معدن را می‌توان یکی از بخش‌های مهم برای جذب سرمایه‌گذاری در دوران پساتحریم دانست. اما آنچه مسلم است برای تحقق این امر از یک سو باید زیرساخت‌های جذب سرمایه‌گذاری در کشور فراهم شود و از سوی دیگر با تهیه اطلس معدنی شرایط برای جذب سرمایه‌گذاران در بخش معدن ایجاد شود.

به گزارش استیل پدیا، در حال حاضر سرمایه‌ گذاری در کشور با چالش‌های بسیاری مواجه است که این امر موجب شده سرمایه‌ گذاران با اطمینان خاطر وارد کشور نشوند؛ روندی که همواره به ضرر این بخش بوده است. شناسایی پتانسیل‌های معدنی از جمله اقداماتی است که برای جذب سرمایه‌ گذاری خارجی در دستور کار سازمان نظام مهندسی ایران قرار گرفته، اقدامی که اجرایی کردن آن می‌تواند این امکان را به سرمایه‌ گذاران بدهد تا با فراغ بال برای سرمایه‌ گذاری در کشور اقدام کنند.

 
هرمز ناصرنیا، رئیس سازمان نظام مهندسی ایران با بیان اینکه به منظور جذب هر چه بیشتر سرمایه‌ گذاری خارجی ظرفیت‌های مواد معدنی در استان‌های مختلف شناسایی شده‌اند، گفت: هر سال آمار‌های معدنی به روز می‌شوند و در اختیار سفارتخانه‌ها قرار می‌گیرند تا به این طریق سرمایه‌ گذاران خارجی از پتانسیل‌های موجود در کشور آگاه شوند. از سوی دیگر، با تهیه این آمار سرمایه‌ گذاران داخلی نیز برای سرمایه‌ گذاری در این بخش ترغیب می‌شوند.

به گفته ناصرنیا، علاوه بر تعیین پتانسیل‌های معادن، برنامه‌ای در دستور کار قرار گرفته که به واسطه آن بتوانیم میزان سرمایه و سودآوری معادن را در اختیار سرمایه‌ گذاران قرار دهیم؛ البته با توجه به هزینه‌ بر بودن این طرح اجرایی کردن آن زمان‌بر خواهد بود. ناصرنیا در خصوص اینکه طی سه سال اخیر چه شرکت‌هایی و از چه کشورهایی برای سرمایه‌ گذاری در ایران درخواست داده‌اند، اظهار کرد: از کشورهای ایتالیا، اتریش، آلمان،‌ کانادا، آفریقای جنوبی و چین برای حضور در فعالیت‌های معدنی و صنایع معدنی ایران ابراز تمایل کرده‌اند که این شرکت‌ها را به سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی معرفی کرده‌ایم، ولی هنوز منجر به انعقاد قرارداد نشده است.

رئیس سازمان نظام مهندسی ایران در خصوص اینکه بیشترین تقاضا برای سرمایه‌ گذاری در چه بخش‌هایی است، نیز تصریح کرد: سرمایه‌ گذاران خارجی بیشتر علاقه‌مند به حضور در فعالیت‌های معدنی در زمینه فلزات سنگین مانند نیکل و تیتانیوم، فولادسازی و طلا هستند. وی در خصوص مشکلاتی که برای جذب سرمایه‌گذاری در کشور وجود دارد، گفت: تامین امنیت سرمایه‌ گذاری، چگونگی کسب سود و بازگشت سرمایه و مسائل کارگری از جمله مواردی است که برای جذب سرمایه‌ گذاران خارجی باید برطرف شود.

ناصرنیا با بیان اینکه خروج سرمایه‌ها از کشور به راحتی صورت می‌گیرد، اما برای ورود سرمایه‌های خارجی، زیرساخت و قوانین مناسبی نداریم، اظهار کرد: اراده دولت‌ها همواره جذب سرمایه‌های خارجی بوده است، ولی برنامه و عملکرد آنها طوری بوده که ورود سرمایه‌ گذار خارجی به کشور را مشکل‌ کرده است. وی حوزه‌های جذاب برای سرمایه‌ گذاری معدنی را در مس، تیتانیوم، سرب، روی و نیکل دانست و تصریح کرد: امکان افزایش سرمایه‌ گذاری‌ها در این بخش وجود دارد و باید در حوزه فرآوری و اکتشاف این مواد معدنی وارد شویم. این در حالی است که در حوزه سنگ‌های تزئینی نیز با وجود تنوع بسیار بالایی که در نوع و رنگ در ایران وجود دارد؛ اما سنگ‌های تزئینی ایران به صورت خام به کشورهایی همچون ترکیه صادر می‌شود و بعد از فرآوری، با برند این کشور به سایر نقاط دنیا صادر می‌شود.

 
ناصرنیا ادامه داد: همه سنگ‌هایی که در دنیا یافت می‌شود، در ایران هم وجود دارد و این جای تاسف دارد که کشور همسایه ایران، نسبت به صادرات سنگ‌های ما با نام خود اقدام می‌کند؛ این در حالی است که همه نوع سنگ تزئینی از تراورتن و مرمریت در ایران یافت می‌شود و حتی بسیاری از سنگ‌های ما به آمریکا هم صادر می‌شود. به گفته رئیس سازمان نظام مهندسی ایران، ایران با داشتن ذخایر معدنی سرشار، جایگاه خوبی برای سرمایه‌ گذاری در مواد معدنی دارد؛ این در شرایطی است که با وجود اینکه سالانه ۴۰۰ میلیون تن مواد معدنی در کشور استخراج می‌شود و ۷ هزار معدن فعال است، اما در صنایع معدنی رشد چندانی نداشته‌ایم.

رئیس سازمان نظام مهندسی معدن افزود: طی سال‌های اخیر، پروژه‌های فولادی زیادی هم در کشور آغاز شده است که به زودی تعدادی از آنها به بهره‌ برداری می‌رسد، ولی ظرفیتی که ایران در حوزه تولید فولاد دارد، هنوز به خوبی مورد استفاده قرار نگرفته است؛ ضمن اینکه در مورد سایر مواد معدنی نیز جای کار بسیاری داریم.

پیش‌ شرط‌های جایگزینی معدن با نفت

همچنین علاوه بر موارد مطرح شده در خصوص جذب سرمایه خارجی سایر مسوولان معدنی کشور به بررسی مشکلات این بخش و ارائه راهکار برای عبور از این مشکلات پرداختند. پیش‌ شرط‌‌های جایگزینی معدن به جای نفت یکی از موارد مطرح شده از سوی نایب رئیس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران بود و مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در خبری به دارندگان مجوز‌های معدنی ثبت‌ نام نشده در سامانه «کاداستر» اخطار داد.

نایب رئیس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران با بیان اینکه دولت باید اجرای طرح‌های معدنی را به بخش خصوصی بسپارد و خود نظارت داشته باشد تا بتوان درآمدهای معدنی را جایگزین دلارهای نفتی کرد، گفت: اگر بوروکراسی اداری در بخش صنعت، معدن و تجارت کمتر شود، سرعت اشتغالزایی بیشتر خواهد شد، این در حالی است که در حوزه معدن، به دلیل اینکه تعداد زنان کمتر از مردان است، زنان بیشتر در پیچ و خم بوروکراسی اداری قرار می‌گیرند و کمتر دیده می‌شوند.

 
فرزانه معصومی افزود: متاسفانه براساس اصل ۴۴ قانون اساسی خصوصی‌سازی واقعی صورت نمی‌گیرد و در این حوزه، صرفا به صورت شعاری عمل می‌شود و شاهد رشد شرکت‌های خصولتی هستیم. وی ادامه داد: متاسفانه زیرساخت‌ها برای توسعه بخش معدن در کشور فراهم نیست و دولت خواهان احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی از جمله کنسانتره و گندله است، در حالی که به‌ عنوان یک بهره‌بردار معدن با مشکلات دست و پاگیر بسیاری در تولید مواجه هستیم. وی با اشاره به نقش نظارتی دولت، گفت: متاسفانه شاهد کاهش تعداد کارشناسان ناظر معادن در سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌های اصفهان و خراسان شمالی نسبت به سال‌های گذشته هستیم و این نشان می‌دهد که دولت علاقه چندانی به نظارت نیز ندارد.

 
اخطار به مجوز‌های ثبت‌نام نشده در کاداستر

مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز از توقف ارائه خدمات به دارندگان مجوز‌های معدنی ثبت‌نام نشده در سامانه کاداستر خبر داد. اسدالله کشاورز با بیان اینکه این متقاضیان تاکنون نسبت به ایجاد حساب کاربری خود در سامانه کاداستر اقدام نکرده‌اند، افزود: این افراد موظفند پس از ثبت‌نام در این سامانه، به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌های مربوطه مراجعه کنند.

وی همچنین با اشاره به اینکه در راستای تکمیل اطلاعات مجوزهای معدنی از ابتدای راه‌ اندازی سامانه کاداستر تاکنون، 3 بخشنامه به سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها ابلاغ شده است، افزود: بر اساس این بخشنامه‌ها مقرر شد تا سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها نسبت به اطلاع‌ رسانی جامع جهت ثبت‌ نام دارندگان مجوزهای معدنی و ایجاد حساب کاربری در سامانه کاداستر اقدام کنند. کشاورز ادامه داد: با این وجود تاکنون از حدود 10 هزار محدوده پروانه بهره‌ برداری موجود در سامانه کاداستر، تنها تعداد کمی از محدوده‌ها ثبت‌نام و به حساب کاربری وصل شده است.

وی در ادامه با بیان اینکه سامانه آمار تولید و حقوق دولتی معادن از اولویت‌های معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در آینده نزدیک عملیاتی می‌شود، افزود: بر این اساس ارائه هرگونه خدمات به دارندگان مجوزهای معدنی که حساب کاربری ایجاد نکرده و برای انتساب محدوده خود به سازمان استان مربوطه مراجعه نکرده‌اند، از ابتدای آبان امسال ‌ممنوع است.

مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: پیش از این نیز طی یک فراخوان عمومی به تمام دارندگان مجوزهای معدنی در تمام استان‌ها اطلاع‌ رسانی شد که تا پایان خرداد ماه 94 ضمن ثبت‌ نام در سامانه کاداستر و دریافت کد پیگیری، برای فعال‌سازی و انتساب محدوده خود به سازمان‌های استان مربوطه مراجعه کنند.

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان