بخشنامه‌اي كه از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت براي كاهش 3 درصدي قيمت گندله و آهن اسفنجي به فعالان اين صنعت ابلاغ شده بود، احتمالا مورد بازنگري قرار خواهد گرفت. اين خبر را روز گذشته رئيس‌ هيات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اعلام كرد تا شايد موج اعتراض‌ فعالان و سهامداران سنگ‌آهن نسبت به اين بخشنامه كمي آرام بگيرد.

اواخر ماه گذشته بود كه 800 سهامدار سنگ‌آهني در رابطه با بخشنامه ياد شده و زياني كه از آن متوجه فعالان حوزه سنگ‌آهن مي‌شود، نامه‌اي سرگشاده به رئيس‌جمهوری نوشتند اما اين نامه پايان كار نبود.

يكشنبه گذشته سهامداران سنگ آهنی با اشاره به اين موضوع كه «از زيان 60 درصدي خود نخواهند گذشت»؛ بحث بردن شكايت به مراجع قضایی از جمله دیوان عدالت اداری را نيز مطرح كردند. به اين ترتيب تنها با گذشت يك روز از مطرح شدن بحث شكايت سهامداران سنگ‌آهني به ديوان عدالت اداري و همچنين كميسيون اصل 90 مجلس شوراي اسلامي، روز گذشته معاون وزير صنعت، معدن و تجارت در رابطه با ابلاغیه وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر تعیین قیمت گندله بر اساس 20 درصد قیمت فروش شمش فولاد خوزستان گفته است «این بخشنامه به‌صورت کلی به شرکت‌های سنگ‌آهنی ابلاغ شده است و احتمال تغییر آن وجود دارد.»

مهدی کرباسیان درخصوص دلایل بازنگری در این ابلاغیه نيز به نظرات و پیشنهادهای شرکت‌های سنگ‌آهنی و فولادی اشاره کرده است که به معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ارسال شده است. به اين ترتيب نظرات و پيشنهادهاي شركت‌هاي سنگ‌آهني زماني به گوش وزارتخانه رسيده است كه بخشنامه‌اي با امضاي وزير به اين شركت‌ها ابلاغ شده است. به عقيده شركت‌هاي سنگ‌آهني قیمت‌های گندله و کنسانتره با آهن اسفنجی همخواني ندارد و همين مساله نيز باعث شده است تا ابلاغيه كاهش قيمت گندله و آهن اسفنجي مورد بازنگري قرار گیرد.

خلأ شوراي سياست‌گذاري آهن و فولاد

اما با توجه به تمام اتفاقاتي كه بعد از ابلاغ كاهش قيمت گندله و آهن اسفنجي و اعلام احتمال بازنگري در آن رخ داد، اگرچه ممكن است اين تصور ايجاد شود كه وزارتخانه قصد حمايت از فعالان سنگ‌آهن را دارد اما موضوعي كه مهم‌تر به نظر مي‌رسد وجود نوعي ناهماهنگي ميان بخش‌هاي مختلف زنجيره توليد فولاد و وزارتخانه صنعت است. به اين ترتيب به نظر مي‌رسد ارتباط ناقص وزارتخانه با فعالان حوزه فولاد منجر به اتخاذ تصميماتي مي‌شود كه بعدا به تجديد نظر نياز پيدا مي‌كنند. اتخاذ تصميم با در نظر گرفتن منافع تمام ذي‌نفعان در صنعتي مانند فولاد،‌ موضوعي است كه كارشناسان نيز به آن اشاره مي‌كنند. حال در شرايطي كه به نظر مي‌رسد وزارت صنعت در رابطه با موضوع كاهش قيمت‌ گندله و آهن اسفنجي به دليل وجود اعتراض‌هاي فراوان مجبور به بازنگري در تصميم خود شده است، اين اميدواري از سوي كارشناسان وجود دارد كه وزارتخانه از اين پس براي اتخاذ تصميمات جديد؛ از نظرات تمام فعالان حوزه فولاد استفاده كند. به اين ترتيب مي‌توان اميدوار بود تصميماتي كه در حوزه فولاد اتخاذ مي‌شود با نگاهي همه‌جانبه به منافع و شرايط فعالان صنعت فولاد رقم خواهد خورد.

اين اميدواري از آنجا آغاز مي‌شود كه شنيده‌ها حاكي از آن است كه تصميم اخير وزارتخانه براي كاهش قيمت گندله و آهن اسفنجي بر اساس گزارشي است كه از سوي انجمن توليدكنندگان فولاد به وزارتخانه ارائه شده است. به اين ترتيب اين گزارش با اشاره به كاهش قيمت فولاد و افزايش هزينه‌هاي توليد، راهكار نهايي حمايت از صنعت فولاد را كاهش قيمت محصولات سنگ‌آهني تشخيص داده و وزارتخانه نيز با آن موافقت كرده است.

به عقيده كارشناسان تهيه اين گزارش اگرچه به خودي خود اقدامي مفيد به نظر مي‌رسد اما زمانی با تاثیرات مثبت همراه خواهد بود كه در كنار نظرات ساير بخش‌ها قرار گيرد. در همین زمینه دبير كل انجمن توليدكنندگان سنگ‌آهن می‌گوید: براي اتخاذ تصميم كاهش قيمت هيچ نظري از فعالان سنگ‌آهن گرفته نشده است. عليرضا سياسي‌راد عقيده دارد در شرايطي كه در بازار به تعداد كافي توليدكننده و رقيب وجود دارد و مكانيزم كشف قيمت نيز در بورس كالا برقرار است و از سويي قانون رفع موانع توليد نيز به عدم دخالت دولت در قيمت‌گذاري توليدات رقابتي اشاره مي‌كند، بهتر است دولت از تصميم‌گيري براي قیمت فاصله بگيرد. سياسي‌راد در ادامه مي‌گويد: بسيار روشن است كه مداخله دولت در قيمت‌گذاري اطلاعات خوبي در اختيار فعالان اقتصادي قرار نمي‌دهد، از سویی بايد به اين موضوع توجه كرد تصميماتي كه با مشاوره يكي از ذي‌نفعان اتخاذ مي‌شود نتايج سازنده‌اي به همراه نخواهند داشت. اشاره سياسي‌راد به اتخاذ تصميم كاهش قيمت 3 درصدي گندله و آهن اسفنجي است و در ادامه پيشنهاد مي‌كند راه‌حل دور شدن از فضاي فعلي، تشكيل شوراي سياست‌گذاري آهن و فولاد است تا اگر قرار است مداخله‌اي نيز صورت بگيرد، بر اساس نظر تمام فعالان صنعت فولاد باشد.

با تمام اين تفاسير با توجه به اينکه همزمان با کاهش قیمت محصولات فولادی در بازارهای جهانی، قیمت سنگ‌آهن نیز کاهش یافته است، مديرعامل ايميدرو به حمايت بيشتر از فعالان سنگ‌آهن اشاره كرده و گفته است: من با فعالان این صنعت کاملا موافق هستم که باید در این شرایط تمام صنایع مورد حمایت قرار گیرند؛ بر این اساس به نظر می‌رسد که ابلاغیه اخیر مورد تجدید نظر قرار گیرد.

خام‌فروشي سنگ‌آهن در سال 95 متوقف مي‌شود؟

در ادامه اعلام لزوم حمايت از فعالان سنگ آهن از سوي كرباسيان، او با اشاره به فعاليت‌هاي انجام شده طي دو سال گذشته گفت: تکمیل طرح‌های نیمه تمام در حوزه تولید کنسانتره ‌و گندله‌سازی آغاز شده است و با اتمام این طرح‌ها تا نیمه دوم سال آینده خام‌فروشی در سنگ‌آهن متوقف خواهد شد.

توقف خام‌فروشي سنگ‌آهن تا سال 95 در حالي از سوي رئیس‌ ايميدرو مطرح مي‌شود كه كارشناسان عقيده دارند تعيين دستوري قيمت براي محصولات سنگ‌آهني مي‌تواند سرمايه‌گذاران را از حركت به سمت اين صنعت منصرف كرده و تصور آنها از سودآور بودن اين حوزه را با مشكل همراه كند. تاكيد كارشناسان بر عقب‌نشيني فعالان بخش خصوصي از سرمايه‌گذاري در توليد محصولات سنگ‌آهني يا حركت به سمت اكتشافات جديد در اثر دخالت دولت در تعيين قيمت در حالي است كه معاون وزير صنعت، معدن و تجارت سرمایه‌گذاری در حوزه معدن و صنایع معدنی در ایران را برای سرمایه‌گذاران بخشی سودآور توصیف کرد و گفت: اکتشاف، ورود فناوری‌های جدید، توسعه تولید فولاد، توسعه واحدهای کک‌سازی، افزایش ظرفیت تولید در استخراج و ذوب مس و ظرفیت‌سازی در تولید آلومینیوم از جمله اولویت‌های تعیین شده برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه معدن و صنایع معدنی است و طبق برنامه‌ریزی انجام شده ظرفیت تولید فولاد تا پایان برنامه ششم به 40 میلیون تن و تولید آلومینیوم به دو میلیون تن می‌رسد.

كرباسيان در ادامه صحبت‌هاي خود در رابطه با طرح‌هاي آينده با اشاره به روند نزولی صادرات سنگ‌آهن طی دو سال گذشته گفت: میزان صادرات سنگ‌آهن از 23 میلیون تن در سال 92 به 17 میلیون تن در سال 93 کاهش یافته است و این روند کاهشی با بهره‌برداری از طرح‌های تولید کنسانتره و گندله‌سازی به صادرات فولاد منتهی خواهد شد. با تمام اين تفاسير و با وجود برنامه‌هايي كه براي حوزه فولاد در نظر گرفته شده است، بايد ديد در نهايت اتخاذ تصميمات ضد و نقيض در حوزه فولاد و دخالت‌هاي گاه و بي‌گاه دولت در قيمت‌گذاري؛ فضا را براي ورود سرمايه‌گذاران خصوصي داخلي و خارجي چگونه فراهم خواهد كرد؟

-سارا مالکی-

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان