دنیای معدن -در گزارش پیشین، به نقش معادن در آلودگی هوا اشاره کردیم. معدنکاران معتقد بودند معادن نقشی بیش از بخش‌های دیگر در آلایندگی هوا و محیط‌زیست ندارند. در گزارش حاضر نیز نظر مخالفان فعالیت معدنکاری که بیشتر محیط زیستی هستند، آورده شده است. آنها از تلاش برای نزدیکی دو بخش معدن و محیطزیست به منظور حل مشکلات معدنکاری گفتند و معتقدند هر عملی که انسان روی کره زمین انجام میدهد به نوعی به زمین و خاک آسیب وارد میکند. به عنوان مثال با کشاورزی، بسیاری از گیاهان خودرو و موجودات گیاهی از بین میروند تا عمل کاشت، داشت و برداشت انجام شود. با ساخت جاده برای تردد به باغها و مزارع، بخشی از طبیعت از بین میرود و با ساختوساز واحدهای مسکونی در طبیعت، روند طبیعی حرکت محیطزیست مختل شده و به آن آسیب وارد میشود. بدون تردید انجام فعالیتهای معدنی نیز به طبیعت آسیب وارد میکند. کارشناسان در این باره ۳موضع متفاوت اخذ کردند؛ فعالان حوزه معدن بر این باورند که معدنکاری آسیبی به محیطزیست وارد نمیکند در حالی که کارشناسان سازمان حفاظت محیطزیست، بر این باورند که نمیتوان مانع انجام فعالیتهای معدنی شد اما برای کاهش آثار مخرب فعالیتهای معدنی باید در پی چاره بود. برخی از فعالان حفظ محیطزیست نیز با ادامه این روند مخالف هستند و تلاش میکنند مانع فعالیتهای معدنی شوند اما مگر کشور بینیاز از فرآوردهّهای معدنی است؟ بدون تردید پاسخ به این پرسش منفی است، از اینرو باید در پی راهکاری برای کاهش آثار مخرب این نوع فعالیتها بر محیطزیست باشیم. اصل مدیریت بر اجرای فعالیتهای عمرانی در همین زمینه، تورج فتحی یکی از موافقان ایجاد تعامل بین محیطزیست و معدنکاری، گفت: اجرای طرحهای عمران و آبادی - از ساخت فرودگاه تا ساخت شهرکهای صنعتی و معادن- به طور معمول آثار خود را بر محیطزیست میگذارد؛ این پیامدها از تخریب زیستگاههای جانوری و گیاهی تا فرسایش آب و خاک و..... قابل مشاهده است. کارشناس امور محیطزیست سازمان حفاظت محیط زیست، در ادامه تصریح کرد: حال که اجتناب از این تخریبها دشوار است نمیتوان با هرگونه مدیریتی بر اجرای پروژهها مخالفت کرد، پس در اینجا مدیریت در اجرای فعالیتهای عمرانی یک اصل میشود که برای توسعه و حفظ محیطزیست باید به آن دقت کنیم. فتحی با اشاره به تولید باطلهها در فرآیند فرآوری معدنکاری، تصریح کرد: معادن سطحی -آنهایی که به صورت روباز برداشت میشوند- میزان قابل توجهی باطله تولید میکنند که آثار منفی زیادی بر محیطزیست دارد؛ از اینرو اجرای ضوابط محیطزیست و در نظر گرفتن استانداردهای معدنی لازم است. این کارشناس محیطزیست با طرح این پرسش که آیا قوانین و ضوابط فعلی در فعالیتهای معدنی کافی است، افزود: تصور من این است که قانون معدن کافی نیست. در سالهای اخیر قانون معدن چند بار اصلاح شد اما در هیچکدام از نسخههای اصلاح شده، محافظت از محیط زیست، دیده نشد و این مسئله بهترین گواه برای نشان دادن ضعف قانونی ما در این مهم است. وی در پاسخ به این پرسش که در قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی به لزوم حفظ محیطزیست در معادن توجه ویژه شده است، گفت: در قانون برنامه ششم توسعه، تغییر کاربری بیش از ۳۰۰ هزار هکتار زمین شیبدار آمده است؛ همانگونه که میدانید زمینّهای کشاورزی باعث تخریب گسترده محیطزیست میشود؛ پس از دید من در این قانون ۵ ساله نیز به لزوم محافظت از محیطزیست توجه نشده است. فتحی با بیان اینکه قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی ضمانت لازم در حفظ محیطزیست را ندارد، گفت: من در این قانون تناقضهایی در لزوم حفاظت از محیطزیست دیدهام؛ به همین دلیل رویکرد اصلی ما باید قانون معادن باشد. در ماده ۲۴ چارچوبهای حفظ محیطزیست، تا حد کافی پیشبینی نشده است. این کارشناس محیطزیست با ذکر مثالی ادامه داد: یک معدن طلا وقتی با روش سیانوراسیون، استحصال میکند؛ در صورت بروز هر اتفاقی، میتواند منابع آب و خاک را به شدت آلوده کند. بنابراین نمیتوان گفت قانون اصلاح معادن، به این مهم توجه چندانی میکند. تخریب زیاد معدنکاریهای کوچک وی در ادامه با اشاره به رعایت نکردن استانداردهای لازم در بهرهبرداری از معادن، گفت: کارشناسان محیط زیست، مخالف معدنکاری نیستند اما سخن این است که محیطزیست هم باید دیده شود. درحالحاضر سیاستهای دولت تغییر کرده و بناست معدنکاری کوچکمقیاس توسعه پیدا کند. با توجه به شرایط اقتصادی کشور، این نگرانی وجود دارد که اگر تعداد معادن کوچکمقیاس زیاد شود چه میزان تخریب بر محیطزیست وارد میکند. فتحی افزود: اگر احیای معادن کوچکمقیاس، مشمول مطالعات ارزیابی محیطزیست نشود امکان اینکه تخریبهای گستردهتر بر محیطزیست تحمیل شود وجود دارد. این یک هشدار است که مسئولان اجرایی باید به آن توجه کنند. این کارشناس محیطزیست با تاکید بر این مهم که من مخالف فعالیت معدنکاری نیستم، افزود: باید استانداردهای لازم در زمینه فعالیتهای معدنی و حفظ محیطزیست در ضوابط پیشبینی شود. این مهم را نباید سلیقهای دنبال کنیم. این کارشناس امور محیطزیست سازمان حفاظت محیطزیست با اشاره به تفاهمنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیطزیست، گفت: این تفاهمنامه در سال ۵۴ منعقد شد اما تاکنون نتوانستهایم آن را به ضابطه و آییننامه تبدیل کنیم و به همین دلیل این تفاهمنامه تا امروز سلیقهای اجرا شده است. وی در پایان بیان کرد: به نظر من باید روی قوانین بیشتر کار کنیم و استانداردها در زمینه حفظ محیطزیست را بهروز کنیم. کارشناسان محیطزیست به هیچ عنوان مخالف فعالیتهای معدنی نیستند. ذخایر معدنی در ایران تنوع زیادی دارد بنابراین نمیتوان به سادگی این بخش را نادیده گرفت اما در کنار حفظ محیطزیست، به طور جدی باید در پی اصلاح قوانین در بهرهبرداری از معادن باشیم. یک ضرورت غیر قابل انکار بهمن افراسیابی، مدیر کل دفتر حفاظت و حمایت از سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز در این زمینه در گفتوگو با صمت، بیان کرد: انجام هر نوع تغییر فیزیکی در عرصههای مختلف منابع طبیعی، ممکن است باعث ایجاد تخریب در محیطزیست شود. بدون تردید فعالیتهای معدنی نیز از این اصل مستثنا نیستند. وی در ادامه بیان کرد: این پرسش مطرح است که آیا کشور نیازمند معدنکاری نیست؟ پاسخ به این پرسش منفی است چراکه معادن، منبع مهم کسب درآمد ملی هستند و سهم مهمی در اشتغالزایی در کشور دارند. از اینرو نمیتوان بهسادگی از کنار آنها گذشت. به گفته این مقام مسئول، کارشناسان باید در اظهار نظرهای خود تمام جوانب را در نظر بگیرند و از روشی برای بهرهبرداری از معادن استفاده کنند که کمترین خسارت را بر محیطزیست و منابع طبیعی وارد کند. افراسیابی در ادامه با اشاره به پیشرفتهای قابل توجه در زمینه بهرهبرداری از منابع طبیعی، افزود: شرایط استخراج از معادن، قابل مقایسه با گذشته نیست. در این زمینه تفاهمنامههای قابل توجهی بین فعالان محیطزیست و معدنکاران منعقد شده و این دو گروه با گذشت زمان بیشتر تلاش کردند یکدیگر را بپذیرند. وی با بیان اینکه احیا و بازسازی معادن در دستور کار سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: بسیاری از معدنداران پذیرفتهاند که باید کارهای احیا و بازسازی را انجام دهند. در بسیاری موارد مشاهده کردهایم که معدنکاران اقدام به بوتهکاری و جنگلکاری میکنند و کارهای آبخیزداری را نیز در برنامهّهای خود قرار دادهاند. به نظر من هماکنون تعامل مناسبی بین سازمان و معدنکاران ایجاد شده است. این مقام مسئول تصریح کرد: باید به معادن به عنوان ثروت ملی و منبع قابل توجه درآمد نگاه کنیم. پس باید بگویم منابع طبیعی حائز اهمیت ویژه هستند و برای کشور حیاتی به شمار میروند. از اینرو باید در پی راهکاری برای کاهش خسارتها در هنگام بهرهبرداری از منابع طبیعی باشیم. همزیستی طبیعت و انسان را جدی بگیریم در این زمینه، محسن شرکا، عضو هیات رئیسه خانه صنعت و معدن خراسان رضوی، گفت: برای توسعه اقتصادی راهی جز همزیستی مسالمتآمیز بین انسان و طبیعت نداریم. ما باید در کنار فعالیتهای معدنی به محیطزیست خود نیز احترام بگذاریم زیرا در غیر این صورت شاهد توسعه معادن نخواهیم بود. وی با بیان اینکه احترام به حفظ محیطزیست و توسعه فعالیت معدنی باید دوسویه باشد، گفت: به بهانه حفظ محیطزیست نمیتوان و نباید روند فعالیت معدنی را متوقف کرد. وقتی به طبیعت دست میزنیم باید برای آن جایگزینی ایجاد کنیم. در این زمینه باید سرمایهگذاری کنیم چراکه این دو لازم و ملزوم هستند. شرکا در ادامه افزود: به نظر من بهرهبرداران برای جبران خسارتّهای احتمالی بر محیطزیست میتوانند در مناطق دیگر اقدام به کاشت درخت کنند تا تعادل زیستمحیطی برهم نخورد. این فعال اقتصادی با بیان اینکه فرهنگ کاربرد فناوری در ایران ضعیف است، گفت: آخرین فناوری روز را وارد کردیم اما متاسفانه فرهنگ استفاده از فناوری را فرا نگرفتیم و باید روی این مسائل کار کنیم. باید از هر فرصتی برای رشد فرهنگ و اقتصاد بهره بگیریم چراکه فرهنگ و اقتصاد دو بال توسعه هستند و باید همگام آنها را جلو ببریم. وی با بیان اینکه بسیاری از معادن در نزدیکی روستاها هستند، گفت: معادن برای بسیاری از روستاها آبادانی و شغل ایجاد کردهاند و اگر آسیب جدی متوجه محیطزیست میکردند بدون تردید روستاییان مانع ادامه فعالیت معدنکاران میشدند. شرکا با اشاره به زیاد بودن هزینه تولید در ایران، گفت: دولتّها در ایران موظف به بسترسازی هستند. متاسفانه این وظیفه در کشور ما کمرنگ شده تا هزینه تولید در کشور پایین آورده نشود و نقدینگی در بین تولیدکنندگان بالا نرود. همچنان با این مشکلات روبهرو خواهیم بود. عضو خانه صنعت و معدن در پایان تصریح کرد: اصل، حفظ محیطزیست است پس اگر فعالیت معدنی باعث آسیب رساندن به محیطزیست میشود به همان میزان باید جبران شود و برای ایجاد فضای سبز در مناطق دیگر تلاش کنیم. تسریع روند اخذ مجوزهای استخراج در این زمینه، فرشته وطندوست، دکترای حقوق بینالملل و یکی از مخالفان معدنکاری در گفتوگو با ایسنا، افزود: نمیتوان مدعی شد که ما به صورت کامل مخالف صنعت و معدن هستیم زیرا مواد معدنی جزو ضروریات نیاز بشر است اما بحث اصلی ما بر سر آثار منفی ناشی از تخریب محیطزیست است که اکتشافات و استخراج معادن به آن سرعت میبخشد و در واقع آثار مفید این موضوع را برای مردم کمرنگ میکند. وی با اشاره به اینکه روند اخذ مجوز ساخت معادن با سرعت زیادی در جریان است، تصریح کرد: با کارشناسی مناسب میتوانیم ظرفیتهای موجود را در نظر بگیریم و نقاط مختلف کشور را از لحاظ معادن موجود مورد سنجش قرار دهیم. وطندوست ادامه داد: اگر بازه زمانی که معادن میتوانند فعالیت کنند و محدوده فعالیت آنها به صورت کارشناسی رصد شود و همچنین ملاک صدور پروانهها آسیب کمتر به محیطزیست باشد، این موضوع قابل قبول است. استخراج از معادن باید به موازات آگاهی ما از مسائل محیطزیستی باشد. وی با بیان اینکه بهرهبرداری در ۸۰درصد معادن کنترل نشده است، اضافه کرد: ما در این زمینه با دو مرحله اکتشاف و بهرهبرداری روبهرو هستیم. در مرحله اکتشاف مجوزها و استعلامهای لازم از سوی سازمان صنعت و معدن و از مجاری مسئول انجام میشود که درست یا نادرست بودن آن قابل تامل است. من معتقدم اکتشاف نیز مخرب محیطزیست است در حالی که علاوه بر اکتشاف در مرحله بهرهبرداری هم آسیب زیادی به محیطزیست میرسانیم.

در گزارش حاضر نیز نظر مخالفان فعالیت معدنکاری که بیشتر محیط زیستی هستند، آورده شده است. آنها از تلاش برای نزدیکی دو بخش معدن و محیط‌زیست به منظور حل مشکلات معدنکاری گفتند و معتقدند هر عملی که انسان روی کره زمین انجام می‌دهد به نوعی به زمین و خاک آسیب وارد می‌کند. به عنوان مثال با کشاورزی، بسیاری از گیاهان خودرو و موجودات گیاهی از بین می‌روند تا عمل کاشت، داشت و برداشت انجام شود. با ساخت جاده برای تردد به باغ‌ها و مزارع، بخشی از طبیعت از بین می‌رود و با ساخت‌وساز واحدهای مسکونی در طبیعت، روند طبیعی حرکت محیط‌زیست مختل شده و به آن آسیب وارد می‌شود.
بدون تردید انجام فعالیت‌های معدنی نیز به طبیعت آسیب وارد می‌کند. کارشناسان در این باره ۳موضع‌ متفاوت اخذ کردند؛ فعالان حوزه معدن بر این باورند که معدنکاری آسیبی به محیط‌زیست وارد نمی‌کند در حالی که کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست، بر این باورند که نمی‌توان مانع انجام فعالیت‌های معدنی شد اما برای کاهش آثار مخرب فعالیت‌های معدنی باید در پی چاره بود. برخی از فعالان حفظ محیط‌زیست نیز با ادامه این روند مخالف هستند و تلاش می‌کنند مانع فعالیت‌های معدنی شوند اما مگر کشور بی‌نیاز از فرآورده‌ّهای معدنی است؟ بدون تردید پاسخ به این پرسش منفی است، از این‌رو باید در پی راهکاری برای کاهش آثار مخرب این نوع فعالیت‌ها بر محیط‌زیست باشیم.

اصل مدیریت بر اجرای فعالیت‌های عمرانی
در همین زمینه، تورج فتحی یکی از موافقان ایجاد تعامل بین محیط‌زیست و معدنکاری، گفت: اجرای طرح‌های عمران و آبادی - از ساخت فرودگاه تا ساخت شهرک‌های صنعتی و معادن- به طور معمول آثار خود را بر محیط‌زیست می‌گذارد؛ این پیامدها از تخریب زیستگاه‌های جانوری و گیاهی تا فرسایش آب و خاک و..... قابل مشاهده است.
کارشناس امور محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط زیست، در ادامه تصریح کرد: حال که اجتناب از این تخریب‌ها دشوار است نمی‌توان با هرگونه مدیریتی بر اجرای پروژه‌ها مخالفت کرد، پس در اینجا مدیریت در اجرای فعالیت‌های عمرانی یک اصل می‌شود که برای توسعه و حفظ محیط‌زیست باید به آن دقت کنیم.
فتحی با اشاره به تولید باطله‌ها در فرآیند فرآوری معدنکاری، تصریح کرد: معادن سطحی -آنهایی که به صورت روباز برداشت می‌شوند- میزان قابل توجهی باطله تولید می‌کنند که آثار منفی زیادی بر محیط‌زیست دارد؛ از این‌رو اجرای ضوابط محیط‌زیست و در نظر گرفتن استانداردهای معدنی لازم است.
این کارشناس محیط‌زیست با طرح این پرسش که آیا قوانین و ضوابط فعلی در فعالیت‌های معدنی کافی است، افزود: تصور من این است که قانون معدن کافی نیست. در سال‌های اخیر قانون معدن چند بار اصلاح شد اما در هیچکدام از نسخه‌های اصلاح شده، محافظت از محیط زیست، دیده نشد و این مسئله بهترین گواه برای نشان دادن ضعف قانونی ما در این مهم است.
وی در پاسخ به این پرسش که در قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی به لزوم حفظ محیط‌زیست در معادن توجه ویژه شده است، گفت: در قانون برنامه ششم توسعه، تغییر کاربری بیش از ۳۰۰ هزار هکتار زمین‌ شیب‌دار آمده است؛ همانگونه که می‌دانید زمین‌ّهای کشاورزی باعث تخریب گسترده محیط‌زیست می‌شود؛ پس از دید من در این قانون ۵ ساله نیز به لزوم محافظت از محیط‌زیست توجه نشده است.
فتحی با بیان اینکه قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی ضمانت لازم در حفظ محیط‌زیست را ندارد، گفت: من در این قانون تناقض‌هایی در لزوم حفاظت از محیط‌زیست دیده‌ام؛ به همین دلیل رویکرد اصلی ما باید قانون معادن باشد. در ماده ۲۴ چارچوب‌های حفظ محیط‌زیست، تا حد کافی پیش‌بینی نشده است.
این کارشناس محیط‌زیست با ذکر مثالی ادامه داد: یک معدن طلا وقتی با روش سیانوراسیون، استحصال می‌کند؛ در صورت بروز هر اتفاقی، می‌تواند منابع آب و خاک را به شدت آلوده کند. بنابراین نمی‌توان گفت قانون اصلاح معادن، به این مهم توجه چندانی می‌کند.

تخریب زیاد معدنکاری‌های کوچک
وی در ادامه با اشاره به رعایت نکردن استانداردهای لازم در بهره‌برداری از معادن، گفت: کارشناسان محیط زیست، مخالف معدنکاری نیستند اما سخن این است که محیط‌زیست هم باید دیده شود. درحال‌حاضر سیاست‌های دولت تغییر کرده و بناست معدنکاری کوچک‌مقیاس توسعه پیدا کند. با توجه به شرایط اقتصادی کشور، این نگرانی وجود دارد که اگر تعداد معادن کوچک‌مقیاس زیاد شود چه میزان تخریب بر محیط‌زیست وارد می‌کند.
فتحی افزود: اگر احیای معادن کوچک‌مقیاس، مشمول مطالعات ارزیابی محیط‌زیست نشود امکان اینکه تخریب‌های گسترده‌تر بر محیط‌زیست تحمیل شود وجود دارد. این یک هشدار است که مسئولان اجرایی باید به آن توجه کنند.
این کارشناس محیط‌زیست با تاکید بر این مهم که من مخالف فعالیت معدنکاری نیستم، افزود: باید استانداردهای لازم در زمینه فعالیت‌های معدنی و حفظ محیط‌زیست در ضوابط پیش‌بینی شود. این مهم را نباید سلیقه‌ای دنبال کنیم.
این کارشناس امور محیط‌زیست سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به تفاهمنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حفاظت محیط‌زیست، گفت: این تفاهمنامه در سال ۵۴ منعقد شد اما تاکنون نتوانسته‌ایم آن را به ضابطه و آیین‌نامه تبدیل کنیم و به همین دلیل این تفاهمنامه تا امروز سلیقه‌ای اجرا شده است.
وی در پایان بیان کرد: به نظر من باید روی قوانین بیشتر کار کنیم و استانداردها در زمینه حفظ محیط‌زیست را به‌روز کنیم. کارشناسان محیط‌زیست به هیچ عنوان مخالف فعالیت‌های معدنی نیستند. ذخایر معدنی در ایران تنوع زیادی دارد بنابراین نمی‌توان به سادگی این بخش را نادیده گرفت اما در کنار حفظ محیط‌زیست، به طور جدی باید در پی اصلاح قوانین در بهره‌برداری از معادن باشیم.

یک ضرورت غیر قابل انکار
بهمن افراسیابی، مدیر کل دفتر حفاظت و حمایت از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز در این زمینه در گفت‌وگو با صمت، بیان کرد: انجام هر نوع تغییر فیزیکی در عرصه‌های مختلف منابع طبیعی، ممکن است باعث ایجاد تخریب در محیط‌زیست شود. بدون تردید فعالیت‌های معدنی نیز از این اصل مستثنا نیستند.
وی در ادامه بیان کرد: این پرسش مطرح است که آیا کشور نیازمند معدنکاری نیست؟ پاسخ به این پرسش منفی است چراکه معادن، منبع مهم کسب درآمد ملی هستند و سهم مهمی در اشتغالزایی در کشور دارند. از این‌رو نمی‌توان به‌سادگی از کنار آنها گذشت.
به گفته این مقام مسئول، کارشناسان باید در اظهار نظرهای خود تمام جوانب را در نظر بگیرند و از روشی برای بهره‌برداری از معادن استفاده کنند که کمترین خسارت را بر محیط‌زیست و منابع طبیعی وارد کند.
افراسیابی در ادامه با اشاره به پیشرفت‌های قابل توجه در زمینه بهره‌برداری از منابع طبیعی، افزود: شرایط استخراج از معادن، قابل مقایسه با گذشته نیست. در این زمینه تفاهمنامه‌های قابل توجهی بین فعالان محیط‌زیست و معدنکاران منعقد شده و این دو گروه با گذشت زمان بیشتر تلاش کردند یکدیگر را بپذیرند.
وی با بیان اینکه احیا و بازسازی معادن در دستور کار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: بسیاری از معدنداران پذیرفته‌اند که باید کارهای احیا و بازسازی را انجام دهند. در بسیاری موارد مشاهده کرده‌ایم که معدنکاران اقدام به بوته‌کاری و جنگل‌کاری می‌کنند و کارهای آبخیزداری را نیز در برنامه‌ّهای خود قرار داده‌اند. به نظر من هم‌اکنون تعامل مناسبی بین سازمان و معدنکاران ایجاد شده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: باید به معادن به عنوان ثروت ملی و منبع قابل توجه درآمد نگاه کنیم. پس باید بگویم منابع طبیعی حائز اهمیت ویژه هستند و برای کشور حیاتی به شمار می‌روند. از این‌رو باید در پی راهکاری برای کاهش خسارت‌ها در هنگام بهره‌برداری از منابع طبیعی باشیم.

همزیستی طبیعت و انسان را جدی بگیریم
در این زمینه، محسن شرکا، عضو هیات رئیسه خانه صنعت و معدن خراسان رضوی، گفت: برای توسعه اقتصادی راهی جز همزیستی مسالمت‌آمیز بین انسان و طبیعت نداریم. ما باید در کنار فعالیت‌های معدنی به محیط‌زیست خود نیز احترام بگذاریم زیرا در غیر این صورت شاهد توسعه معادن نخواهیم بود.
وی با بیان اینکه احترام به حفظ محیط‌زیست و توسعه فعالیت معدنی باید دوسویه باشد، گفت: به بهانه حفظ محیط‌زیست نمی‌توان و نباید روند فعالیت معدنی را متوقف کرد. وقتی به طبیعت دست می‌زنیم باید برای آن جایگزینی ایجاد کنیم. در این زمینه باید سرمایه‌گذاری کنیم چراکه این دو لازم و ملزوم هستند.
شرکا در ادامه افزود: به نظر من بهره‌برداران برای جبران خسارت‌ّهای احتمالی بر محیط‌زیست می‌توانند در مناطق دیگر اقدام به کاشت درخت کنند تا تعادل زیست‌محیطی برهم نخورد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه فرهنگ کاربرد فناوری در ایران ضعیف است، گفت: آخرین فناوری روز را وارد کردیم اما متاسفانه فرهنگ استفاده از فناوری را فرا نگرفتیم و باید روی این مسائل کار کنیم. باید از هر فرصتی برای رشد فرهنگ و اقتصاد بهره بگیریم چراکه فرهنگ و اقتصاد دو بال توسعه هستند و باید همگام آنها را جلو ببریم. وی با بیان اینکه بسیاری از معادن در نزدیکی روستاها هستند، گفت: معادن برای بسیاری از روستاها آبادانی و شغل ایجاد کرده‌اند و اگر آسیب جدی متوجه محیط‌زیست می‌کردند بدون تردید روستاییان مانع ادامه فعالیت معدنکاران می‌شدند.
شرکا با اشاره به زیاد بودن هزینه تولید در ایران، گفت: دولت‌ّها در ایران موظف به بسترسازی هستند. متاسفانه این وظیفه در کشور ما کمرنگ شده تا هزینه تولید در کشور پایین آورده نشود و نقدینگی در بین تولیدکنندگان بالا نرود. همچنان با این مشکلات روبه‌رو خواهیم بود. عضو خانه صنعت و معدن در پایان تصریح کرد: اصل، حفظ محیط‌زیست است پس اگر فعالیت معدنی باعث آسیب رساندن به محیط‌زیست می‌شود به همان میزان باید جبران شود و برای ایجاد فضای سبز در مناطق دیگر تلاش کنیم.

تسریع روند اخذ مجوزهای استخراج
در این زمینه، فرشته وطن‌دوست، دکترای حقوق بین‌الملل و یکی از مخالفان معدنکاری در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: نمی‌توان مدعی شد که ما به صورت کامل مخالف صنعت و معدن هستیم زیرا مواد معدنی جزو ضروریات نیاز بشر است اما بحث اصلی ما بر سر آثار منفی ناشی از تخریب محیط‌زیست است که اکتشافات و استخراج معادن به آن سرعت می‌بخشد و در واقع آثار مفید این موضوع را برای مردم کمرنگ می‌کند.
وی با اشاره به اینکه روند اخذ مجوز ساخت معادن با سرعت زیادی در جریان است، تصریح کرد: با کارشناسی مناسب می‌توانیم ظرفیت‌های موجود را در نظر بگیریم و نقاط مختلف کشور را از لحاظ معادن موجود مورد سنجش قرار دهیم. وطن‌دوست ادامه داد: اگر بازه زمانی که معادن می‌توانند فعالیت کنند و محدوده فعالیت آنها به صورت کارشناسی رصد شود و همچنین ملاک صدور پروانه‌ها آسیب کمتر به محیط‌زیست باشد، این موضوع قابل قبول‌ است. استخراج از معادن باید به موازات آگاهی ما از مسائل محیط‌زیستی باشد.
وی با بیان اینکه بهره‌برداری در ۸۰درصد معادن کنترل نشده است، اضافه کرد: ما در این زمینه با دو مرحله اکتشاف و بهره‌برداری روبه‌رو هستیم. در مرحله اکتشاف مجوزها و استعلام‌های لازم از سوی سازمان صنعت و معدن و از مجاری مسئول انجام می‌شود که درست یا نادرست بودن آن قابل تامل است. من معتقدم اکتشاف نیز مخرب محیط‌زیست است در حالی که علاوه بر اکتشاف در مرحله بهره‌برداری هم آسیب زیادی به محیط‌زیست می‌رسانیم.