شرکت‌های چندملیتی در معادن ایران چه می‌کنند
اخیرا معاون وزیر صنعت و رئیس هیات عامل ایمیدرو از تقاضای 15 کشور برای حضور در معادن ایران خبر داده که بیشتر این پیشنهادهای همکاری از سوی شرکت‌های چندملیتی بوده اما هدفگذاری این شرکت‌ها از سرمایه‌گذاری در بخش معدن کشور از چه قرار است؟
تفاهم اولیه برای توافق هسته‌ای و بیانیه لوزان سبب شد دریچه‌های تازه‌ای رو به بخش‌های اقتصادی ایران گشوده شود که بررسی‌ها نشان می‌دهد در این میان ذخایر معدنی کشور با ارزش 700 میلیارد دلار، گشایش یکی از بزرگترین دریچه‌ها را از آن خود کرده است. اخیرا معاون وزیر صنعت و رئیس هیات عامل ایمیدرو از تقاضای 15 کشور برای حضور در معادن ایران خبر داده که این بیشتر این پیشنهادهای همکاری از سوی شرکت‌های چندملیتی بوده است.
پیش از مشخص شدن نتیجه مذاکرات، تفاهم همکاری ایمیدرو با یک شرکت چندملیتی به نام ANC برای احداث کارخانه‌های فرآوری زغال‌سنگ، تولید کک در معدن زغال‌سنگ طبس، احداث كارخانجات تولید فولاد متناسب با تامین مواد اولیه و احداث كارخانجات تولید فروكروم به امضا رسیده بود اما به‌تازگی شرکت‌های چندملیتی دیگر هم تقاضاهای خود را برای سرمایه‌گذاری در معادن کشور اعلام کرده‌اند.
اگرچه پیش از این اعلام آمادگی‌ها از سوی شرکت‌های صاحب تکنولوژی در عرصه معدن، فعالان معدنی ایران تمایل خود را برای ورود آنها ابراز کرده بودند. زیرا از منظر کارشناسان به‌کارگیری دانش و مهارت استخراج ذخایر معدنی و تکنولوژی‌های سطح بالای اروپایی‌ها، روش‌های سنتی و قدیمی معدنکاری ایران را ارتقا خواهد داد. اما تقاضای همکاری شرکت‌هایی چندملیتی از کشورهای آلمان، دانمارک، قزاقستان و هند همچنین شرکت‌هایی از کشورهای بلژیک، انگلیس، قزاقستان، دانمارک، عمان، کویت، کانادا، فرانسه، استرالیا، سوئیس و کره جنوبی با ایران حاکی از آن است که در آینده این همکاری‌ها بیشترین تزریق سرمایه خارجی‌ها در پروژه‌های اکتشافی و صنایع معدنی صورت خواهد گفت.
با وجود اینکه اخیرا مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو گفته است برای هر سرمایه‌گذاری اعم از داخلی و خارجی فرش قرمز پهن می‌کنیم و از سویی خارجی‌ها بازار ایران را برای سرمایه‌گذاری بازاری جذاب می‌دانند، اما قطعیت یافتن این همکاری‌ها منوط بر رفع مشکلات نقل و انتقال منابع مالی است که همین امر و فرآیند به‌روزرسانی اطلاعات شرکای خارجی از ایران مذاکره‌ها را به پای قرارداد نرسانده است.
به گزارش اقتصادنیوز، با این حال برخی کاشناسان معتقدند همکاری با کشورهای خارجی مستلزم هوشمندی ایران و قراردادهای شفافی است که منافع هر دو طرف باید در نظر گرفته شود. از این منظر نباید همکاری‌ها در زمینه خام‌فروشی انجام شود بلکه شرکت‌های خارجی باید سرمایه‌گذاری‌های خود را در زمنیه اکتشافات و تبدیل مواد خام به فرآوری شده انتقال دهند. از نگاه صاحب‌نظران چنانچه حضور کشورهای خارجی و تقاضای 15 کشور فقط به معنای استخراج ذخایر معدنی و ایجاد ارزش‌افزوده پایین باشد، نباید به کشورهای پیش‌قدم شده جواب مثبت داد اما اگر انتقال تکنولوژی برای فرآوری مواد معدنی هدفگذاری سرمایه‌گذاری‌ها باشد ورود شرکت‌های چندملیتی به معادن و صنایع معدنی ایران تحولاتی در این بخش اقتصادی به وجود خواهد آورد.
در حال حاضرتقاضاهای شرکت‌های چندملیتی (شرکت‌هایی که با مشارکت افراد حقیقی و حقوقی از کشورهای مختلف تشکیل می‌شود) برای سرمایه‌گذاری معادن ایران شدت گرفته اما از آنجایی که در دهه اخیر شرکت‌های چندملیتی به بازیگران مهمی در عرصه اقتصاد و سیاست تبدیل شده‌اند، ممکن است همکاری با چنین شرکت‌هایی در کنار ایجاد فرصت‌های جدید برای بخش معدن ایران چالش‌هایی هم در پی داشته باشد. بررسی‌ها از تجارب کشورهای خارجی از روند همکاری با چنین شرکت‌هایی نشان می‌دهد فرار مالیاتی و نادیده گرفتن منافع اقتصادی کشورهای مبدا دستاورد این روابط تجاری و همکاری‌های مشترک بوده با این حال باید دید در قراردادها برای واگذاری پروژه‌های معدنی ایران به شرکت‌های چندملیتی این مسائل چقدر رعایت خواهد شد؟ اصلا آیا مذاکره‌ها برای همکاری با شرکت‌های چندملیتی به پای قرارداد خواهد رسید؟
فریبا رسولی
استیل پدیا خبر و گزارش تحلیلی صنعت فولاد و معدن فوق را از اقتصادنیوز بازتاب نموده است.