فعالیت‌های معدنی و صنایع وابسته به آن در تمامی استان‌های کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به گونه‌ای که شاهدیم سرمایه‌گذاری و اقدامات بسیاری برای راه‌اندازی معادن و وارد شدن به چرخه تولید انجام شده است.

به گزارش استیل پدیا، از طرفی تنوع مواد معدنی و نیاز صنایع به آنها موجب شده تا علاوه بر تامین نیاز صنایع داخلی زمینه را برای صادرات به دیگر کشورها فراهم کنند زیرا صادرات محصولات معدنی با توجه به بازار مصرفی، با ارزش‌ افزوده بالایی همراه است.

 
در این میان برخی از معادن به دلیل قرارگیری در موقعیت‌های جغرافیایی مناسب و نزدیکی به مرزهای زمینی و گاهی راه‌های آبی امکان صادرات را برای آنها آسان کرده است. اما در مقابل آنها با مواردی همچون کمبود نقدینگی و پرداخت نشدن بهای محصولات فروخته شده به مصرف‌ کنندگان روبه‌رو هستند و همین امر روند فعالیت واحدهای تولیدی را با مشکل مواجه کرده است.

 
استان گلستان یکی از استان‌های دارای ظرفیت معدنی است که به دلایلی ظرفیت‌های آن به فعل در نیامده است. رمضان بهرامی، رییس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی گرگان با حضور در غرفه روزنامه گسترش صمت به سوالات خبرنگار ما پاسخ داده که در ادامه می‌خوانید.

ظرفیت‌ها و ذخایر معادن استان گلستان بیشتر شامل کدام مواد معدنی است؟

 
معادن استان گلستان به ۳ دسته تقسیم‌ بندی شده است.

نخست: معادن سنگ‌های لاشه و شن و ماسه که در بسیاری از استان‌های دیگر نیز یافت می‌شود.

دومین: نعمت خدادادی موجود در این استان، کربنات کلسیم یا صدف کوهی است که سال‌های بسیاری می‌توان از آن استفاده کرد.

دسته سوم: معادن نیز ویژه ید است که به دلیل بالا بودن میزان ذخیره، ایران جزو ۹کشور دارنده ید جهان قرار گرفته است.

هم‌ اکنون در زمینه صنایع تبدیلی این محصول به خودکفایی رسیده‌ایم و پاسخگوی نیاز کل کشور هستیم؛ در واقع استان گلستان تامین‌ کننده تمام نیاز کشور به «ید» است. اما برای فرآوری و کامل شدن چرخه تولید محصول نهایی کربنات کلسیم باید فناوری‌های مورد نیاز آن را تامین کنیم. در شرایط پساتحریم باید ایجاد واحدهای فرآوری در اولویت قرار گیرد تا با تولید محصول نهایی زمینه برای ایجاد ارزش‌افزوده فراهم شود.

البته ذخایر مناسبی از زغال‌سنگ در استان گلستان وجود دارد اما از آنجایی که مصرف‌کننده آن تنها ۲ واحد خاص هستند این معادن تابع شرایطی سینوسی است به طوری که گاهی پول زغال‌سنگ خریداری شده پرداخت نمی‌شود یا این پرداخت با وقفه همراه می‌شود که نتیجه‌اش ایجاد مشکل در بخش‌های تولیدی است. حال اگر سیاستگذاران بتوانند برنامه مناسبی در حوزه زغال‌سنگ تدوین کنند، می‌توانیم نقش پررنگ‌تر این معادن را در کشور شاهد باشیم.

آیا زیرساخت‌های مورد نیاز برای معدن و صنایع معدنی این استان فراهم است؟

 
از سوی دولت، خط راه‌آهن از منطقه اینچه برون به آگتای کشور قزاقستان افتتاح شده که تا امروز حدود ۱۰هزار تن کالا از این طریق وارد کشور شده است که البته باید میزان آن به ۲میلیون تن در سال برسد. در مورد معادن نیز باید گفت که حجم مواد معدنی که به شکل تجمیع جابه‌جا می‌شود، هزینه جابه‌جایی آن بر قیمت تمام شده محصول نهایی اثرگذار خواهد بود. خط راه‌آهن
 اینچه برون-آگتا می‌تواند راه مناسبی برای جابه‌جایی و صادرات مواد معدنی ایران به کشورهای مصرف‌ کننده باشد.

از طرفی می‌توان با استفاده از این خط راه‌آهن برای واردات محصولات مورد نیاز صنایع داخلی کشور اقدام کرد. یکی دیگر از مزایای این استان فاصله کوتاه۸۰ کیلومتری با بندر امیرآباد است که امکان جابه‌جایی محموله‌های مختلف از جمله مواد معدنی را از راه آبی فراهم کرده است.

 
البته معادن استان مشکلی در زمینه زیرساخت‌ها و حمل‌ونقل ندارند و مشکل در سود حاشیه معادن است که در شرایط فعلی از رونق چندانی برخوردار نیست. از طرفی معادن با مشکلات رکود و کاهش قیمت‌های بازار دربازپرداخت اقساط وام‌ها دچار مشکل شده‌اند و بانک‌ها آنچنان که باید به واحدهای تولیدی کمکی نکرده‌اند و حتی سودهای بالای تسهیلات آنها نیز مشکلاتی را برای این واحدها ایجاد کرده است.

زمانی که رکود بر بخش معدن حاکم می‌شود، فروش بخش عمده‌ای از مواد معدنی استخراج شده و گاه فرآوری شده به حالت تعلیق در می‌آید. بنابراین باید پوشش‌های بانکی با شرایط مناسب برای واحدها در نظر گرفته شود تا رونق این معادن را به روال عادی بازگرداند.

آیا اقدامی برای جذب سرمایه‌گذار و کاهش هزینه‌های تولید همچون بهینه کردن تعداد نیروهای فعال در معادن زغال‌ سنگ انجام شده است؟

 
یکی از نکاتی که درباره کاهش تعداد کارگران معادن زغال‌ سنگ وجود دارد این است که بیشتر این افراد تنها در معدنکاری مهارت و تسلط دارند و تعدیل آنها تنها باعث بیکاری آنها می‌شود. برای حضور سرمایه‌گذار در معادن استان نخست باید جذابیت‌های لازم برای حضور سرمایه‌ گذاران جدید داخلی ایجاد شود تا آنها تمایل خود را برای ورود اعلام کنند. باید دید که آیا برای سرمایه‌ گذاران فعلی اقدامی به‌ منظور رضایت مندی آنها انجام شده است یا خیر؟ توجه بیشتر از سوی سازمان‌ها و بخش‌های ذی‌ربط برای سرمایه‌ گذاری در معادن استان می‌تواند منجر به رشد و توسعه معدن شود زیرا فضای تولیدی و ایجاد اشتغال در بخش معدن این استان ظرفیت بالا و قابل‌ ملاحظه‌ای دارد و سرمایه‌ گذاری و فعالیت در این حوزه با سود و ارزش‌افزوده همراه خواهد بود.

در واقع پرداخت به موقع هزینه‌های معدنکاران یکی از همین اقدامات است. از طرفی معدنکاران نیز باید خود را با دیگر کشورهای تولید کننده مواد معدنی همراه کرده و با افزایش سطح کیفی محصولات خود بتوانند در بازار رقابتی حضور پیدا کنند. در فضای پساتحریم امروزی بخش معدن نیز باید این فرصت را غنیمت شمرده و بخش خصوصی و دولتی استان نیز با فراهم کردن بستر مناسبی برای استفاده از فضای پساتحریم فعالان حوزه معدن را برای رساندن به اهداف‌شان یاری کنند.

- نرگس قیصری-

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان