کنفرانس جهانی فروآلیاژهای ۲۰۱۸ از چهارشنبه گذشته در هندوستان به مدت ۳ روز برگزار شد. کیوان جعفری طهرانی، کارشناس ارشد بین‌الملل معدن و صنایع معدنی، سخنران ایرانی این کنفرانس و تنها شرکت‌کننده از کشورهای عضو منطقه منا (خاورمیانه و شمال افریقا) بود.

به گزارش استیل پدیا، وی سخنرانی خود را در چارچوب چند موضوع اساسی ارائه کرد. موضوع‌های مطرح شده از سوی این کارشناس شامل ظرفیت‌های مورد نیاز ایران برای دستیابی به چشم‌انداز ۱۴۰۴ خورشیدی (۲۰۲۵ میلادی)، تعادل زنجیره ارزش فولاد در ایران بر اساس چشم‌انداز ۱۴۰۴ (۲۰۲۵میلادی)، سناریوهای مختلف صادرات فولاد تا سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵میلادی)، اینفوگرافیک صادرات فولاد ایران در ۴ ماه نخست امسال از اول فروردین تا ۳۱ تیر (۲۱ مارس تا ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۸)، تاثیر تحریم‌های امریکا بر تولید و صادرات فولاد ایران، چشم‌انداز تقاضای کنسانتره و تولید گندله خاورمیانه، اینفوگرافیک بررسی تقاضای ایران برای فروآلیاژها درحال‌حاضر و در سال ۱۳۹۹ خورشیدی (۲۰۲۰ میلادی)، نقش هندوستان در بازار فروآلیاژ ایران و در نهایت اینفوگرافیک بررسی صادرات فروآلیاژهای هند به کشورهای منا شامل ایران، ترکیه، امارات و کویت از سال ۱۳۹۲ خورشیدی (۲۰۱۳ میلادی) تا کنون بود.

تعادل در زنجیره ارزش فولاد ایران منوط به تامین سنگ آهن

کیوان جعفری‌طهرانی در آغاز سخنرانی گفت: مطمئن هستم که هیچ یک از حاضران در این سالن از تحریم‌های غیر منصفانه اخیر علیه ایران و سری دوم آن در ۱۳ آبان (۴ نوامبر) خوشحال نیستند، چراکه نتیجه مستقیم این تحریم‌ها بر زندگی مردم ایران منفی بوده است.
وی در ادامه،

تعادل در زنجیره ارزش فولاد ایران را منوط به تامین خوراک اولیه یعنی سنگ آهن دانست و گفت: زنجیره ارزش فولاد در افق ۱۴۰۴ خورشیدی (۲۰۲۵ میلادی) در هیچ یک از بخش‌ها کمبودی ندارد، به جز در بخش سنگ آهن که این کمبود چشمگیر و حدود ۳۲ میلیون تن است. این کمبود در نهایت به بخش کنسانتره منتقل خواهد شد که کسری این بخش ۶ میلیون تن برآورد می‌شود. در گندله، تنها یک میلیون تن و در آهن اسفنجی و چدن احتمال ۸ میلیون تن کمبود وجود خواهد داشت.

این کارشناس، سناریوهای محتمل در صادرات فولاد ایران را به شرط نبودن تحریم‌ها چنین تشریح کرد: بر اساس نسبت صادرات بر تولید ایران، در افق ۱۴۰۴ صادرات ۱۵.۶ میلیون تن محتمل است و بر اساس نسبت صادرات بر تولید جهانی، صادرات ۱۱.۲ میلیون تن برای ایران در این افق محتمل‌تر خواهد بود. همچنین بیشترین میزان صادرات به طور بالقوه ۱۰.۵ میلیون تن برآورد شده اما بر اساس چشم‌انداز برنامه‌ریزی شده و بر اساس طرح جامع فولاد، ایران باید در افق ۲۰۲۵، حدود ۲۰ میلیون تن صادرات فولاد داشته باشد تا شاهد مازاد عرضه در داخل نباشیم.

شرکت‌های فولادی ایران به دنبال بازارهای جدید

جعفری طهرانی در ادامه، به آمار صادرات فولاد ایران در ۴ ماه نخست سال ۹۷ اشاره کرد و گفت: بر اساس اطلاعات سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، فولاد خوزستان همچنان بزرگترین صادرکننده فولاد ایران است که در مدت یادشده ۹۵۹ هزار و ۸ تن فولاد صادر کرد. فولاد مبارکه، دومین صادرکننده برتر ایران در آن دوره بود که ۴۵۹ هزار و ۶۱۳ تن فولاد صادر کرد. صادرات فولاد هرمزگان نیز به عنوان سومین صادرکننده برتر کشور به ۳۷۳ هزار و ۵۴۹ تن رسید. در ادامه، ذوب آهن اصفهان ۳۶۹ هزار و ۶۰۴ تن، فولاد کاوه جنوب کیش ۳۴۳ هزار تن، فولاد خراسان ۷۵ هزار و ۶۹۷ تن، فولاد آلیاژی ایران ۳۰ هزار و ۳۲۲ تن و فولاد اکسین ۱۲ هزار و ۸۶۸ تن صادرات داشتند.

در نتیجه، مجموع صادرات شرکت‌های یاد شده در ۴ ماه نخست امسال خورشیدی، ۲ میلیون و ۶۲۳ هزار و ۶۶۱ تن بود. این تحلیلگر بازارهای بین‌الملل فولاد و سنگ آهن، در ادامه سخنرانی خود در کنفرانس جهانی فروآلیاژهای ۲۰۱۸ به تاثیر تحریم‌های امریکا بر تولید و صادرات فولاد ایران پرداخت و در این باره توضیح داد: تحریم‌های جدید بر صادرات فولاد ایران تاثیرگذار خواهد بود اما شرکت‌های فولادی و تاجران با قیمت‌های رقابتی به دنبال بازارهای جدید هستند.

وی افزود: ایران برای تکمیل پروژه‌های زنجیره ارزش فولاد نیاز دارد تا دوباره از فناوری‌های اروپایی که در زمان برجام از آنها بهره می‌برد به فناوری‌های چینی بازگردد و از تاثیر تحریم‌ها بکاهد.

جعفری‌طهرانی، گلوگاه اصلی در شرایط فعلی را افزایش هزینه‌های حمل به دلیل نبود کشتی از مبادی یا مقاصد بنادر ایران و همچنین دسترسی نداشتن به کانتینر برای صادرات خواند و در این باره اظهار کرد: نوبت دوم تحریم‌ها قرار است از ۴ نوامبر اعمال شود که این موضوع، مسئله حمل را پیچیده‌تر خواهد کرد.

چشم‌انداز تولید ۸۰میلیون تن گندله در ایران تا ۱۴۰۴

وی در بخش دیگری از سخنرانی خود، چشم‌انداز تولید گندله و تقاضای کنسانتره در خاورمیانه را تشریح کرد و گفت: تولید گندله ایران در سال گذشته میلادی بیشتر از ۴۸ میلیون تن بود و چشم‌انداز تولید آن در سال ۲۰۲۵ میلادی تولید ۷۵ میلیون تن است. ایران تا سال گذشته میلادی به تولید ۵۰ میلیون تن کنسانتره رسیده که پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۵ میلادی به ۸۰ میلیون تن برسد. تولید گندله بحرین در سال گذشته میلادی ۱۱ میلیون از دو فاز گندله‌سازی شرکت فولاد بحرین بوده است.

وی ادامه داد نام قدیم فولاد بحرین، جی‌آی‌آی‌سی (GIIC) بود که کنسانتره از وله برزیل وارد می‌کرد اما درحال‌حاضر بیشتر از سی‌اِس‌اِن‌ماینینگ (CSN Mining) به عنوان دومین تولیدکننده سنگ آهن برزیل و آنگلو آمریکن به عنوان سومین تولیدکننده سنگ آهن برزیل و مقداری نیز از شیلی، سوئد و نروژ وارد می‌کند. در عمان نیز شرکت واله ۹ میلیون تن گندله تولید کرده که کنسانتره مورد نیاز خود را با کشتی‌های واله مکس ۴۰۰هزار تنی از واله برزیل وارد بندر صحار می‌کند. بر اساس برنامه طرح جامع فولاد عمان، این کشور تا سال ۱۳۹۹ خورشیدی (۲۰۲۰ میلادی) به تولید ۱۸ میلیون تن گندله و تا سال ۱۴۰۹ خورشیدی (۲۰۳۰ میلادی) به تولید ۲۶ میلیون تن فولاد دست خواهد یافت. کیوان جعفری طهرانی با بیان اینکه تولید فعلی فولاد خام ایران ۲۲ میلیون تن است که برای این میزان تولید به ۲۷۰ هزار تن فروآلیاژ نیاز است، گفت: تولید داخلی فروآلیاژ در ایران ۶۵ هزار تن است که ۱۶۲ هزار تن از هندوستان و ۴۳ هزار تن از سایر کشورها تامین می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد تولید فولاد خام ایران در سال ۱۳۹۹ خورشیدی (۲۰۲۰ میلادی) به ۳۰ تا ۳۵ میلیون تن برسد و برای این میزان تولید ۴۳۷ هزار تن فروآلیاژ نیاز است.

امکان صدور فروآلیاژ هند به ایران با رد تحریم‌های امریکا

طهرانی در ادامه به این نکته اشاره کرد که اگر هندوستان همان‌گونه که نارندرا مودی، نخست وزیر گفته از تحریم‌های سازمان ملل پیروی کند نه از تحریم‌های امریکا، می‌تواند ۳۳۲ هزار تن فروآلیاژ به ایران صادر کند. این کارشناس در ادامه به بررسی صادرات فروآلیاژهای هند پرداخت و در این باره توضیح داد: هندوستان از سال ۱۳۹۲ خورشیدی (۲۰۱۳ میلادی) تا ۹ تیر ۱۳۹۷ (پایان ژوئن) در مجموع ۴۲۰ هزار تن فرومنگنز به کشورهای واقع در منطقه منا (خاورمیانه و شمال افریقا) صادر کرد. در میان این کشورها بیشترین سهم را ایران با ورود ۲۲۰ هزار تن و کمترین سهم را کویت با ورود ۲۰ هزار تن داشته است. امارات با واردات ۱۸۰ هزار تن فرومنگنز، دومین واردکننده این محصول در منطقه بوده است. جعفری‌طهرانی درباره صادرات فروسیلیکو منگنز از هندوستان نیز توضیح داد: کل صادرات هندوستان به منطقه منا و ترکیه از سال ۱۳۹۲ خورشیدی (۲۰۱۳ میلادی) تا ۹ تیر ۱۳۹۷ (پایان ژوئن) در مجموع ۵۱۰ هزار تن بوده است. بیشترین واردات این محصول را ترکیه با ۲۲۰ هزار تن و کمترین را ایران با واردات ۱۳۰ هزار تن داشته است. امارات با واردات ۱۶۰ هزار تن فروسیلیکو منگنز در جایگاه میانی قرار دارد.

اجرای طرح جامع فولاد، خواست بخش‌های خصوصی و دولتی

کیوان جعفری‌طهرانی در پایان سخنرانی خود در کنفرانس یادشده، موضوع‌های مطرح شده را چنین جمع‌بندی و اظهار کرد: بر اساس طرح جامع فولاد، ایران قصد دارد ظرفیت تولید فولاد خام خود را تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۵۵ میلیون تن افزایش دهد. تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش فولاد ایران اثبات کرده که گلوگاه اصلی در ۴ سال آینده، کمبود تولید و عرضه سنگ آهن است و در صورت اجرا نشدن پروژه‌های جدید اکتشاف، استخراج، خردایش و فرآوری، هیچ شانسی برای تامین خوراک اولیه واحدها وجود ندارد مگر آنکه اقدام به واردات سنگ آهن و کنسانتره برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز ۲۰۲۵ شود. وی افزود: اجرای طرح جامع فولاد، خواست هر دو بخش دولتی و خصوصی ایران است و هیچ چیزی حتی تحریم‌های امریکا علیه ایران این خواسته را به تعویق نخواهد انداخت.

ایران امیدوار است که هند در دوره تحریم‌ها به حمایت از صنعت فولاد ایران به وسیله عرضه فروآلیاژها، الکترودهای گرافیتی، فناوری و دانش فنی و همچنین تامین مالی اقدام کند. همچنین صنعت آلومینیوم ایران به دنبال حمایت‌هایی از سوی طرف‌های هندی برای تامین آلومینا در زمان تحریم است. وی همچنین گفت: تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، ایران مقداری مازاد سنگ آهن فاین، لامپ و همچنین کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی برای صادرات خواهد داشت و امیدواریم هند بتواند خرید محصولات بالادست از ایران را در زمان تحریم انجام داده و از آن پشتیبانی کند. هزینه حمل دریایی بین ایران و هند حدود نصف ایران و چین است و هر دو کشور باید از این مزیت رقابتی در حمل دریایی بهره ببرند.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان