مدیرعامل گروه پاترون

مقایسه روش های مختلف تولید آهن اسفنجی | حسام ادیب

مقایسه روش های مختلف تولید آهن اسفنجی | حسام ادیب

در بخش اول این مقاله 4 روش تولید آهن اسفنجی مورد بررسی همه جانبه قرار گرفت و در بخش دوم و نهایی مقاله که پیش روی شماست، مقایسه روش های مختلف تولید آهن اسفنجی از نظر سابقه روش ها، ظرفیت روش ها، سرمایه گذاری، مدت زمان پروژه و بهره برداری، محصول، نگهداری و تعمیرات، آلایندگی، مواد اولیه اصلی، امکان تولید برق و هزینه های بالاسری و غیره بررسی می شود.

 

میدرکس، اچ وای ال، SL/RN ، کوره تونلی

 

جهت مقایسه روش های مختلف تولید آهن اسفنجی، ظرفیت 500 هزار تن در سال به عنوان مبنای مقایسه در نظر گرفته شده است. هرچند به طور معمول در روش های میدرکس و اچ وای ال (که شرکت Tenova و دانیلی ایتالیا آن را عرضه می کنند) ظرفیت های پایین مثل 200 یا 300 هزار تن در سال توجیه اقتصادی ندارند و حتی ظرفیت 500 هزار تن در سال نیز توصیه نمی گردد اما با توجه به آنکه این گزارش بر اساس ارائه راهکار برای ظرفیت های پایین تهیه گردیده است، این مقدار ظرفیت در نظر گرفته شده است.

 

سابقه روش ها

 

 

 ظرفیت روش ها

 

 

 سرمایه گذاری

 

هزینه سرمایه گذاری جهت ایجاد کارخانه تولید آهن اسفنجی به صورت تقریبی و بر اساس اطلاعات به دست آمده از مراجع مختلف ارائه گردیده است. بدیهی است استخراج دقیق هزینه ها مستلزم مذاکره و بررسی دقیق تر است. همچنین کیفیت ساخت و قطعات به کار گرفته در تعیین قیمت اهمیت دارد.

 

در جدول زیر سرمایه گذاری برای واحد گندله سازی در نظر گرفته نشده است.

 

 

با توجه به نکات پیشین، در صورت آنکه بخواهیم روش های میدرکس، اچ وای ال و SL/RN را به صورت جامع بررسی نماییم، باید گفت در ایران، جهت تولید آهن اسفنجی با این روش ها نیاز به سرمایه گذاری در تولید گندله نیز هست. جهت تولید 500 هزار تن آهن اسفنجی به حدود 700 هزار تن گندله نیاز است که در این صورت، نیاز به حدود 40 میلیون دلار سرمایه گذاری است.

 

لذا جدول زیر نشان دهنده میزان سرمایه گذاری کل طرح است:

 

  مدت زمان پروژه و بهره برداری

 

 محصول

 

 

 سطح تخصص پرسنل

 

 

 نگهدار و تعمیرات

 

  آلایندگی

 

 

 مواد اصلی اولیه

 

 

 امکان تولید برق

 

 

 بهای تمام شده

 

در جداول زیر هزینه گندله سازی در نظر گرفته نشده است.

 

جهت احتساب هزینه گندله سازی بایستی هزینه مصرف نرمه آهک، دولومیت خام، بنتونیت، روغن صنعتی و گریس را که به ازای هر کیلوگرم گندله حدود 35 تا 40 تومان هزینه در بر دارد نیز محاسبه گردد. همچنین هزینه های پرسنلی، نگهداری و تعمیرات، بالاسری تولید و غیره نیز به میزان حداقل 20 تومان خواهد بود. لذا هزینه کل حدود 60 تومان برای تولید گندله متصور است.

 

لازم به ذکر است ضرایب (ضریب مصرف) به ازای تولید یک تن آهن اسفنجی و هزینه، منظور هزینه تمام شده به ازای تولید یک تن آهن اسفنجی به تومان است.

 

 مواد اولیه

 

 

 

توضیح: قیمت های فوق بر اساس قیمت های منتشر شده در اوایل تیرماه 1394 به همراه هزینه حمل در نظر گرفته شده اند که در صورت تغییر آنها، بهای تمام شده نیز تغییر می یابد. قیمت های فوق جهت الگوبرداری در نظر گرفته شده اند و برای محاسبه دقیق جزئیات بیشتری مورد نیاز است.

 

 انرژی و یوتیلیتی

 

 

 

 هزینه های بالاسری و غیره

 

 

 سود حاصل از فروش برق

 

این محاسبه با در نظر گرفتن فروش 70% برق تولیدی در واحد SL/RN که 320 روز در سال کار کند و هر کیلووات ساعت را 150 تومان بفروشد به دست آمده است.

 

 بهای تمام شده به ازای هر کیلوگرم آهن اسفنجی

 

 توضیح 1: در محاسبه بهای تمام شده، با توجه به تورم موجود در ایران هزینه استهلاک در نظر گرفته نشده است.

 

توضیح 2: نسبت های در نظر گرفته شده در روش های میدرکس و اچ وای ال بر اساس ظرفیت های 800 هزار تن و بیشتر هستند. در ظرفیت های 500 هزار تن و کمتر قاعدتا نسبت مصارف مواد وانرژی و غیره افزایش می یابد اما با توجه به نبود مراجع معتبر در ظرفیت های 500 هزار تن و کمتر برای این دو روش پایه گازی، همان مصارف ظرفیت های بیشتر در نظر گرفته شده است. (به نفع این طرح ها)

 

توضیح 3: با توجه به آنکه ظرفیت های ذکر شده در روش های کوره دوار (SL/RN) و کوره تونلی وجود دارد، هزینه های ذکر شده در جدول فوق به واقعیت نزدیک تر هستند.

 

توضیح 4: جهت مقایسه برابر طرح ها، چنانچه بهره دوران ساخت را طی بازه زمانی 3 سال پس از شروع بهره برداری، بر روی بهای تمام شده محصول اضافه کنیم، با این فرض که دوران ساخت روش میدرکس را 2.5 سال، اچ وای ال 2.5 سال، SL/RN 2 سال و کوره تونلی را 1 سال و بهره سرمایه گذاری حین دوران ساخت با نرخ 30% سالیانه (راس بهره را نیمه دوران سرمایه گذاری در نظر بگیریم) باشد، بهای تمام شده به شرح زیر خواهد بود:

 

 

جمع بندی

واحدهای کوچک احیاء و فولادسازی می توانند دارای مزیت های زیر باشند:

 

  • - نياز به سرمايه‌گذاري و ارزبري كمتر و در نتيجه امكان جذب سرمايه‌هاي بخش خصوصي
  • - امكان كار با تكنولوژي ساده در برخی فرایندها و ايجاد اشتغال مستقيم و غيرمستقيم براي افراد محلي
  • - احداث اين واحدها در مناطق پراكنده (ترجيحاً در مجاورت معادن) و اشتغال‌زايي در اين مناطق
  • - مصرف نسبتاً كمتر امكانات زيربنايي براي هر يك از واحدها
  • - استفاده از خطوط ارتباطي ساده‌‌تر و محدود‌تر براي هر يك از واحدها
  • - دوران كوتاه مدت فعاليت‌هاي مهندسي - تأمين و نصب تجهيزات و تأسيسات

با توجه به توضیحات و محاسبات ارائه شده در این گزارش، موارد زیر جمع بندی می گردد:

 

  • - با توجه به نیاز روش SL/RN به سنگ آهن کلوخه هماتیتی عیار بالا (حداقل 63%) و کمبود آن در کشور این روش برای ایران مناسب نبوده بلکه برای کشورهایی مانند هند که این ماده اولیه در دسترس است مناسب است. این در حالی است که امکان تولید برق در این روش آن را جذاب می نماید اما از طرف دیگر مسئله آلاینده بودن از جذابیت آن می کاهد.

 

  • - برای کشور ایران که مزیت دارا بودن گاز طبیعی با قیمت ارزان را دارد، روش های پایه گازی احیای سنگ آهن مورد توجه هستند.
  • - قیمت تمام شده روش های گازی بدون در نظر گرفتن بهره دوران ساخت آنها از روش های زغالی کمتر است.

 

  • - بدون در نظر گرفتن احتمال قطعی گاز مخصوصا در فصول سرد سال، با توجه به سوبسیدهای گاز طبیعی، بهای تمام شده تولید آهن اسفنجی در روش های پایه گازی کمتر از روش های پایه زغالی است.
  • - لازم به ذکر است در صورت آنکه گاز طبیعی با قیمت های جهانی عرضه گردد، روش های پایه گازی به طور کلی مزیت خود را از دست می دهند. ولی با وجود برنامه های دولت برای حذف سوبسیدها، باز هم رسیدن به قیمت های جهانی در افق چند سال آینده متصور نیست لذا این روش ها همچنان در ظرفیت های بزرگ تر مورد توجه هستند.

 

  • - با در نظر گرفتن بهره دوران ساخت روش های گازی که اجرای آنها طولانی تر است، این روش ها مزیت خود را (در بهای تمام شده) در مقابل روش کوره تونلی از دست می دهند.
  • - متاسفانه تجربه و سابقه زیادی در ظرفیت های پایین تر از 500 هزار تن در سال در روش های گازی وجود نداشته و سرمایه گذاری در ظرفیت های 300 یا 400 هزار تن به صورت خطی کاهش نمی یابد. لذا سرمایه گذاری در روش های گازی در ظرفیت های پایین معمولا توصیه نمی گردد چراکه از نظر شاخص های اقتصادی این ظرفیت ها توجیه ندارند.

 

  • - به همین دلایل اقتصادی، روش های گازی مثل میدرکس و اچ وای ال در ظرفیت های پایین دارای مرجع و رفرنس زیادی نیستند و به جز در شرایط خاص، دارای توجیه اقتصادی نیستند.
  • - با توجه به آنکه روش کوره تونلی از نظر شاخص های اقتصادی، سرمایه گذاری کمتر، زمان راه اندازی کوتاه، نیاز بسیار کم به آب، سادگی روش، کیفیت محصول، مادولار بودن و امکان توسعه مرحله ای، وابستگی کم به قطعات یدکی خارجی، امکان بومی شدن و عمر و دوام آن مزیت های بیشتری نسبت به روش های دیگر دارد، این روش در ظرفیت های 500 هزار تن و کمتر از آن توصیه می گردد.

 

  • - بهای تمام شده در روش کوره تونلی نسبت به قیمت زغالسنگ حرارتی، در مقایسه با معیارهای دیگر در سنجش این روش با روش های پایه گازی، حساس است. لذا پیشنهاد می گردد حتی المقدور این واحدها به معادن زغالسنگ حرارتی نزدیک تر باشند تا در هزینه های حمل صرفه جویی گردد.
  • - ضعف روش کوره تونلی عدم امکان تولید آهن اسفنجی داغ است، هرچند استفاده از این ماده چندان در ایران جا نیافتاده است. این ضعف را تا حدی می توان با تولید بریکت سرد (CBI) که دارای دانسیته بیشتر و سطح تماس کمتر و اکسیداسیون کمتر است تا حدی جبران نمود. مزیت آهن اسفنجی تولیدی در کوره های تونلی جهت مصرف در کوره های الکتریکی (قوس الکتریکی و مخصوصا القایی) وزن زیاد محصول (حتی چنانچه تبدیل به بریکت نشود، وزن بالای بلوک تولیدی در این روش باعث سهولت شکافتن سرباره در کوره های القایی و تسهیل در مصرف آن می شود) است.

 

  • - با وجود کمبود گندله در کشور روش هایی پایه گازی نیازمند ایجاد واحدهای گندله سازی هستند که این مورد باعث افزایش سطح سرمایه گذاری می گردد.
  • - لازم به ذکر مجدد است که ارقام و اعداد فوق الذکر صرفا جهت مقایسه در نظر گرفته شده اند و استخراج گزارش دقیق تر برای هر پروژه مستلزم بررسی شرایط آن پروژه است. ضمن آنکه تغییر قیمت سنگ آهن و غیره روی محاسبات اثرگذار است.

 

  • - در نهایت می توان گفت که جذابیت روش کوره تونلی که در طی دو سه سال اخیر در ایران به شدت رو به افزایش است بی مورد نبوده و بخش خصوصی کشور که در ظرفیت های پایینتری فعالیت می کند به مزایای این طرح پی برده است.

 

برای مشاهده قسمت اول مقاله اینجا کلیک نمایید.


استیل پدیا | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان

بازگشت به شاخه تحلیل و مصاحبه بازگشت به صفحه نخست

نظرات کاربران

دسته بندی های "تحلیل و مصاحبه" استیل پدیا