با توجه به تنوع در صنایع پایین‌دستی و موارد مصرف فولاد در دنیا، تولید فولاد همگام با پیشرفت فناوری تغییرات بسیاری داشته است. در پی این تغییرات تولیدکنندگان فولاد در جهان به‌دنبال ارتقای بهره‌وری و استفاده از انرژی و سوخت‌های ارزان‌تر با توجه به منطقه جغرافیایی خود هستند، به همین دلیل هر کشوری بر مبنای داشته‌های خود از روشی در فولادسازی استفاده می‌کند، در واقع کشورهای دارای گاز طبیعی روش قوس الکتریکی را مبنای تولید فولاد قرار می‌دهند و کشورهایی که از داشتن گاز طبیعی محروم هستند روش کوره بلند را به کار می‌گیرند.

این در حالی است که سال‌های اخیر در بیشتر نقاط دنیا گرایش به فرآیند تولید فولاد با روش قوس الکتریکی افزایش یافته و سهم آن در تولید فولاد دنیا بیشتر شده است. دلیل این گرایش و توسعه، هزینه تمام شده پایین‌تر آن نسبت به روش کوره بلند و آسیب نرساندن به محیط‌زیست است. در روش کوره بلند به‌دلیل استفاده از کک به جای سوخت گاز، آلودگی محیط‌زیست بیشتر است.

 
 قوس الکتریکی فناوری برتر در ایران

مرتضی آقاجانی، مدیرعامل فولاد هرمزگان درباره فناوری به کار رفته غالب در فولادسازی‌های ایران به صمت می‌گوید: درحال‌حاضر روش کوره بلند و روش قوس الکتریکی ۲ روشی است که در فولادسازی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 
وی می‌افزاید: در روش کوره بلند در تولید آهن و فولاد، با استفاده از ماده احیاکننده کک که از زغال‌سنگ کک‌شو به‌دست می‌آید فولاد تولید می‌شود. بنابراین در روش کوره بلند هم عملیات ذوب و هم احیا انجام می‌شود که این روش یکی از سنتی‌ترین روش‌های مورد استفاده در ایران است.

 
وی تصریح می‌کند: این فناوری مهم‌ترین شیوه‌ای است که در تولید فولاد خام جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. حدود ۶۰درصد فولاد خام دنیا به این روش تولید می‌شود اما در ایران تنها ۲۰درصد تولید فولاد به این روش تولید می‌شود و کارخانه ذوب‌آهن اصفهان تقریبا تنها کارخانه‌ای است که از این روش استفاده می‌کند.

 
وی درباره روش کوره‌های قوس الکتریکی بیان می‌کند: فناوری دیگر تولید فولاد به روش قوس الکتریکی است که در آن از گاز طبیعی استفاده می‌شود. این روش در کشورهایی که دارای منابع غنی گاز طبیعی هستند کاربرد دارد. در ایران هم بیش از ۸۰درصد کارخانه‌ها از روش کوره‌های قوس الکتریکی استفاده می‌کنند.

 
وی خاطرنشان می‌کند: عمده‌ترین مزیت این روش این است که فولاد خالص‌تری ایجاد می‌شود و همچنین آلودگی زیست‌محیطی کمتری را ایجاد می‌کند، از سویی دیگر تا حدودی دانش فنی این روش در کشور ما نهادینه شده است اما به خاطر اینکه در بحث طراحی صاحب فناوری نیستیم لیسانس «میدرکس» را خریداری کرده و روی آن نصب کرده‌ایم.آقاجانی تصریح می‌کند: تولید تمام قطعات در کشور لازم و الزامی نیست چرا که بخشی از فناوری‌هایی که در فولادسازی استفاده می‌کنیم باید وارداتی باشد، در غیراین صورت نه می‌توانیم در بازار به‌صورت رقابتی تولید کرده و حضور داشته باشیم و نه اینکه برای کشور مقرون به صرفه خواهد بود در نتیجه لازم است برخی از محصولات مورد نیاز را از کشورهای دیگر خریداری کنیم.

 
 سهم ۸۷ درصدی ایران در کوره‌های قوس الکتریکی

 
مسعود سروشی، مدیر امور شرکت‌های آتیه فولاد نقش جهان نیز به صمت می‌گوید: کشور چین بیشترین سهم استفاده از روش کوره بلند را در اختیار دارد زیرا در این روش به سنگ‌آهن کمتری نیاز است به‌طوری‌که از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰م سهم تولید فولاد به روش کوره بلند در چین از ۲۵درصد به ۹۰درصد افزایش یافت ولی در روش قوس الکتریکی از ۲۲درصد به ۱۰درصد کاهش یافت.

 
وی خاطرنشان می‌کند: این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته‌ای مانند آلمان، کره، امریکا و ژاپن روش کوره بلند از ۴۸درصد به ۳۸درصد کاهش یافته و در روش قوس الکتریکی از ۱۵درصد به ۶۱درصد رسیده است.

 
سروشی عنوان می‌کند: امکان استفاده سخت‌افزاری، هزینه پایین سرمایه‌گذاری و زمان عملیاتی پایین‌تر از جمله مزایایی است که موجب شده در دنیا تمایل استفاده از روش کوره‌های قوس الکتریکی افزایش یابد.

 
وی تاکید می‌کند: در ایران ۱۳درصد از روش کوره بلند و به دلیل داشتن گاز طبیعی ۸۷درصد از روش قوس الکتریکی استفاده می‌شود اما در سایر کشورهای دنیا ۷۲درصد روش کوره بلند و ۲۸درصد روش قوس الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی خاطرنشان می‌کند: در سال ۲۰۱۵م استفاده از روش کوره قوس الکتریکی مزایایی را ایجاد کرده است از جمله اینکه استفاده از سنگ‌آهن ۱۵۳میلیون تن و زغال کک ۵۲میلیون تن کاهش یافته است. وی تاکید می‌کند: روش کوره بلند در ایران نتیجه خوبی نداشته زیرا آلودگی‌های زیادی را ایجاد می‌کند مانند ذوب‌آهن که به علت استفاده از این روش آلودگی‌های زیادی تولید می‌شود به‌ویژه پس از تحریم به خاطر اینکه فیلترهای تصفیه وارد نمی‌شد میزان این آلایندگی‌ها افزایش یافت.

استیل پدیا خبر و گزارش صنعت فولاد و فولادسازی فوق را از روزنامه گسترش صمت بازتاب نموده است.