اواخر هفته گذشته در اتاق بازرگانی استان فارس همایشی با محوریت «نقش مدیریت در اقتصاد معدنی» برگزار شد و فعالان این حوزه با حضور در همایش نظرها و دانسته‌های خود را درباره وضعیت معادن ایران و جهان ارائه کردند.

به گزارش استیل پدیا، در این میان، «تدوین استراتژی برای تمامی بخش‌های وابسته به فعالیت‌های معدنی» از جمله موارد مهم برای رسیدن به توسعه مطرح شد.

عضو هیات مدیره خانه معدن ایران در همایش نقش مدیریت در اقتصاد معدنی، وضعیت معادن ایران و جهان را با توجه به شرایط کنونی بررسی کرد و گفت: در همه بخش‌ها به ویژه معدن و صنایع معدنی شاهد رکود هستیم. آنچه در دوران رکود مطرح می‌شود کاهش میزان تقاضا است. حال اگر شرکت‌ها و بنگاه‌های معدنی در بازار حضور داشته باشند می‌توانند از مزیت رقابتی برخوردار شوند.

 
بهرام شکوری ادامه داد: بخشی از مزیت رقابتی به خود بنگاه بازمی‌گردد که قیمت تمام‌ شده خود را کاهش دهد و بخشی نیز مربوط به دولت یا حاکمیت است تا با ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز، بنگاه‌ها را برای باقی ماندن درحوزه صادرات و تولید یاری کند. به عنوان مثال هم‌ اکنون سنگ‌آهن به کمترین قیمت خود رسیده اما شرکت‌های بزرگی همچون ریوتینتو، واله، فورتسکیو هنوز در بازار حضور دارند و نه‌ تنها تولید خود را کاهش نداده‌اند، بلکه میزان تولید و صادرات خود را افزایش داده‌اند. آنها سهم بازار ایران و کشورهای دیگر که مزیت رقابتی نداشته‌اند را گرفته‌اند.

 
نایب‌ رییس انجمن تولید کنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران معتقد است باید تلاش کرد مزیت رقابت‌ پذیری در تمامی فعالیت‌های اقتصادی به ویژه معدن و صنایع معدنی ایجاد شود.

 
او گفت: یکی از معضلات بخش معدن ایران، کم بودن سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی به میزان ۰/۷ درصد است. این در حالی است که در بسیاری از صنایع، مواد معدنی و صنایع معدنی استفاده می‌شوند. به عنوان مثال صنعت ساختمان‌سازی از جمله مواردی است که تمام مواد معدنی و حتی محصولات صنایع معدنی در آن کاربرد دارد. بنابراین نیاز است به دلیل اهمیت مواد معدنی در کشور و در مقابل سهم کم آن در تولید ناخالص داخلی اهمیت بیشتری به مواد معدنی داده شود.

بالا بردن سود با افزایش درآمد و کاهش تقاضا

 
شکوری به مدیریت اقتصاد معدن و عوامل آن اشاره کرد و گفت: تمامی بنگاه‌ها به دنبال بالا بردن سود خود تا حد ممکن هستند و این موضوع اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه میزان درآمد را افزایش و هزینه را کاهش داد. اما در زمان افزایش سود با محدودیت‌هایی همراه هستیم که اجازه کار را به ما نمی‌دهد. بخشی از محدودیت‌ها مربوط به امور زیربنایی است که به کافی نبودن مطالعات و میزان عملیات اکتشافی باز می‌شود. به عنوان مثال کل ژئوفیزیک هوایی انجام شده در ایران ۸درصد است که اگر بخواهیم آن را به عنوان یکی از زیرساخت‌ها مورد توجه قرار دهیم به طور قطع ذخایر ایران را ده‌ها برابر افزایش داده و در نتیجه ایران در رتبه‌های بالای جهان از لحاظ ذخایر معدنی قرار می‌گیرد. همچنین نداشتن امکان استفاده کافی از سیستم حمل‌ونقل ریلی از دیگر محدودیت‌هایی است که می‌توان به آن اشاره کرد.

 
رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران با اشاره به اینکه اگر هدف تولید فولاد کشور تا ۱۴۰۴ محقق شود باید تا آن زمان افزون‌ بر ۴۳۳ میلیون تن بار شامل مواد معدنی، محصول فولادی و... جابه‌جا شود، اظهار کرد: برای اینکه از این میزان جابه‌جایی تنها ۵۰ درصد به‌ وسیله بخش ریلی کشور انجام شود، ظرفیت ریلی کشور باید ۱۲۰ درصد افزایش یابد؛ یعنی سالی بیش از ۱۱درصد ظرفیت خطوط ریلی داشته باشیم.

در حالی که هم‌اکنون رشد بخش ریلی کشور سالانه به یک درصد هم نمی‌رسد. حال اگر به این موضوع‌ها توجه نکنیم سرمایه‌ گذاران خارجی تمایلی برای به فعالیت در ایران نخواهند داشت. عضو هیات مدیره خانه معدن ایران بر این باور است که برای رشد و توسعه معدنکاری و رسیدن به سود باید استراتژی تعریف شده و نقشه راه داشته باشیم. اما باید دانست که این استراتژی همچون یک پازل است و باید در کنارش استراتژی منابع انرژی و آب نیز تعریف شده باشد. در غیراینصورت جواب نداده و تنها یک بخش معدنی رشد می‌کند.

محدودیت‌های علمی موجود

 
شکوری گفت: محدودیت‌های علمی یعنی نداشتن استراتژی مناسب، ناکافی بودن مطالعات روی شرایط اقتصاد جهانی و داخلی که از نشانه‌های آن نداشتن بازاریابی مناسب در بازار جهانی است. استفاده نکردن از فناوری‌های روز و اینکه صاحبان معدن از تحصیلات کافی در این زمینه برخوردار نیستند و از روش‌های استخراج ثانویه برای اقتصادی کردن معادن استفاده نمی‌شود همگی در کنار هم محدودیت‌های علمی هستند.

 
شکوری تاکید کرد: با وجود حضور تعداد متخصصان حوزه معدن، در ایران بهره آنچنانی از آنها گرفته نمی‌شود و این موضوع در معادن خصوصی نمود بیشتری دارد این در حالی است که استفاده از نیروهای متخصص و فنی می‌تواند قیمت تمام شده را کاهش دهد. همچنین استفاده از مشاوره‌های شرکت‌های معدنی نیز منجر به کاهش قیمت تمام شده می‌شود. در حال حاضر شرکت‌هایی همچون ریوتینتو ۱۶ درصد، بی‌اچ‌پی بیلیتون ۳۱درصد، واله ۴۱درصد و فورتسکیو۵۶ درصد هزینه‌های خود را در مدت رکود با استفاده از دانش فنی و فناوری‌های نوین کاهش داده‌اند.

رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران گفت: در حال حاضر در ایران به دلیل در اختیار نداشتن منابع مالی و همچنین ارائه نشدن تسهیلات مناسب از سوی بانک‌ها، فعالیت‌های اکتشافی آنچنان که باید انجام نمی‌شود و در نتیجه با ترسیم شکلی نامناسب از ماده معدنی شاهد طراحی نامناسب برای استخراج ماده معدنی خواهیم بود و در نهایت معدن اقتصادی نخواهد بود. همواره باید طراحی معدن به گونه‌ای باشد که سود معدن را تامین کند.

 
وی با بیان اینکه ماشین‌آلات در سرمایه‌ گذاری معدن سهم ۶۰ درصدی دارد، اظهار کرد: هارمونی بین ماشین‌آلات معدنی باید مورد توجه قرار گیرد. البته معدنکاری پی‌درپی نیز قیمت تمام شده را کاهش می‌دهد.

 
شکوری تاکید کرد: در چرخه تولید، هر کشوری که مواد اولیه یا ذخایر و نیروی انسانی، سرمایه و انرژی و بازار مصرف و مدیریت صحیح داشته باشد در حوزه معدن و صنایع معدنی نسبت به دیگر کشورها دارای مزیت خواهد بود. درحال‌حاضر در ایران تمامی موارد یاد شده جز گزینه آخر یعنی مدیریت فراهم است و همین یک عامل باعث شده تا نتوانیم از این مزیت‌ها سود کامل را ببریم. نایب‌ رییس انجمن تولید کنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران با بیان اینکه دولت و حاکمیت و بنگاه‌ها باید تلاش کنند تا مزیت رقابتی پیدا کنیم در ادامه گفت: هزینه موجود در بخش معدن شامل هزینه نیروی انسانی، انرژی و سوخت، هزینه ماشین‌آلات و مواد ناریه است. در این میان برای تمامی موارد مطرح شده راهکارهایی وجود دارد که می‌توان با استفاده از آن هزینه‌ها را کاهش داد.

- نرگس قیصری-

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان