قلب این هفته برای معدن می‌تپد
بخش معدن به عنوان یکی از ظرفیت‌های واقعی کشور و رکن سوم اقتصاد بعد از نفت، گاز و صنعت در کشور حائز اهمیت است اگرچه این ظرفیت را دارد که در جایگاه نخست بایستد. درحال‌حاضر ۵۵۰۰ معدن فعال در کشور وجود دارد که با تنوع ۶۸ ماده معدنی را در خود دارد به‌طوری که در میان ۱۵ کشور معدنی جهان قرار گرفته است، همچنین حدود ۴۰ میلیارد تن ذخیره شناخته شده در کشور وجود دارد که ۷۰ نوع از معادن تاکنون به بهره‌برداری رسیده است. یک خرداد روز معدن شناخته می‌شود و به این بهانه مهم‌ترین مباحث روز این بخش را در ۲ صفحه با کارشناسان و مسئولان این بخش در میان گذاشتیم.
رییس انجمن سرب و روی:
اثرگذاری اجلاس‌های معدنی در گرو ترسیم درست اهداف کلان است
با توجه به معادن فراوانی که در کشور وجود دارد میزان توسعه‌یافتگی در این بخش بسیار کم بوده و لازم است بخش حاکمیتی وارد اکتشافات جدید شده و کشور را به سمت درآمدزایی از معادن و صنایع معدنی سوق دهد.
یوسف مرادلو، رییس انجمن سرب و روی گفت: درحال‌حاضر قیمت ماده معدنی بالاست و از سوی دیگر کیفیت مواد پایین است که این مسئله باعث شده بسیاری از واحدهای تولیدی با مشکلات گوناگونی روبه‌رو شوند.
وی افزود: متاسفانه توسعه یافتگی در معادن کمتر از بخش صنعت است چراکه اکتشافات جدیدی انجام‌شده بنابراین لازم است با سیاستگذاری‌های دقیقی که در این زمینه ایجاد می‌شود به توسعه معادن کمک شود.
یوسف مرادلو خاطرنشان کرد: مسئولان باید به بخش معدن به عنوان یک واحد اقتصادی درآمدزا توجه بیشتری مبذول دارند و با جلسات متنوع مشکلات حوزه معدن را تا حد امکان برطرف کنند.
وی تصریح کرد: کارخانه‌های کنسانتره سرب و روی درحال‌حاضر با سهمیه ۲۵ درصدی کار می‌کنند و پس از گذشت ۲ماه از ابتدای سال هنوز سهمیه جدیدی دریافت نکرده‌اند و خاک مخلوطی که در اختیار این بخش قرار می‌گیرد فاقد کیفیت لازم است که این مسئله خط تولید که بیشتر قسمت‌های آن با فناوری‌های قدیمی کار می‌کنند را با مشکل مواجه می‌کند.
رییس انجمن سرب و روی ادامه داد: سهمیه واحدها مدام عوض می‌شود و گاه وسط کار خط تولید اعلام می‌کنند که نوع خاک باید عوض شود در حالی که این گونه مشکلات و ناهماهنگی‌ها بر پیکره تولید لطمه وارد می‌کند.
به گفته مرادلو؛ در هیچ جایی کارخانه‌ها با ظرفیت ۱۰ سال قبل کار نمی‌کنند درحال‌حاضر با توجه به ذخایر و معادنی که وجود دارد می‌توانیم علاوه بر تامین نیازهای داخلی در بخش صادرات هم وارد شده و بخش قابل‌توجهی از محصولات معدنی را به سایر کشورها فروخته و درآمد قابل‌توجهی را به کشورمان تزریق کنیم اما این روند جز با توسعه معادن سرب و روی و رفع مشکلات موجود امکانپذیر نیست.
وی تاکید کرد: معادن مهدی‌آباد از چند سال پیش تاکنون راکد مانده و در معدن انگوران هم توسعه خاصی انجام نشده درحالی که با رفع مشکلات این معادن می‌توانند شاهد توسعه مناسبی باشند.
وی درباره سایر مشکلات در حوزه صنایع معدنی گفت: متاسفانه در برخی صنایع شاهد تبعیض در توزیع مواد اولیه و سهمیه‌بندی هستیم در واقع در برخی موارد با توجه زیاد روبه‌رو هستیم و این درحالی است که در حوزه دیگری کمبود سهمیه و بی‌توجهی بیداد می‌کند.
وی افزود: برای اینکه مشکلات در حوزه صنایع برطرف شود باید راهکارهایی برای افزایش ظرفیت تولید پیشنهاد شده تا براساس آنها سیاستگذاری‌های صحیحی انجام شود.
مرادلو درباره همایش‌های حوزه معدن بیان کرد: همایش‌هایی که در حوزه معدن و صنایع معدنی برگزار می‌شود زمانی می‌تواند تاثیرگذار باشد که بر اساس آن تمام اهداف و برنامه‌هایی که قرار است در آینده انجام شود مشخص باشد تا اگر افرادی ازخارج از کشور هم در این همایش‌ها حضور داشتند به درک درستی از مطالب برسند.
دبیر انجمن فولاد:
کاهش قیمت محصولات، فولاد را رقابتی می‌کند
برای اینکه زنجیره فولاد تکمیل شده و تولید فولاد به مرز ۵۵ میلیون تن برسد باید مواد اولیه به‌صورت انبوه و ارزان تولید شود تا با پایین آمدن قیمت محصول نهایی بازار فولاد رقابتی‌تر شده و در نتیجه امکان صادرات فراهم شود.
خلیفه سلطان، دبیر انجمن فولاد گفت: در زنجیره فولاد بین محصول نهایی و آهن اسفنجی هماهنگی مناسب وجود دارد و تنها کمبودی که در این زمینه مشاهده می‌شود در تولید گندله و کنسانتره است. وی افزود: البته قرار است در سال‌های اخیر واحدهای گندله‌سازی زیادی احداث شود که در این صورت ظرفیت آن با آهن اسفنجی برابر می‌شود اما روی کنسانتره باید کارهای زیادی انجام شود زیرا دغدغه اصلی تولید فولاد، سنگ آهن است.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در فولاد هنوز در حوزه اکتشاف و استخراج با تاخیر روبه‌رو هستیم و باید در این بخش کارهای فراوانی انجام شده تا زنجیره فولاد متعادل شود زیرا در غیر این صورت ممکن است روزبه‌روز به واردات مواد اولیه وابستگی بیشتری داشته باشیم. خلیفه‌سلطان تاکید کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که در تکمیل زنجیره فولاد با آن مواجه هستیم این است که بخش خصوصی نقش کم‌رنگی در این حوزه ایفا می‌کند و در مقابل شرکت‌های دولتی حضور پررنگی دارند به همین دلیل کارها با سرعت کمتری انجام می‌شود، در حالی که اگر بخش خصوصی در برخی حوزه‌ها ورود پیدا کند تاثیرگذاری بیشتری را شاهد خواهیم بود.
دبیر انجمن فولاد تصریح کرد: البته برخی شرکت‌ها در بورس به صورت سهامی عام حضور پیدا کرده‌اند اما با خصوصی‌سازی در بخش‌هایی مانند اکتشاف و استخراج بسیاری از مشکلات حوزه فولاد رفع می‌شود. وی درباره رسیدن به افق ۱۴۰۴ بیان کرد: شاید میزان تولید به ۵۵میلیون تن نرسد اما اگر فولادسازها بجنبند می‌توانند تولید فولاد را به ۴۵میلیون تن برسانند آنچه اهمیت دارد این است که باید برای فروش آنچه تولید می‌شود هم راه‌های مناسبی در نظر گرفته تا امکان صادرات فراهم شود.
خلیفه سلطان گفت: البته اصل موضوع این است که برای افزایش صادرات باید قیمت تمام‌شده فولاد کاهش یابد و برای تحقق این امر لازم است گندله فراوان و ارزان تولید شود تا به نسبت آن قیمت تمام‌شده آهن اسفنجی پایین آید. وی افزود: آنچه باعث توانمندی فولاد و در نتیجه صادرات آن می‌شود کاهش قیمت تمام‌شده محصولات فولاد است، زیرا تولید محصول ارزان چه در محصول میانی و چه در محصول نهایی توان رقابت را بالا برده و به طبع آن میزان صادرات افزایش می‌یابد.
وی تاکید کرد: در سال‌های آینده کشور باید حدود ۱۴میلیون تن صادرات داشته باشد که این امر جز با کاهش قیمت فولاد محقق نخواهد شد. خلیفه‌سلطان خاطرنشان کرد: آنچه موجب می‌شود قیمت تمام‌شده محصول نهایی کاهش یابد فراوانی مواد اولیه و انرژی ارزانقیمت است زیرا تا زمانی که انرژی گران باشد نمی‌توان آهن اسفنجی ارزان تولید کرد. دبیر انجمن فولاد گفت: در سال‌های اخیر فولادسازی توانسته بین بخش‌های مختلف تولید و خط ارزش‌افزوده که همان زنجیره تولید است هماهنگی مناسبی ایجاد کند اما در کنار آن باید هرچه زودتر شرایط تولید سنگ‌آهن نیز به ثبات برسد تا به این اهداف دست یابیم.
ورود سرمایه‌گذاران خارجی دانش جدید معدنی به دنبال می‌آورد
سرمایه‌گذاری در بخش معدن منجر به تسریع در فعالیت‌های معدنی می‌شود اما باید این نکته را در نظر داشت که ورود سرمایه‌گذار به بخش معدن مستلزم شفافیت در قوانین و ایجاد زیرساخت‌های لازم همچون زیرساخت‌های پولی و بانکی است.
عضو هیات‌مدیره خانه معدن ایران درباره حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش معدن و تاثیر آن بر گشوده شدن گره‌های این بخش اظهار کرد: بدون شک در صورتی که سرمایه‌گذاری خارجی در بخش معدن اتفاق افتد تاثیرات بسیاری را به دنبال دارد. سرمایه‌گذاری خارجی به همراه خود دانش و فناوری، اکتشاف ذخایر جدید، رونق معادن، اشتغالزایی و توسعه مناطق دورافتاده و... را به همراه دارد. اما باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا سرمایه‌گذاری خارجی به مرحله اجرایی می‌رسد یا خیر.
محمدجعفر صادقی‌پناه گفت: سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در بخش معدن با کمی شک و تردید همراه است زیرا سرمایه‌گذاران داخلی نیز حضور چندانی در بخش معدن نداشته‌اند. درواقع ما ابتدا باید بخش خصوصی داخلی را جذب بخش معدن کنیم و سپس به دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی در این بخش باشیم. شرایط و قوانین باید در بخش معدن به نحوی شفاف و روشن باشد که سرمایه‌گذار داخلی از حضور در این بخش فراری نباشد. اگر بخش خصوصی وارد سرمایه‌گذاری نشود چه‌طور می‌توان سرمایه‌گذاران خارجی را وارد این بخش کرد؟
وی ادامه داد: حضور سرمایه‌گذاران خارجی زمانی مفید است که آنها در کنار شرکت‌های داخلی همکاری کنند زیرا حضور آنها دائمی نخواهد بود. درحال‌حاضر بخش خصوصی داخلی تمایل چندانی برای حضور در بخش معدن ندارد در نتیجه حضور سرمایه‌گذاران خارجی نمی‌تواند چندان مفید باشد.
به گفته صادقی‌پناه، امروز سرمایه‌گذاران خارجی در رفت‌وآمدهایی که به ایران دارند مذاکرات و گفت‌وگوهایی بسیار داشته‌اند اما باید منتظر ماند و دید که آیا این مذاکرات به سرمایه‌گذاری منجر می‌شود یا خیر. برخی از تشکل‌های معدنی معتقدند با شرایط فعلی بعید است که سرمایه‌گذاری در عمل اجرا شود. عضو هیات‌مدیره خانه معدن ایران در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید برای ورود سرمایه‌گذاران به بخش معدن انجام شود، اظهار کرد: قوانین باید شفاف باشند. متاسفانه خیلی از قوانین مبهم و سردرگم است و در وضع قوانین برخوردها بیشتر سلیقه‌ای است. چنین مشکلاتی می‌تواند سرمایه‌گذار را منصرف کند.
وی بیان کرد: برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی باید شرایط را برای آنها فراهم کنیم. سرمایه‌گذار خارجی باید از نقل و انتقلات پول و سرمایه خود مطمئن بوده و با قوانین شفافی در این زمینه روبه‌رو باشد.
اکتشافات ایران همگام با کشورهای معدن‌خیز
اکتشافات به عنوان حلقه اصلی فعالیت‌های معدنی نقش مهمی را در توسعه این بخش ایفا می‌کند. موفقیت در حوزه اکتشافات تا حد زیادی به فناوری و دانش روز وابسته است به همین دلیل همکاری با کشورهای دیگر می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
مدیر امور بین‌الملل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره جایگاه اکتشافی ایران در مقایسه با کشورهای معدن‌خیز دنیا اظهار کرد: اگر بخواهیم مقایسه‌ای در بخش اکتشاف و معدنکاری داشته باشیم باید گفت که مشکلی در زمینه فناوری نداشته و از ابزارهای خوبی در این بخش استفاده کرده‌ایم. درواقع توانسته‌ایم همگام با کشورهای در حال توسعه از روش‌های مدرن در اکتشافات استفاده کنیم و تاکنون اقدامات خوبی در این حوزه انجام داده‌ایم. خوشبختانه در برنامه ششم توسعه نیز اهداف خوبی برای بخش اکتشاف در نظر گرفته شده است.
سیدهادی میرمحمدمیگونی ادامه داد: اگرچه در بخش اکتشاف پیش‌بینی‌های خوبی انجام‌شده است اما مسئله اصلی این است که آیا ذخایری که در ۲ و ۳ دهه گذشته کشف کرده‌ایم به نحو درست استخراج کرده‌ایم؟ استخراج نیازمند فناوری‌های روز دنیا است تا بتوان با استفاده از آنها از هدررفت سرمایه ملی جلوگیری کرد. این موضوع جزو مسائلی است که باید در هفته معدن به آن پرداخته شود. با توجه به هزینه‌هایی که در زمینه اکتشاف و استخراج سطح بهره‌برداری ارتقا یابد. از سویی دیگر برای توسعه بخش معدن می‌توان در کشورهای معدنی دیگر که سازمان زمین‌شناسی ورود پیدا کرده است سرمایه‌گذاری کرد.
بخش خصوصی باید در این بخش برای حضور در بخش معدن کشورهای دیگر ورود پیدا کند.وی درباره همکاری ایران با کشورهای معدنی دنیا و تاثیر آن بر توسعه بخش معدن نیز اظهار کرد: کشورهایی مانند استرالیا، کانادا، افریقای جنوبی و... را می‌توان جزو کشورهای تراز اول معدنی جهان دانست. با توجه به اتفاقات رخ داده در فضای سیاسی کشور فرصت طلایی در اختیار بخش معدن قرار گرفته است و ما می‌توانیم با همکاری مشترک با کشورهای معدنی بخش معدن و فعالیت‌های معدنی خود را در زمینه اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری ارتقا دهیم. امروزه کانادا فناوری استخراج ۰/۵ پی‌پی‌ام طلا را در اختیار دارد در نتیجه استفاده از این فناوری در کشور ما برای ماده استراتژیکی همچون طلا بسیار حائز اهمیت است.میگونی افزود: همکاری با کشورهای دیگر در توسعه بخش معدن بسیار موثر است درصورتی که محیط برای ورود سرمایه‌گذاران مهیا و زیرساخت‌های فنی و قانونی لازم نیز ایجاد شود، می‌توانیم شاهد تغییرات بزرگی در بخش معدن باشیم.
کنسرسیوم؛ راه نجات معادن کوچک‌مقیاس
کنسرسیوم معدنی به بخش‌های مختلفی از جمله کنسرسیوم فروش مواد معدنی و کنسرسیوم تولید کنسانتره مواد معدنی و اقسام دیگر کنسرسیوم در حوزه معدن تقسیم می‌شود. تشکیل کنسرسیوم برای بخش معدن اثرات مثبت و بسزایی به همراه خواهد داشت چراکه در ایران معادن کوچک مقیاس بسیاری درحال فعالیت هستند که از توان مالی مناسبی برخوردار نبوده و حجم تولیدات آنها رقم پایینی را به خود اختصاص می‌دهد و همین موضوع باعث می‌شود امکان رقابت برای فروش محصولات خود در بازار اعم از داخلی و خارجی نداشته باشند.
اما در صورتی که فعالان این بخش تصمیم به تشکیل کنسرسیوم و تجمیع واحدهای معدنی بگیرند، می‌توانند با ارائه حجم بالایی از تولیدات، علاوه بر ورود پرقدرت به بازار داخلی، محصول خود را با قیمت مناسبی صادر کرده و به این ترتیب فعالیت آنها با صرفه اقتصادی همراه خواهد شد. البته این موضوع در باره کنسرسیوم برای تولید کنسانتره مواد معدنی نیز صادق است. تجمیع تولیدات باعث خواهد شد واحد تولید کنسانتره از تامین مواد اولیه خود اطمینان حاصل کرده و به دنبال آن باعث اطمینان خاطر معادن کوچک از ناحیه فروش تولیدات‌شان شود.
در مجموع می‌توان گفت که تشکیل کنسرسیوم کمکی برای ادامه فعالیت معادن کوچک مقیاس خواهد شد و صرفه اقتصادی را برای فعالان معدنی به ارمغان خواهد آورد. یکی دیگر از اثرات مهمی که تشکیل کنسرسیوم برای فعالان معدنی به وجود می‌آورد کاهش قیمت تمام‌شده به دلیل سرشکن شدن هزینه‌ها برای حجم بالاتری از محصول است.
از طرفی زمانی که معادن در قالب کنسرسیوم برای فروش محصولات خود در بازار داخلی و خارجی اقدام می‌کنند قدرت چانه‌زنی بالاتری برای فروش محصولات به‌دست آورده و آن را به بهای مناسب به فروش خواهند رساند. همچنین تشکیل کنسرسیوم برای حضور فعالان معدنی در بازار جهانی نیز تاثیرگذار است، به گونه‌ای که با ایجاد یک نشان(برند) مشخص محصولات ایرانی در بازار جهانی شناخته شده و فروش محصولات با قیمت‌هایی متناسب با نرخ جهانی فراهم
می‌شود.
پروا سلطانی
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن
استیل پدیا خبر و گزارش صنعت فولاد، معدن و سنگ آهن فوق را از روزنامه گسترش صمت بازتاب نموده است.