تامین ورق‌های فولاد برای صنایع پایین‌دستی چون صنعت لوله و پروفیل به یکی از چالش‌های این حوزه تبدیل شده است. در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با حضور میهمانانی از صنعت فولاد کشور، انجمن تولیدکنندگان فولاد و اعضای سندیکای لوله و پروفیل این مسائل و مشکلات مورد بررسی قرار گرفت.

مهمترین مشکل صنعت لوله و پروفیل تامین مواد اولیه

 
به گزارش استیل پدیا، تولیدکنندگان لوله و پروفیل از نبود تعادل در نرخ ورق‌های فولادی در چند سال گذشته گلایه داشتند. در این‌باره امیر مهریزی رئیس هیات‌مدیره شرکت نورد و لوله اهواز عنوان کرد: مشکلات صنف لوله و پروفیل در چند سال گذشته کمبود مواد اولیه یعنی ورق است. در سال ۹۵ برخی کارخانه‌ها به‌دلیل کمبود مواد اولیه و گران‌بودن آن به حالت تعطیل یا نیمه‌تعطیل درآمده‌اند.

مهریزی در ادامه عنوان کرد: ۳ تامین‌کننده ورق برای کارخانه‌های نورد وجود دارد که این ۳ تامین‌کننده شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد هرمزگان و فولاد خوزستان هستند. وی در ادامه عنوان کرد: البته مشکل کمبود مواد اولیه نیست، بلکه مشکل عرضه مواد اولیه است. این در حالی است که کارخانه‌هایی مانند لوله اهواز، گیلان، لوله اکسین و کاویان با ۵۰درصد ظرفیت کار می‌کنند. مهریزی با اشاره به مشکل نقدینگی این واحدها اظهار کرد: مشکل نقدینگی در تمام صنعت کشور وجود دارد اما مسئله این است که مواد اولیه در سال‌های ۹۴، ۹۵ و ۹۶ با نرخ ارزان‌تر صادر می‌شود.

این در حالی است که چین به کدام کشور مواد اولیه صادر می‌کند؟ می‌توان مواد اولیه را به تولیدکننده داخلی داد و با ارزش‌افزوده بیشتری آن را صادر کرد. یکی از مهم‌ترین مشکلات صنایع پایین‌دست تامین مواد اولیه است. با تامین این مواد می‌توان از واردات بی‌نیاز شد.

هماهنگی با تشکیل ستاد فولاد

 
همچنین در این برنامه سیدرضاشهرستانی عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران عنوان کرد: در کشور ما در امسال واحدهای تولیدی نورد با کمبود مواد اولیه روبه‌رو نبوده‌اند، مشکل اساسی این است که این واحدها با کمبود نقدینگی و اعتبار مالی روبه‌رو هستند. ازسوی دیگر نیاز خود بازار هم مطرح است که درحال‌حاضر با کمبود تقاضا روبه‌رو است.

شهرستانی همچنین با توجه به رویکرد صادراتی برخی واحدهای فولادسازی عنوان کرد: درحقیقت موضوع صادرات به سیاست کل کشور بازمی‌گردد و مشوق‌هایی هم برای صادرات ارائه کرده است. همان‌گونه که برای واردات تعرفه پلکانی ارائه شده، به‌ طور مسلم مشوق‌های صادراتی هم اگر پلکانی ارائه شود واحدهای صادراتی بیشتر تشویق به صادرات محصولات زیردستی می‌شوند. ولی موضوع این است که هیچ شرکتی نمی‌تواند محصول خود را روی زمین نگه دارد و مجبور است آن را بفروشد و حق مسلم هر شرکتی است که به‌ دنبال سودآوری شرکتش باشد، چراکه با توجه به نبود تقاضای داخلی زمانی که مسئله نقدینگی و مالی به‌وجود آمده و با وجود بهره‌های سنگین بیشتر شرکت‌ها بدون تقاضا مانده‌اند، از این‌رو شرکت‌هایی که تولید دارند سعی می‌کنند محصول‌تشان را صادر کنند.

وی با اشاره به آمارهای صادراتی در چند سال گذشته عنوان کرد: ورق زیر ۳ میلیمتری که درباره آن صحبت می‌شود اگر به آمار صادرات آن نگاهی داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که در سال ۹۴ به میزان ۹۰۰ تن، در سال ۹۶ به میزان ۱۰۰ تن و امسال نیز به میزان ۶۰ تن صادر شده است. پس با توجه به این آمار کل تولید ما در داخل در حال مصرف شدن است. اگر به آمار واردات ورق زیر ۳ میلیمتر هم نگاهی داشته باشیم در سال ۹۴ به میزان ۲ میلیون تن، در سال ۹۵ به میزان ۱/۳ میلیون تن و امسال نیز به میزان ۷۰۰هزار تن بوده است. این نشان می‌دهد مصرف یا در داخل کشور تامین می‌شود یا اینکه برخی محصولات استفاده آن منسوخ شده است. برای مثال پروفیل دروپنجره جای خود را به مواد دیگری داده است.

شهرستانی همچنین درباره تعیین قیمت‌ها عنوان کرد: قیمت‌ها را عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌کنند. نرخ پایه داخلی نیز به‌صورت رقابت داخلی تعیین می‌شود. وی در پایان با اشاره به اینکه درحال‌حاضر زنجیره فولاد کامل نیست و محدودیت‌هایی وجود دارد، گفت: ما در انجمن فولاد پیشنهاد تکمیل زنجیره فولاد را داده‌ایم که انجمن سنگ آهن، انجمن فولاد و سندیکای پروفیل ادغام شوند تا یکپارچه مشکلات آنها دیده و حل شود و از این موضوع نیز آقای کرباسیان بسیار استقبال کردند تا با اتحاد این گروه‌ها «ستاد فولاد» تشکیل شود، البته یک پایه آن باید خود وزارتخانه باشد.

ظرفیت بالفعل صنعت لوله و پروفیل ۱۸میلیون تن

 
همچنین درباره مشکلات صنعت لوله و پروفیل سیدعلی محمد ابویی‌مهریزی رئیس هیات‌مدیره سندیکای لوله و پروفیل در این برنامه عنوان کرد: صنعت لوله و پروفیل با کمبود مواد اولیه روبه‌رو است. ازسوی دیگر قیمت‌های داخلی از صادراتی آن گران‌تر است. قیمت‌ها نیز در بورس کالا مستقل نیست و تابعی از عرضه‌کنندگان است. ۳۵درصد ظرفیت صنایع پایین‌دست به‌دلیل کمبود مواد اولیه تعطیل شده‌اند و بقیه زیر ظرفیت مشغول به‌کار هستند. ابویی‌مهریزی در پاسخ به این پرسش که میزان مصرف صنعت لوله و پروفیل به چه میزان است، گفت: ظرفیت بالفعل ما حدود ۱۸میلیون تن است. اما موضوع این است که زمانی که درخواست و تقاضا وجود دارد، فروشنده چرا باید نیازسنجی کند؟

بورس کالا بر مبنای نرخ حراجی

 
همچنین در این برنامه حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالا در پاسخ به این پرسش که آیا قیمت‌هایی که در بورس کالا تعیین می‌شود نرخ انحصارگر تولیدکننده است و در زمینه نرخ پایه ورق هم تنها فولاد مبارکه تعیین‌کننده است و آن هم تنها در جهت افزایش و مزایده‌ای است و نرخ کاهشی ندارد، گفت: بورس کالا بستر انجام معاملات برمبنای عرضه و تقاضا است. نظام بورس کالای ایران برمبنای نظام حراجی طراحی شده است، یعنی عرضه‌کننده نرخ خودش را اعلام می‌کند و خریداران رقابت می‌کنند تا به آن نرخ برسند، اگر قیمت‌های ارائه‌شده ازسوی عرضه‌کننده بالا باشد سامانه عرضه و تقاضا ایجاب می‌کند کسانی که خریدار هستند خرید نکنند تا عرضه‌کننده نسبت به کاهش نرخ خودش اقدام کند.

تنها فولاد در بورس کالا این‌گونه نیست، بسیاری از کالاها ازجمله پتروشیمی و کالاهای دیگر در همین سازوکار در حال انجام معامله است. سلطانی‌نژاد ادامه داد: در نظام حراج در همه جای دنیا نرخ پایه را فروشنده تعیین می‌کند. اگر تقاضاکنندگان و خریداران احساس کنند نرخ بالایی است طبیعی است که خرید نکنند و فروشنده مجبور است نرخ خودش را کاهش دهد. وی ادامه داد: بورس کالا بستری است تا معاملات برحسب عرضه و تقاضا انجام شود و هم اینکه تخفیف کالا به پایین‌دستی‌ها و کسانی که خریدار این محصولات هستند، انجام شود.

فولاد مبارکه با تولید ورق‌های زیر ۳ میلیمتر با مافیای واردات ورق مقابله کرد

 
همچنین محمود اکبری، معاون فروش شرکت فولاد مبارکه در پاسخ به این پرسش که چرا قیمت‌های محصولات فولاد مبارکه گران است و چرا شرکت‌های دولتی مانند ایران‌خودرو موظف هستند از این شرکت خرید کنند، گفت: شرکت ایران‌خودرو ۳ تا ۴ منبع تامین ورق دارد که یکی از آنها فولادمبارکه است. خود شرکت ایران‌خودرو اصرار بر خرید از فولاد مبارکه دارند. وی با اشاره به بحران جهانی که در عرصه فولاد در سال‌های گذشته شکل گرفته است، عنوان کرد: از سال ۹۵ تعرفه برای واردات فولاد وضع شده است.

این اعمال تعرفه نیز به‌دلیل بحرانی بود که در صنعت فولاد در جهان رخ داد. موضوع این بود که در یک دوره قیمت‌های جهانی به‌شدت کاهش پیدا کرد و دوم اینکه این دوره بحرانی طولانی شد به گونه‌ای که در ۳۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است، از این‌رو تمام کشورهایی که صنعت فولاد آنها به‌عنوان یک صنعت اشتغالزا به‌شمار می‌رود با تعرفه‌های بالا از صنعت فولاد داخلی خود حمایت کرده‌اند. معاون فروش فولاد مبارکه با اشاره به ریشه اختلاف‌های سندیکای لوله و پروفیل با صنایع بالادست عنوان کرد: این بحث و اختلاف از سال ۹۴ آغاز شده است، قبل از سال ۹۴ ورق‌های زیر ۳ میلیمتر توسط چهار، پنج نفر به‌ صورت شخصی وارد کشور می‌شد و فولاد مبارکه هم در این عرصه تولیدی نداشت.

اما از زمانی که فولاد مبارکه به اصرار وزارت صنعت، معدن و تجارت و تولیدکنندگان لوله و پروفیل وارد بازار شد از همان زمان نیز این اختلاف‌ها آغاز شد و به‌طور دائم مورد شماتت و اتهام سندیکای لوله و پروفیل قرار گرفته است. اکبری در ادامه افزود: اگر از نهادهای مختلف استعلام بگیرید شاهد خواهید بود که واردکنندگان ورق با مدت یک ساله بهره ۲درصد گرفته‌اند در مقابل تولیدکنندگانی قرار دارند که با بهره بالای ۲۰درصد و تورم ۱۰ تا ۱۵درصدی کار می‌کنند.

وی در ادامه با اشاره به توافق‌هایی که با سندیکای لوله و پروفیل انجام داده‌اند، گفت: ما در حضور نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای سندیکا صورت‌جلسه کردیم که یک میلیون و ۱۰۰هزار تن به تولیدکنندگان لوله و پروفیل ورق بدهیم، اما زمانی که شروع به ورق دادن کردیم و عرضه ما افزایش پیدا کرد، سندیکا به شورای رقابت شکایت و عنوان کرد نقش فولاد مبارکه در تولید این ورق‌ها پررنگ است و انحصار ایجاد کرده‌اند. اگر شما دنبال ورق هستید پس چرا شکایت می‌کنید. اینکه می‌خواهید ورق وارد کنید و به کارخانه‌ها بفروشید خوب بروید با دولت در میان بگذارید.

معاون فروش فولاد مبارکه در پاسخ به این پرسش که ایرادهایی به صادرات شما وارد است که یکی از آنها موضوع دامپینگ است، گفت: تمام کشورهایی که دارای صنعت فولاد هستند در مقابل واردات کالاها به کشورشان تعرفه اعمال کرده‌اند. اتحادیه اروپا علیه ۵ کشور ازجمله برزیل و روسیه موضوع دامپینگ را مطرح کرده است که این کشورها واردات ورق گرم به اروپا داشته‌اند که یکی از آنها نیز ایران است. برای چین تعرفه ۱۸ تا ۳۲درصدی وضع کرده است. تنها به این دلیل که ظرفیت تولید فولاد در کشور خود را به سطح بالایی برسانند.

یعنی در شرایطی اروپا از صنعت فولاد خود حمایت می‌کند که قیمت‌ها نسبت به سال ۹۴ یک‌ونیم تا دوبرابر افزایش یافته است. اکبری با اشاره به سیاست‌های شرکت فولاد مبارکه عنوان کرد: ما در فولاد مبارکه صادرات را برای نیاز بازار داخل به‌شدت کاهش داده‌ایم. در ۶ ماهه سال ۹۶ به میزان ۴۰۰هزار تن صادرات داشتیم. البته موضوع قابل‌توجه این است که در طول ۲۰ سال گذشته که فولاد مبارکه فعال است ما هیچ‌وقت نتوانسته‌ایم آمار مستند از میزان مصرف و نیاز صنف لوله و پروفیل بگیریم حتی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای این امر به سندیکا نامه نوشت، اما سندیکا پاسخ ندادند.

وی درباره نیازسنجی برای میزان تولید عنوان کرد: شرکت فولاد مبارکه در سال ۱۳۹۵ یک میلیون و ۳۲۰هزار تن ورق به اعضای سندیکای لوله و پروفیل عرضه کردیم که همین صنف ۷۳۰هزار تن پیشنهاد ما را نپذیرفتند، در ۶ ماه امسال نیز ۲۸۰ هزار تن را نپذیرفتند. اگر قیمت‌ها بالا بوده پس مواد اولیه خود را چگونه تامین کردند.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان