بازار فولاد کشور در حالی همچنان با روند نزولی قیمت‌ها مواجه است که قیمت تولیدات فولاد سازان طی نزدیک به دو سال گذشته تا 40 درصد با کاهش همراه بوده است.

به گزارش استیل پدیا در چنین شرایطی اگرچه با افت چشمگیر قیمت فولاد کارشناسان بارها رسیدن قیمت فولاد به کف را ارزیابی کردند، اما هر بار با افت قیمتی دیگر، پیش‌ بینی یا تعیین کف قیمت فولاد از قبل دشوارتر شد. حال در چنین شرایطی برخی تولید کنندگان محصولات فولادی برای دوام آوردن در بازاری که در آن تقاضایی نیست، روش کاهش قیمت را در پیش گرفته‌اند؛ روشی که می‌تواند برای کاهش قیمت به منظور حفظ تولید و جذب مشتری منجر به افت هر روزه قیمت‌ها شود.

روش کاهش قیمت در واقع سیاستی است که در حال حاضر بیشتر از سوی تولید کنندگان بخش خصوصی به کار گرفته می‌شود. در شرایطی که رکود تقاضا در بازار فولاد ریشه کرده است و اینطور به نظر می‌رسد که تولید کنندگان نیمه‌ دولتی از برخی حمایت‌های خاص بهره‌مند هستند؛ تولید کنندگان بخش خصوصی نیز به روش شکستن قیمت‌ها در بازار روی آورده‌اند تا به شیوه خود تولیدشان را حفظ کرده باشند.

آنطور که رئیس اتحادیه آهن‌ فروشان می‌گوید، این روش با کاری که چین در حال حاضر در بازارهای جهانی انجام می‌دهد تفاوت چندانی ندارد. محمد آزاد در این زمینه می‌گوید: کشوری مانند چین که در حجمی وسیع تولیدات فولادی خود را ادامه می‌دهد نمی‌تواند در شرایط رکود خطوط تولید خود را متوقف کند، بنابراین با دامپینگ تلاش می‌کند محصولات خود را با هر قیمتی که شده در کارخانه نگاه ندارد و به بازار عرضه کند؛ کاری که حالا تولید کنندگان بخش خصوصی به آن رو آورده‌اند زیرا آنها نه امکان انبار بیش از حد محصولات خود را دارند و نه تمایلی به تعطیلی خطوط تولید.

آزاد با اشاره به اینکه اقدام برخی تولید کنندگان بخش خصوصی برای کاهش قیمت میلگرد توانسته است بر بازار تاثیرگذار باشد و روند آن را باز هم نزولی کند، می‌گوید: البته این تولید کنندگان در زمره فولاد سازان بزرگ قرار ندارند و حجم تولید آنها در سال شاید کمی بیش از یک میلیون تن باشد اما در بازاری که به شدت با رکود همراه است، تحرکات این دست شرکت‌ها نیز تاثیرگذار می‌شود. او عقیده دارد حالا رکود با بازار فولاد پیوند خورده است، پیوندی که ناگسستنی به نظر می‌رسد. آزاد شرایط بازار فولاد را به قدری بد توصیف می‌کند که دیگر کمترین جذابیتی برای ورود سرمایه‌ گذاران ندارد.

او در این زمینه می‌گوید: قبلا شاهد ورود سرمایه‌ گذاران به بازار فولاد و خرید آنها برای کسب سود بیشتر بودیم اما حالا افرادی که قبلا در این بازار فعال بودند ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در بانک سپرده‌ گذاری کنند. یک فعال بازار نیز در رابطه با وضعیت معاملات در طول هفته‌ای که در آخرین روز آن قرار داریم، می‌گوید: بازار فولاد همچنان با رکود همراه است تا آنجا که خریداران قیمت را تعیین می‌کنند.

این فعال بازار قیمت‌ها را در بازار فولاد با روندی کاهشی ارزیابی می‌کند، کاهشی تدریجی اما مداوم. اما در شرایطی که معاملات بازار آزاد در کندترین حالت ممکن قرار دارد نگاهی به معاملات بورس کالا نشان می‌دهد که از ابتدای این هفته عرضه‌های نسبتا زیاد و متنوعی در بورس کالا انجام شده است که اتفاقی مثبت ارزیابی می‌شود. بر این اساس طی هفته‌ای که گذشت انواع ورق، میلگرد و تیرآهن از سوی شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد آذربایجان و تولیدی فولاد سپید فراب کویر یزد عرضه شد.

از سویی نگاهی به روند تغییرات معاملات فولاد در بورس کالا طی 5 ماه ابتدای چهار سال گذشته، نشان دهنده نکته‌ای است که به عقیده کارشناسان می‌تواند نقطه عطفی برای خروج از شرایط رکود فعلی باشد.

مگرایی عرضه و تقاضا

از میزان عرضه، تقاضا و معاملات فولادی بورس کالا در پنج ماه ابتدایی سال‌های 90 تا سال جاری، نشان دهنده افت شدید سه عامل یاد شده است.

نگاهی به نموداری که از مقایسه این سه فاکتور در سال‌های مزبور به دست آمده است، به خوبی نشان می‌دهد که حجم معامله، عرضه و تقاضا در حالی در سال‌های 91 تا 92 در اوج قرار داشته است که بعد از سال 92 با افتی چشمگیر همراه شده است. به این ترتیب می‌توان اینطور نتیجه‌ گیری کرد که از سال91 تا 92 به‌ عنوان نخستین سال پس از رشد قیمت ارز، تقاضا روندی ثابت داشته، حجم معاملات کمی سیر نزولی به خود گرفته و میزان عرضه تا سال 92 با شیبی ملایم رو به افزایش بوده که از این سال به بعد با افت همراه شده است.

اما نکته‌ای که می‌توان با تحلیل نمودار روند تغییرات معاملات در بورس کالا در 5 ماه ابتدای چهار سال گذشته دید، به حداقل رسیدن فاصله تقاضا از عرضه در سال جاری است.این فاصله در حالی به حداقل رسیده است که نمودار یاد شده نشان‌دهنده فاصله چشمگیر تقاضا از میزان عرضه کالاهای فولادی در بورس کالا در سال‌های گذشته است. بر این اساس کاهش میزان تقاضا در بورس کالا با شدت بیشتری نسبت به میزان عرضه رخ داده و با سرعت بیشتری به میزان عرضه‌ها نزدیک شده است، اتفاقی که از نگاه کارشناسان می‌تواند نقطه‌ای حداقلی برای آغاز خروج از شرایط رکود باشد.

با توجه به اینکه در سال‌های 90 تا 93، فاصله تقاضا از عرضه بسیار چشمگیر بوده و پس از آن سیری نزولی در پیش گرفته است، کارشناسان پیش‌ بینی می‌کنند این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای برای خروج از شرایط فعلی و به تعادل رسیدن تقاضا و عرضه باشد. حال با توجه به داده‌های آماری در دسترس (که از مقایسه روند تغییرات معاملات در پنج ماه ابتدایی چهار سال گذشته به دست آمده است) باید منتظر ماند و دید به هم رسیدن تقاضا و عرضه برای محصولات فولادی در یک نقطه مشترک، روزنه‌ای برای خروج از رکود خواهد بود؟

- سارا مالکی -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان