قرن ۲۱ میلادی در حالی شروع شد که توازنی نسبی در بازارهای معدنی جهان وجود داشت.

به گزارش استیل پدیا، با توسعه بیشتر چین و رشد اقتصادی سریع آن، بازارهای مختلف به این کشور وابسته شدند و کوچک ترین تغییری در سیاست‌های داخلی و خارجی یا وضعیت اقتصادی چین باعث تبعات سنگینی برای آنها شد.

چین علاوه بر آنکه بزرگترین متقاضی محصولات معدنی بود، به‌ طور مستقیم در کشورهایی مانند استرالیا هم سرمایه‌ گذاری کرده بود تا آنها را به خود متکی کند. اما آخرین ضربه‌ای که بازارهای معدنی جهان از چین خوردند، کاهش ارزش یوآن در هفته گذشته بود. تصمیم چین مبنی بر کاهش ارزش یوآن هفته گذشته، شوک بزرگی را به بازارهای جهانی وارد کرده است.

 
این کاهش ضربه سختی بر ارزش سهام شرکت‌های معدنی جهان وارد کرده و همچنین بر بیشتر کالاها به جز طلا و نقره تاثیرگذار بوده است.

 
بزرگترین وارد کننده فلزات جهان به دنبال داده‌های اقتصادی ضعیف، ارزش پول خود را پایین آورده است. به اعتقاد کارشناسان، این حرکت به صادرکنندگان امکان می‌دهد که عرضه فلزات را در بازار افزایش دهند درحالی که پیش از این در بازار آنها شاهد عرضه مازاد بودیم.

 
چین واحد ارزی خود یوآن را برای مقابله با بحران افت رشد اقتصادی به احتمال تا ۱۵درصد تضعیف می‌کند. اگر این اتفاق روی دهد بخش معدن و صنایع معدنی ایران به شدت از این تحول ضرر می‌کند. چرا که قیمت‌های مواد اولیه صادراتی چین افت کرده و میزان صادرات بخش محصولات معدنی در چین ارزان‌تر بوده و تقویت می‌شود.با توجه به تحولات هفته گذشته و تعطیلی بورس چین با افت ۷درصد، سیاست‌های دولت چین به سرعت به منظور مقابله با این بحران تدوین شده است.

مهم ترین این سیاست‌ها کاهش ارزش یوآن است دولت ارزش یوآن در برابر دلار امریکا را ۰/۵ درصد کاهش داد تا آن را به کمترین میزان از مارس ۲۰۱۱م تاکنون برساند. البته سیاست‌ گذاران بانک مرکزی چین زیرفشارند تا ارزش یوآن را ۱۰، ۱۵درصد نسبت به دلار امریکا تضعیف کنند. چین در سال گذشته میلادی هم ۶ بار ارزش یوآن را کاهش داد.

 
این شرایط در حالی است که فدرال رزرو امریکا هم پس از کش‌ وقوس‌های فراوان در ماه گذشته میلادی، نرخ بهره خود را بالا برد تا دلار تقویت شود. در این شرایط، چین یکی از کشورهایی است که بیشترین بهره را از شرایط بازار می‌برد. نرخ برابری یوآن به دلار به کمترین سطوح چند سال اخیر رسیده و منجر به بهبود تراز تجاری پرجمعیت‌ ترین کشور جهان می‌شود. در سوی دیگر، تمام کشورهای معدنی که نرخ ارز آنها تقویت نشده‌اند، از شرایط پیش آمده بهره می‌برند.

برخی از کارشناسان معتقدند که دلیل بقای کشورهایی مانند برزیل، افریقای جنوبی، پرو و حتی استرالیا در شرایط کنونی به دلیل آن است که نرخ دلار، بالا بوده است. با این حال، کشوری مانند ایران که چند سال است نرخ برابری واحد پولش نسبت به دلار تغییر چندانی نداشته، از این شرایط بی‌بهره بوده و همچنان باید با مشکلات و موانع صادراتی بجنگد. در هر صورت، مسئله مهم‌تر آن است که چین ارزش پول خود را کاهش می‌دهد تا صادرات به این کشور سخت‌تر شود.

 
چنین شرایطی، اوضاع شرکت‌ها را دشوارتر از پیش می‌کند؛ شرکت‌هایی که هم‌ اکنون هم در بحران مالی به سر می‌برند و انتظار داشتند که در ماه آینده و با اتمام تعطیلات سال نو چین، شاهد بهبود اندکی در بازار باشند. با این حال، به نظر می‌رسد که این رشته، سر دراز دارد.

نوسانات بازارها به چه دلیل است؟

 
چین یکی از کشورهایی است که توانسته با استفاده از محصولات معدنی کشورهای دیگر، صنایع معدنی و اقتصاد خود را رونق بسیاری ببخشد. با این حال، این کشور هنوز هم علاوه بر تولیدات معدنی بسیار، بزرگترین متقاضی محصولات معدنی جهان بوده؛ ضمن آنکه در حال حاضر هم دومین اقتصاد بزرگ جهان است.

این شرایط باعث می‌شود که با اوج گرفتن چین، وضعیت کشورهای معدنی هم بهبود یابد و با رکود آن، این کشورها با مشکلات بسیاری مواجه شوند. در یک سال اخیر هم با کاهش رشد اقتصادی چین، بازارهای جهانی محصولات مختلف و بورس‌های بزرگ جهانی با مشکلات جدی مواجه شدند و قیمت محصولات معدنی آنها کاهش یافت. کاهش ارزش یوآن مزید بر علت شده است. این سخنان را محمدحسین بابالو، تحلیلگر بورس عنوان کرد.

 
بابالو ادامه داد: دستکاری نرخ ارز همواره یکی از سیاست‌های دولت‌های مختلف برای کنترل وضعیت صادرات و واردات محصولات خود بوده است. چین هم با دستکاری دوباره نرخ ارز خود و تضعیف یوآن باز هم شرایط را برای تقویت صادرات خود بهتر کرد. با این شرایط، کشورهای دیگر نمی‌توانند به راحتی اقدام به صادرات محصولات خود به چین کنند.

 
به گفته این تحلیلگر بورس در هر صورت، چین تنها کشوری نیست که بر مکانیزم‌های بازار اثر می‌گذارد و شرایط موجود ناشی از وضعیت متغیرهای مختلفی است. به‌عنوان مثال، در یک سال گذشته، همزمان با کاهش تقاضای چین و جهان برای محصولات معدنی مختلف، ارزش دلار هم نسبت به سایر ارزها افزایش یافته که این موضوع هم بر کاهش بیشتر قیمت محصولات اثرگذار بوده است.

این کارشناس بورس نسبت به آینده کوتاه‌ مدت و بلند مدت بازارهای معدنی چندان خوش‌بین نیست. به گفته او، با آنکه برخی از تحلیلگران معتقدند اتفاقاتی مانند افزایش رشد کشورهای نوظهور و به‌ویژه هند ممکن است بتواند باز هم آهنگ رشد به بازارهای جهان بدهد، چنین انتظاراتی دور از ذهن است و چندان انطباقی با واقعیت ندارد.

 
بابالو در پایان گفت: در هر صورت نمی‌توان با قاطعیت گفت که وضعیت کنونی ناشی از رکود در بازار کالا است. در حقیقت، رشد قیمت‌ها تا سال ۲۰۱۱م، ناشی از تقاضای کاذب و دست‌ساخته دولت‌های بزرگ بوده است. امریکا، اروپا و چین پس از سال ۲۰۰۸م سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در بازار خود کردند و با افزایش تقاضا باعث شدند که قیمت‌ها افزایش یافته و خروج از بحران بزرگ جهانی امکان پذیر شود. ضمن آنکه تولیدکنندگان محصولات معدنی جهان هم تولیدات خود را کاهش دادند تا باعث کسری عرضه در بازار شوند.

به همین دلیل بود که قیمت‌های آن دوره را می‌توان تا حدودی غیرمنطقی و بر خلاف وضعیت بازار دانست و شرایط کنونی ناشی از نیروهای واقعی است که در بازار وجود دارد. برای مصون شدن در برابر این شرایط، نیاز است که علاوه بر افزایش بهره‌وری شرکت‌های معدنی، از تولید صادرات‌محور به سمت تولید مبتنی بر تقاضای داخلی حرکت کنیم.

- مهدی نیکوئی-

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان