتیجه انفجار و تعیین‌کننده کیفیت و مطلوبیت طرح انفجار است.

از طرفی عواقب آتشباری نامناسب می‌تواند با تاثیر در پارامترهای مختلف هزینه‌های معدن را تا چند برابر افزایش دهد. هنگامی که الگوی انفجار طراحی شده برای معادن نتایج مطلوبی نداشته باشد نیاز به بررسی شرایط تاثیرگذار به الگوی انفجاری و بهینه‌سازی آن برای رسیدن به شرایط مطلوب احساس می‌شود.
 از عوامل بروز این مشکل می‌توان به وجود نداشتن قطعیت و اطلاع کافی در پارامترهای تاثیرگذار، نبود دقت در طراحی الگوی انفجاری اولیه، تغییر در شرایط زمین‌شناسی و ژئومکانیکی اولیه و... اشاره کرد. بنابراین باید با بررسی و ارزیابی خردایش ناشی از انفجار به تصحیح میزان خردایش اقدام کرده و به دنبال آن، تغییرات مورد نیاز روی الگوی انفجاری را اعمال کرد تا از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری شود.
همچنین باید کارآیی عملیات آتی را افزایش داد. زیرا با توجه به اینکه در بیشتر معادن کشور مشکلات ناشی از آتشباری و خردایش جزو مشکلات اصلی معادن است به شدت عملیات‌های آنی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در این میان انجام پژوهش‌های مهم و کم‌هزینه‌ایی در تمامی معادن و به طور ویژه در معادن ایران، به‌ویژه در معادنی که میزان سوددهی آن به شدت متاثر از ابعاد مواد تولیدی است، از جمله ضروری‌ترین اقدامات است.

سیدعلیرضا آشفته - دبیر تحریریه رادیو معدن