اخیرا اعلام شده برای تمامی طرح‌های فولادی یک میلیارد و 800 میلیون یورو گشایش اعتبار شده، اما ضعف در جانمایی واحدهای فولادی و توقف 9 ساله این طرح‌ها به دلیل نبود منابع مالی کافی چقدر مسیر افزایش ظرفیت تولید فولاد را در طرح جامع تغییر خواهد داد؟

اولین تصویر از راه‌اندازی طرح‌های هشت‌گانه فولاد سال 85 رقم خورد؛ از اواخر دولت اصلاحات، احداث چهار غول صنعتی عظیم در چهار استان مطرح شد و به تدریج این غول‌های بزرگ به بچه غول‌هایی بدل شدند که در دولت نهم به عنوان طرح هشت‌گانه فولادی در هشت استان تقسیم شدند.

اما راه‌اندازی واحدهای فولادی چهارمحال و بختیاری، شادگان، نی‌ریز، قائنات، بافق یزد، سبزوار، بافت و میانه طرح‌هایی هستند که برخی‌ها از این پروژه‌ها به عنوان یک پروژه شکست‌خورده یاد می‌کردند و برخی دیگر هم این پروژه را هنوز ناتمام می‌دانند و از افق روشن این طرح‌های فولادی دفاع می‌کنند.

اما پس از اینکه یکی از طرح‌ها به بخش خصوصی واگذار شد، سرنوشت هفت طرح فولادی پس از عدم استقبال بخش خصوصی از این طرح‌ها به دلیل جانمایی نامناسب و عدم پیشرفت فیزیکی مطلوب به ایمیدرو سپرده شد. بالاخره سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در اطلاعیه‌ای اعلام کرد قصد دارد هفت طرح فولادی از هشت طرح جنجالی را به مزایده گذاشته و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران را مامور کرد تا این نهاد بخش خصوصی برای این سازمان دولتی مشتری جمع کند.

این در حالی بود که هر یک از این طرح‌ها کمتر از 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشتند و کلنگ آنها در مناطقی از کشور به زمین خورده بود که بر اساس ادعای مرکز پژوهش‌های مجلس، طرح‌های فولادی در این مناطق به هیچ‌وجه توجیه اقتصادی نداشته و بر این اساس نرخ بازگشت سرمایه این طرح‌ها صفر بوده است.

اما بالاخره روزی هم رسید که بخش خصوصی به این طرح ورود پیدا کرد و از آنجایی که وزارت صنعت، معدن و تجارت بودجه کافی برای ادامه اجرای این طرح‌ها را نداشت، 65 درصد از سهام این پروژه‌ها را گرفت تا از طریق مشارکت بخش خصوصی این طرح‌ها به سرانجام برسند.

از این رو ایمیدرو هم برای گشایش ال‌سی شش طرح‌های فولادی با شرکت ام.سی.سی چین وارد مذاکره شد تا با فاینانسی که این شرکت در اختیار هفت طرح فولادی ایران می‌گذارد واحدهای فولادی راه‌اندازی شوند. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد با بهره‌برداری از این طرح‌های استانی فولاد هفت هزار شغل مستقیم و 35 هزار شغل غیرمستقیم ایجاد می‌شود که این اتفاق مهمی در بخش اشتغال کشور محسوب می‌شود.

اما در حال حاضر با وجود اینکه طرح‌های فولادی به دلیل جانمایی نامناسب در زیرساخت‌‌ها دچار مشکل هستند، به گفته رئیس هیات عامل ایمیدرو اکنون تمامی این طرح‌های فولادی فعال هستند و پیمانکاران و مشاوران ایرانی در بخش آهن‌اسفنجی این هفت طرح فولادی به صورت فعال کارها را پیگیری می‌کنند.

این در حالی است که اخیرا اعلام شده برای تمامی طرح‌های فولادی یک میلیارد و 800 میلیون یورو گشایش اعتبار شده و اولین قسط 14 میلیون یورویی هفت طرح فولادی به تازگی واریز شده است.

اگرچه پیش‌بینی شده تمامی طرح‌های فولادی تا سه سال آینده مورد بهره‌برداری قرار بگیرند اما اخیرا مهدی کرباسیان معاون وزیر صنعت و رئیس هیات عامل ایمیدرو در نشست مطبوعاتی خود آغاز به کار این واحدهای فولادی را حتی زودتر از موعد خود پیش‌بینی کرده است. این در حالی است که قرار است بخش آهن اسفنجی سه واحد فولادی در سال 94 افتتاح شود.

بنا بر اظهارات اخیر رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن درباره آخرین وضعت هفت طرح فولادی، پیشرفت بخش آهن اسفنجی طرح‌های فولاد سپیددشت و فولاد شادگان خوب ارزیابی شده و زیرساخت‌های لازم برای پیشرفت آن در حال انجام است. فولاد سپیددشت نیز مشکل طولانی‌مدت آب دارد که قرار است استانداری چهارمحال و بختیاری کمک لازم برای حل این مشکل را داشته باشد همچنین مشکل برق فولاد که با پیگیری‌های لازم قرار است برطرف شود.

دیگر واحدهای فولادی، فولاد سبزوار و فولاد قائنات است که از پیشرفت مناسبی برخوردار شده‌اند و اواخر سال گذشته، اعتبار این دو طرح گشایش یافته اما پروژه فولاد بافق از سایر پروژه‌ها عقب‌تر است.

در این میان گفته شده فولاد سبزوار از پیشرفت بسیار مناسبی برخوردار بوده و مشکل زیرساخت‌های آن حل شده و موضوع گاز و آب آن نیاز به پیگیری دارد. همچنین بر اساس خبرهای جدیدی که کرباسیان در نشست مطبوعاتی خود داده، قرار است پیمانکار پروژه فولاد قائنات به دلیل اینکه وظیفه خود را به درستی انجام نداده ظرف 10 روز آینده از پروژه کنار گذاشته شده و پیمانکار جدیدی جایگزین شود.

با این حال نکته‌ای که جای تامل دارد این است که ضعف در جانمایی واحدهای فولادی و توقف 9 ساله این طرح‌ها به دلیل نبود منابع مالی کافی چقدر مسیر افزایش ظرفیت تولید فولاد را در طرح جامع تغییر خواهد داد؟

استیل پدیا گزارش تحلیلی صنعت فولاد و معدن فوق را از اقتصاد نیوز بازتاب نموده است.