با اینکه بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فارغ‌التحصیلان رشته‌های صنعت و فرآوری ۴۱/۶ درصد از بیکاران کشور را تشکیل می‌دهند اما از آنجا که یکی از عمده‌ترین مشکلات صنایع به ویژه در صنایع کوچک و متوسط شیوه سنتی مدیریت واحد صنعتی است،

از این توانمندی موجود در کشور برای مدیریت هرچه بهتر واحدهای تولیدی استفاده نمی‌شود به نحوی که بیشتر صاحبان صنایع، مدیریت صنعت را بر عهده می‌گیرند و به دلیل ناآشنایی با صنعت و تخصص نداشتن در این زمینه مشکلاتی را برای واحدهای صنعتی به وجود می‌آورند. با یک حساب سرانگشتی تعداد این فارغ‌التحصیلان بیکار در صنعت و فرآوری به رقمی بیش از ۱۶هزار و ۵۰۰نفر می‌رسد.

حال آنکه امروزه در دنیا صاحبان صنایع مدیریت واحدهای صنعتی را خود در اختیار متخصصان صنعتی قرار می‌دهند تا با مدیریت به روز زمینه ارتقای بهره‌ وری نیروی کار، ظرفیت تولید و توسعه صنعتی را فراهم کنند. به گفته کارشناسان با توجه به شرایط پساتحریم و به وجود آمدن شرایط رقابتی در بازار، واحدهای صنعتی برای حفظ حیات خود باید به سمت مدیریت تخصصی واحدهای صنعتی حرکت کنند. به‌ طور قطع با بکارگیری متخصصان در امر مدیریت صنعتی علاوه بر ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی زمینه‌های به روز شدن صنایع و توسعه صنعتی فراهم خواهد شد.

تخصص نداشتن صاحبان صنایع، عامل تعطیلی واحدهای صنعتی

 
فرشاد مقیمی، معاون برنامه‌ ریزی و امور اقتصادی سازمان صنایع کوچک با اشاره به اینکه یکی از مشکلات صنایع موضوع مدیریت واحدهاست، گفت: در صنایع کوچک عمده مدیران صنایع همان صاحبان صنایع هستند که معمولا به دلیل تخصص نداشتن در مدیریت و همچنین ناآگاهی نسبت به برخی امور، واحدهای خود را دچار مشکل می‌کنند.

 
 مقیمی با اشاره به شیوه‌های مختلف چابک‌سازی صنایع در کشورهای پیشرفته گفت: در دنیا موضوعاتی به عنوان «برون‌ سپاری» صنایع مطرح است که این اتفاق در ایران بیشتر برای بنگاه‌های بزرگ می‌افتد. همچنین بحث «مدیریت پیمان» یکی دیگر از موارد مطرح‌ شده است که در ایران بسیار اندک اجرایی می‌شود؛ به این معنا که مدیریت یک مجموعه را به صورت پیمانی در اختیار گروهی حرفه‌ای قرار می‌دهند، اما در ایران به‌واسطه موضوعات حقوقی و نبود زیرساخت‌های قانونی کمتر به آن پرداخته می‌شود.

 
وی با اشاره به دیگر مشکلات صنایع کوچک و متوسط تصریح کرد: حدود ۶هزار و ۲۰۰ واحد متوقف‌شده در کشور وجود دارد که ۶۹درصد آنها به دلیل کمبود نقدینگی و مابقی نیز به‌دلیل فقدان بازار، گران شدن مواد اولیه، دسترسی نداشتن به فناوری و تعداد اندکی نیز به دلیل اختلاف بین شرکا مجبور به توقف فعالیت واحدهای صنعتی خود شده‌اند. در این میان داشتن تخصص مدیریتی در واحدهای صنعتی می‌تواند از تعطیلی بسیاری از واحدها باوجود این مشکلات جلوگیری کند.

حل مشکلات صنایع به‌ دست مدیران صنعتی

 
الیاس طاهری، دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه مشکلات صنعت به‌ دست مدیران صنعتی حل خواهد شد، گفت: برای توسعه صنعتی باید توجه ویژه‌ای به بحث مدیریت صنعتی شود. به‌ طور کلی نیروی انسانی متخصص در توسعه صنعتی و ارتقای جایگاه صنعتی نقش مهمی را ایفا می‌کند. اکنون نیز با توجه به شرایط کشور که به سمت فضای رقابتی حرکت می‌کنیم صنایع کشور باید توجه بیشتری به بحث مدیریت صنعتی داشته باشند.

 
طاهری با اشاره به اینکه اداره صنعت نیازمند تخصص است، اظهار کرد: در شرایط رقابتی، صنایعی می‌توانند موفق ظاهر شوند که مدیران صنعتی متخصص داشته باشند و بتوانند بر اساس شرایط صنعتی جامعه واحد خود را مدیریت کنند. درحال‌حاضر نیروی انسانی و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی زیادی در کشور وجود دارد که اگر توجه ویژه به این ظرفیت‌ها شود به یقین ضمن اشتغالزایی، جایگاه صنعتی ایران نیز ارتقا خواهد یافت.

 
وی در ادامه افزود: در مدیریت کلان صنعتی نیز باید متخصصانی قرار بگیرند که خارج از نگاه جناحی و سیاسی تنها براساس مبانی علمی، صنعت کشور را مدیریت کنند.

مدیریت سنتی، بلای جان بخش خصوصی

 
حسین سلیمی، عضو انجمن مدیران صنایع با تشریح وضعیت مدیریتی صنایع کشور گفت: در شرایط کنونی با گسترش واحدهای صنعتی و ایجاد فضای رقابتی به‌ویژه در بخش خصوصی لزوم مدیریت صنعتی در کشور بیش از گذشته احساس می‌شود. درحال‌حاضر در صنایع دولتی بیشتر واحدها با مدیریت‌های مدرن اداره اما در بخش خصوصی بیشتر واحدها به شیوه سنتی و به وسیله صاحبان صنایع مدیریت می‌شود؛ به‌ ویژه در صنایعی که به شکل خانوادگی تشکیل شده‌اند، مدرن یا سنتی بودن شیوه مدیریت به تسهیلات آن خانواده برمی‌گردد و به طور کلی در بخش خصوصی تفکیک چندانی میان صاحب صنعت و مدیر صنعت وجود ندارد.

 
سلیمی با اشاره به اینکه یکی از دلایل سنتی ماندن مدیریت صنعتی کشور شرایط تحریم‌ها بوده، افزود: در شرایطی که فضای رقابتی در کشور حاکم نبوده و واحدهای صنعتی به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانستند با فضای بین‌المللی تعامل داشته باشند نیازی به ارتقای مدیریت صنعتی احساس نشده است. این در حالی است که در پساتحریم صنایع برای آنکه در شرایط اقتصاد آزاد و رقابتی بتوانند سرپا بمانند باید به مدیران صنعتی رو بیاورند تا با الزامات صنایع و بازار آشنا باشند و بتوانند براساس قواعد بین‌المللی صنایع را مدیریت کنند.

وی با بیان اینکه روزبه‌روز تعداد فارغ‌التحصیلان مدیریت صنعتی در کشور افزایش می‌یابد، تصریح کرد: اما متاسفانه کشش این فارغ‌التحصیلان به سمت صنایع بسیار ضعیف بوده و به‌ دلیل رکودی که بر صنایع حاکم است از آنها کمترین استفاده شده است، به همین دلیل این فارغ‌التحصیلان یا به شخصه واحدهای کوچک احداث کرده‌اند یا جذب کشورهای خارجی می‌شوند. تعداد زیادی نیز به فعالیت‌هایی خارج از تخصص‌شان مشغول می‌شوند.

 
عضو انجمن مدیران صنایع با اشاره به تاثیر مدیریت صنعتی بر ارتقای بهره‌ وری و دیگر شاخص‌های صنعتی گفت: زمانی که یک فرد متخصص مدیریت واحد صنعتی را بر عهده می‌گیرد خود را با آخرین مدل‌های روز مدیریتی وفق می‌دهد و براساس ارتقای بهره‌ وری و به‌ روز کردن فناوری‌ها، سود آوری را به حداکثر می‌رساند.

 
سلیمی با تاکید بر اینکه قرار گرفتن مدیران صنعتی در راس واحدها می‌تواند بسیاری از مشکلات صنایع را بهبود ببخشد، تصریح کرد: حضور مدیران جوان و تحصیلکرده و دسترسی به اطلاعات فنی- صنعتی می‌تواند منجر به کارآفرینی و خلق ایده‌های جدید در واحدهای صنعتی شود، همچنین اجرای علم روز به ارتقای کیفی و کمی محصول می‌انجامد.

 
بی‌توجهی به تخصص و کارشناسی در امر صنعت نه‌تنها باعث شده تا فارغ‌التحصیلان رشته‌های صنعت و فرآوری بیشترین سهم فارغ‌التحصیلان بیکار را در جامعه داشته باشند بلکه واحدهای صنعتی نیز به‌ دلیل ناکارآمدی در مدیریت به تعطیلی کشیده شده‌اند، بنابراین لزوم توجه به مدیران صنعتی به‌ ویژه در شرایط پساتحریم به شدت احساس می‌شود.

- محمدحسن سیدزاده -

استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان