جای خالی زغالسنگ حرارتی در سوختهای ایران
گروه معادن >زغالسنگ - امروزه بیشترین میزان تولید زغالسنگ در جهان مربوط به زغالسنگ حرارتی و نه زغالسنگ کک شو است که در صنایع فولادی کاربرد دارد چنانکه رقم بالایی حدود ۷۸درصد از تولید زغالسنگ جهانی را به خود اختصاص داده است.
به گزارش ماین نیوز، این کانی یکی از سوختهای پرمصرف جهان است و برای تولید برق مورد استفاده قرار میگیرد. حال اگر بخواهیم گذری بر معادن زغالسنگ حرارتی در ایران داشته باشیم، خواهیم دید که زغالسنگ حرارتی در ایران جایگاهی نداشته و اقدام اساسی برای بهرهبرداری از آنها انجام نشده است.به گفته کارشناسان این صنعت، یکی از عواملی که باعث شده برداشت از معادن زغالسنگ آن هم از نوع حرارتی در ایران از جایگاه مناسبی برخوردار نباشد، نبود تجهیزات و فناوریهای نوین برای این معادن است و تحریمهای بینالمللی نیز سبب شده تا دسترسی به آنها برای معدنکاران و بهرهبرداران معدنی سختتر شود.
مصرف کم زغالسنگ حرارتی
مجری طرح توسعه زغالسنگ طبس درباره وضعیت زغالسنگ حرارتی کشور نیز اظهار کرده بود: درحالحاضر مصرف بازار داخلی زغالسنگ حرارتی بسیار کم و تولید آن بسیار پایین است؛ زیرا تولید ۱۰۰هزار تن زغالسنگ حرارتی در کشور رقم مناسبی برای تولید این محصول نیست و این درحالی است که ذخایر قابلتوجهی از زغالسنگ حرارتی در ایران وجود دارد.
امید فلاح در ادامه گفت: از ۱۰۰هزار تن زغالسنگ حرارتی تولید شده در سال بین ۴۰ تا ۵۰هزار تن به تولید فولادهای آلیاژی اختصاص یافته و باقیمانده آن به کشور ترکیه صادر میشود. حدود ۷۸درصد زغالسنگ تولیدی جهان زغالسنگ حرارتی و تنها ۲۲درصد آن ککشو است.
به گفته وی، روند تولید زغالسنگ در ایران در مقایسه با سایر کشورها کاملا متفاوت است و از مجموع کل زغالسنگ تولید شده یعنی ۵/۱میلیون تن، تنها حدود ۱۰۰هزار تن آن زغالسنگ حرارتی بوده و بخش از زیادی آن را زغالسنگ کک شو تشکیل میدهد.
فلاح یکی از دلایل کمبودن میزان استخراج زغالسنگ حرارتی را پایینبودن سطح تقاضای این نوع زغالسنگ دانسته و افزود: در شرایط کنونی، شرکت ذوبآهن اصفهان تصمیم گرفته برای کاهش هزینههای تولید، بخشی از مصرف خود را از زغالسنگ حرارتی تامین کند تا میزان مصرف این کانی حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن افزایش یابد.
وی بر این باور است اگر ظرفیت استفاده از کورههای بلند درکشور افزایش یابد، بهطور حتم نیاز به زغالسنگ حرارتی نیز تا ۶۰۰ هزار تن افزایش پیدا خواهد کرد.
استفاده در نیروگاهها
به گفته مجری طرح زغالسنگ طبس، براساس برنامهریزیهای انجام شده مصرف زغالسنگ حرارتی در ایران ویژه نیروگاههای زغالسوز است که فاز نخست آن در طبس به وسیله وزارت نیرو راهاندازی خواهد شد که نیازمند حدود ۲میلیون تن زغالسنگ حرارتی است.
فلاح افزود: با توجه به ذخایر زغالسنگ حرارتی موجود در ایران، امکان تامین نیاز نیروگاه حرارتی از منابع داخلی امکانپذیر است زیرا میزان ذخایر زغالسنگ حرارتی از لحاظ دسترسی و برداشت آن در شرایط مناسبتری نسبت به زغالسنگ ککشو قرار گرفته اما بهدلیل نداشتن مصرف، اقدامی برای سرمایهگذاری در زمینه استخراج انجام نشده است. وی همچنین درباره بازار صادرات زغالسنگ حرارتی اظهار کرد: ایران تاکنون در زمینه صادرات زغالسنگ چه از نوع ککشو و چه حرارتی فعالیت آنچنانی نداشته و با وجود اینکه در سالهای قبل نیز میزان مصرف زغالسنگ کک شو در کشور کم بوده و بخش عمدهای از تولیدات به شکل انباشت (دپو) نگهداری میشده باز هم سهمی در بازار صادراتی خارجی نداشته است.
استفاده از باطلههای زغالسنگ
یکی از موضوعهای مطرح شده از سوی کارشناسان معدنی، استفاده بهینه از این موادمعدنی است. به گونهایکه با بازیافت زغالسنگ زمینه استفاده از آن را در صنایع مختلف فراهم کنیم.
عضو هیات علمی دانشکده معدن دانشگاه تهران درباره وضعیت زغالسنگ حرارتی گفت: زغالسنگ حرارتی تولید شده از باطلهها ارزش اقتصادی بالایی دارند و امکان استفاده از آنها در صنایع داخلی کشور وجود دارد.
میرصالح میرمحمدی در ادامه گفت: همچنین با توجه به وجود بازار مصرفی زغالسنگ حرارتی در کشورهایی همچون ترکیه که ذخایر نفت و گاز نداشته و به زغالسنگ حرارتی نیاز دارند، میتوان زمینه صادرات این محصول را فراهم کرد. ترکیه زغالسنگهای حرارتی با ارزش حرارتی بالای ۲۵۰۰ کیلوکالری را استفاده میکند اما برای محصولات وارداتی خود شرایطی را در نظر گرفتهاند و باید زغالسنگ حرارتی وارداتی حداقل دارای ارزش حرارتی بالای ۵۵۰۰کیلوکالری باشد.
به گفته وی هر اندازه ارزش حرارتی زغالسنگ بالاتر باشد میزان زغالسنگ کمتری مورد نیاز خواهد بود. بنابراین بازیافت باطلههای زغالسنگ از دو منظر اهمیت دارد؛ نخست اینکه این مواد بهدلیل نداشتن کارآیی از چرخه تولید کنار گذاشته شده و در نتیجه برای محیطزیست خطرآفرین میشوند. اما با انجام عملیات بازیافت علاوه بر کاهش اثرات زیستمحیطی به محصولی با ارزش اقتصادی و قابل فروش تبدیل
میشوند. از طرف دیگر امکان استفاده از آنها به دو صورت وجود دارد؛ به این ترتیب که اگر خاکستر تولید شده از درجه و کیفیتی که در کورههای فولادی استفاده میشود برخوردار باشد بهعنوان زغالسنگ «ککشو» امکان استفاده از آنها در صنایع فولادی وجود دارد و در غیراین صورت میتوان زغالسنگ موجود را بهعنوان زغالسنگ حرارتی در صنایع دیگر استفاده کرد.