هند به‌ دنبال تبدیل شدن به قدرت اقتصادی آسیای جنوبی است و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند. چند سالی است که این کشور به رشد پرسرعت و مستمر خود ادامه می‌دهد.

هند که یک‌ میلیارد نفر جمعیت دارد و یکی از اقتصادهای نوظهور جهان محسوب می‌شود،‌ با شروع نخست‌ وزیری «نارندرا مودی» اوضاع اقتصادی بهتری هم پیدا کرد. البته شرایط هم به نفع این کشور پیش رفت و کاهش قیمت نفت در یک سال گذشته سبب شد که بهای تمام شده محصولات این کشور کاهش یابد. در حال حاضر، هند سریع‌ ترین رشد اقتصادی جهان را دارد و صندوق بین‌ المللی پول در گزارش ۲ ماه پیش خود برآورد کرد که نرخ رشد این کشور در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶م به ترتیب ۷/۲ و ۷/۶ خواهد بود.

 
مودی و کابینه او، برای هند برنامه‌های اقتصادی مفصلی طراحی کرده‌اند که یکی از مهم‌ ترین ارکان آن توسعه معادن و صنایع معدنی است. به‌ عنوان یکی از بخش‌های برنامه آنها می‌توان به برنامه تولید فولاد این کشور اشاره کرد. هند قصد دارد که ظرفیت تولید فولاد خود را تا سال ۲۰۲۰م به ۵۰۰میلیون تن در سال برساند. هر چند کارشناسان دستیابی به این رقم را غیرممکن می‌دانند، اما می‌توان به اهمیت بخش معدن این کشور پی برد.

هند در حالی برنامه افزایش قابل توجه تولید فولاد خود را چیده است که برای تامین مواد اولیه آن مجبور به واردات سنگ‌ آهن و زغال‌ سنگ است. چنین پیش‌ نیازهایی را می‌توان در بسیاری از محصولات معدنی دیگر هم مشاهده کرد. هند برای حل این مشکل و تحقق اهداف اقتصادی خود، به همکاری‌های منطقه‌ای و سرمایه‌ گذاری‌های خارجی روی آورد. افغانستان و کشورهای آسیای میانه از مهم‌ ترین طرف‌هایی هستند که هند به دنبال افزایش همکاری با آنها است؛‌ این موضوع درباره افغانستان هم به شدت مصداق دارد و هند مدت‌ هاست که به ذخایر ارزشمند این کشور چشم دوخته است.

افغانستان سرزمین برخی از غنی‌ترین ذخایر معدنی منطقه (مانند سنگ‌ آهن و مس) است و هند برای تضمین جریان دائم ورود مواد اولیه صنایع خود به سرمایه‌ گذاری و همکاری‌های دوجانبه با این کشور روی آورده است. این روابط اقتصادی و دیپلماسی چند سالی است که شدت بیشتری یافته است. با این حال، مانعی به نام «زیرساخت‌های ارتباطی»،‌ روند همکاری بین این ۲ کشور و همچنین ارتباط شبه‌ جزیره هند با آسیای میانه را مخدوش کرده است. بدون توجه به ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی، نزدیک‌ ترین راه اتصال افغانستان به هند و آب‌های آزاد می‌توانست استفاده از بنادر و خاک پاکستان باشد؛ راهی که چین آن را انتخاب کرده است. با این حال، هند راه منطقی‌ تری را انتخاب کرده است.

 
چابهار، آرزوی هندی‌ها

 
پاکستان نمی‌توانست بهترین گزینه هند برای ارتباط با افغانستان باشد. پاکستان و هند هنوز هم اختلاف‌های سیاسی بی‌شماری دارند که امکان همکاری‌های اقتصادی آنها را به کمترین حد می‌رساند. علاوه بر آن، چین رقیب منطقه‌ای هند محسوب می‌شود و هر ۲نمی‌توانند از یک شاهراه برای ارتباطات ترانزیتی خود استفاده کنند. به همین دلیل، گزینه چابهار مطرح شد. چابهار چند سالی است که مورد توجه هندی‌ هاست و سرمایه‌ گذاری‌های آنها هم برای توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز (دریایی، خط آهن و جاده) آغاز شده است.

با این حال انتظار می‌رود که با رفع تحریم ایران این روند سرعت بیشتری پیدا کند. سفیر ایران در هند به تازگی به این کشور پیشنهاد داده که ۸میلیارد دلار دیگر صرف توسعه زیرساخت‌های چابهار کند. این چراغ سبز ایران، می‌تواند راه را برای ورود سرمایه‌های هندی هموار کند و در آینده شاهد همکاری‌های بیشتر اقتصادی ۳ کشور (هند، افغانستان و ایران) باشیم. انتظاری که چندان دور از واقعیت هم به نظر نمی‌رسد.

 
فرصت توسعه سیستان و بلوچستان

 
تبدیل شدن چابهار به یک اسکله بین‌ المللی فرصتی طلایی برای توسعه استان سیستان و بلوچستان است. مدیر زیرساخت‌های ایمیدرو گفت: توسعه ظرفیت حمل‌ونقل دریایی چابهار و راه‌اندازی مسیر ارتباطی آن به افغانستان منافع بی‌شماری برای هند و افغانستان دارد. استفاده از خاک ایران، امن‌ترین راه ممکن هند برای دسترسی به افغانستان است. از این طریق،‌ علاوه بر امنیت، مسیر کوتاهتر و هزینه حمل کمتر هم از دیگر مزایایی است که هند و افغانستان از آن بهره‌مند می‌شوند.

عباس رنجبر اضافه کرد: با این حال، تبدیل شدن سیستان و بلوچستان به مسیر ارتباطی، فرصت خوبی برای توسعه پایدار این منطقه است. در صورتی که خط ریلی تربت حیدریه-چابهار راه‌ اندازی شود، به سهولت می‌توان با انتقال مواد معدنی، حق ترانزیت دریافت کرد. این موضوع درآمدهای پایداری برای منطقه تامین می‌کند که می‌تواند منجر به توسعه آن شود.

 
به گفته رنجبر از طرفی با رونق این مسیر ارتباطی،‌ نفوذ ایران در منطقه افزایش می‌یابد و قدرت دیپلماتیک و توان چانه‌زنی کشور برای حل برخی از اختلاف‌ های مرزی مانند مسئله دریاچه هامون تقویت می‌شود. اضافه بر این مزایا، می‌توان به تامین امنیت منطقه هم اشاره کرد. با افزایش اهمیت سیستان و بلوچستان و اشتغال زایی در آن، امنیت در منطقه هم افزایش پیدا می‌کند.

 
یک تیر و دو نشان

 
مدیر زیرساخت‌های ایمیدرو در ادامه عنوان کرد: توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، کارکرد دوگانه خواهند داشت. ایجاد خط ریلی و جاده‌های ترانزیتی، ضمن آنکه بستر مورد نیاز را برای مبادلات هندوستان و افغانستان فراهم می‌کند و درآمدهای قابل توجهی برای کشور در پی خواهد داشت، به نفع معادن و صنایع معدنی منطقه هم است. در حال حاضر، بسیاری از واحدهای معدنی کشور در استان سیستان و بلوچستان و مناطق همجوار آن بوده و یکی از مشکلات آنها، انتقال مواد و حمل‌ و نقل است.

این مسئله گاهی به قدری اهمیت می‌یابد که تبدیل به گلوگاه واحدهای تولیدی شده و مانع از تولید بیشتر محصولات می‌شود. راه‌ اندازی خطوط ریلی یا دو خط کردن آنها می‌تواند بخش قابل توجهی از مشکلات این واحدها را از بین ببرد. این مقام معدنی کشور اضافه کرد: از طرفی با توجه به آنکه ذخایر معدنی سیستان و بلوچستان، به ویژه در خاک‌های نادر قابل توجه است، وجود زیرساخت‌های ارتباطی (ریلی، جاده‌ای و دریایی) می‌تواند بسیاری از موانع توسعه آنها را رفع کرده و روند پیشرفت پروژه‌ها را تسهیل کند.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان