تولیدکنندگان صنایع پایین‌دست آلومینیوم همواره از کمبود مواد اولیه گلایه دارند؛ موضوعی که سبب شده است هزینه‌های این تولیدکنندگان، افزایش و قدرت رقابت‌پذیری آنها کاهش یابد، در حالی که تولیدکنندگان شمش در داخل علاوه بر صادرات می‌توانند نیاز این صنایع پایین‌دست را تامین کنند.

سارا اصغری: تولیدکنندگان صنایع پایین‌دست آلومینیوم همواره از کمبود مواد اولیه گلایه دارند؛ موضوعی که سبب شده است هزینه‌های این تولیدکنندگان، افزایش و قدرت رقابت‌پذیری آنها کاهش یابد، در حالی که تولیدکنندگان شمش در داخل علاوه بر صادرات می‌توانند نیاز این صنایع پایین‌دست را تامین کنند.
مواد اولیه نداریم
درباره تامین مواد اولیه صنایع پایین‌دست صنعت آلومینیوم، امیرحسین بابایی کارشناس آلومینیوم، اظهار کرد: یکی از مباحث مهم مطرح شده در حوزه پایین‌دست آلومینیوم، تهیه مواد اولیه است چراکه تامین‌کنندگان مواد اولیه که همان تولیدکنندگان شمش آلومینیوم هستند اقدام به صادرات می‌کنند و در حقیقت به نوعی دست به خام‌فروشی می‌زنند. آنها با ادعای اینکه گران‌تر می‌فروشند خام‌فروشی می‌کنند اما براساس آمار گمرک حتی شمش را ارزان‌تر می‌فروشند. بابایی در ادامه خاطرنشان کرد: به عبارت دیگر، این شرکت‌ها حاضر نیستند شمش را به صنایع پایین‌دست حتی گران‌تر بفروشند اما حاضرند با نرخ پایین‌تر اما به صورت نقدی، محصول‌شان را به فروش برسانند. حتی گزارش شده است که زیر نرخ ال‌ام‌ای، شمش را می‌فروشند. وی در پاسخ به این ادعا که «صنایع بالادست مدعی هستند ما مواد اولیه را وارد کرده و در ازای آن شمش صادر می‌کنیم، از این‌رو باید به تعهد خود در قبال صادرات پایبند باشیم» گفت: ما هم می‌توانیم با تشکیل یک زنجیره، نیاز آنها را در زمینه تامین مواد اولیه تامین کنیم یعنی می‌توانیم با گرفتن شمش از آنها و تبدیل آن به ورق، تعهدشان را در زمینه صادرات تامین کنیم یا با عقد تفاهمنامه‌ای در قوانین گمرکی، صادرات را انجام دهیم. این کارشناس آلومینیوم ادامه داد: صنایع بالادست مدعی هستند که مواد اولیه‌شان مانند کک گران شده است، به همین دلیل نرخ تمام‌شده آنها افزایش می‌یابد. بابایی در برابر این ادعا که صادرات شمش در بازارهای هدف صادراتی، خواهان بیشتری دارد، عنوان کرد: با قاطعیت می‌توانم ادعا کنم که در صنایع پایین‌دست حدود ۵هزار تن ظرفیت خالی داریم که اگر مواد اولیه را با نرخ و شرایط مناسب در اختیار داشته باشند، قادرند تمام محصول خود را صادر کنند. صنایع پایین‌دست، مشتری و درخواست زیادی دارند اما چون مواد اولیه برای آنها گران تمام می‌شود قادر به صادرات نیستند. خام‌فروشی کار ساده‌ای است و با وجود اینکه مشتری همیشه وجود دارد اما صنایع پایین‌دست برای به‌دست آوردن مشتری باید در نمایشگاه‌های خارجی شرکت کنند و همواره نماینده خارجی داشته باشند. وی در ادامه یادآور شد: برای مثال اگر مشتری خارجی به دلیل قیمت، از پایین‌دست خریدار نمی‌کند، اعلام می‌کند که با چه تناژ و چه قیمتی از چین خرید کرده است. آیا در بالادست هم به همین سبک و سیاق کار می‌شود؟ تولیدی که تنها به‌دلیل تعهد برای مواد اولیه باشد چگونه تولیدی به‌شمار می‌رود؟ در این صورت بهتر است اصلا تولیدی انجام نشود.
تعامل زنجیره
این تولیدکننده صنایع پایین‌دست آلومینیوم در برابر این پرسش که «آیا بهتر نیست اجزای کل زنجیره با یکدیگر تعامل داشته باشند؟» عنوان کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت باید متولی هماهنگی بین امور بالادست و پایین‌دست صنعت آلومینیوم باشد تا بین حلقه‌های زنجیره هماهنگی به وجود آید. در زمینه تامین نقدینگی نیز بانک‌ها باید ورود پیدا کنند چراکه ما به ال‌سی داخلی به شدت نیاز داریم تا پول را بانک‌ها پرداخت کنند تا جنس به‌دست تولیدکننده برسد و سپس تولیدکننده در یک فرصت ۳ تا ۵ ماهه شروع به تسویه وجه با بانک کند. در این صورت، هم به صنایع پایین‌دست کمک می‌شود و هم به صنایع بالادست. بابایی تاکید کرد: این تعامل باید انجام شود نه اینکه صنعت بالادستی بخواهد به‌صورت بالادستی با ما رفتار کند؛ به این شکل که هر زمان من تمایل دارم صادرات انجام دهم و به‌صورت اجباری در بورس عرضه کنم!
وی در برابر این موضوع که صنایع بالادست مدعی هستند ما در بورس عرضه می‌کنیم اما خریدار نیست، عنوان کرد: قیمت‌های عرضه شده در بورس بالاست. باید روح و فکر جدیدی ایجاد شود تا این صنعت نجات یابد. این کارشناس آلومینیوم ادامه داد: البته قرار است آلومینیوم جنوب در امسال یا سال آینده، وارد مدار تولید شود. امیدواریم این واحد نیز به یک صادرکننده صرف تبدیل نشود. تولید شمش آلومینیوم در ایران با نرخ مناسب می‌تواند صنایع پایین‌دست را پوشش دهد و مازاد آن هم صادر شود. بابایی با اشاره به ارزش‌افزوده‌ای که صنایع پایین‌دست ایجاد می‌کنند، خاطرنشان کرد: ارزش‌افزوده‌ای که ورق آلومینیوم ایجاد می‌کند بین ۲ تا ۳برابر ارزش‌افزوده‌ای است که شمش آلومینیوم تولید می‌کند، پس عقل سلیم حکم می‌کند تا جایی که امکان دارد زنجیره تولید ادامه پیدا کند و بعد به فروش برسانیم و صادرات انجام دهیم. حتی ورق آلومینیوم را نیز باید فرآوری کرد و به پایین‌دست‌تر آن برد اما صادرات شمش در حقیقت نوعی خام‌فروشی به شمار می‌رود. البته در همه جای دنیا شمش صادر می‌کنند اما چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است. وی در ادامه به موضوع دلال‌بازی نیز اشاره کرد و گفت: موضوع دیگر دلال‌بازی است چراکه همین شمش آلومینیوم را که در بورس کالا عرضه می‌شود و پایین‌دست توان خرید نقدی آن را ندارد، یک دلال خریداری می‌کند و تولیدکننده واقعی مجبور می‌شود با نرخ بالاتر آن را با شرایط بخرد. این عوامل سبب گران شدن هزینه تولید و در نهایت صادرات می‌شوند، در حالی که باید تلاش کنیم ذره ذره هزینه تولید را کاهش دهیم. این تولیدکننده صنعت پایین‌دست آلومینیوم در پایان پیشنهاد کرد: کمترین خواسته ما این است که راه تامین مواد اولیه آسان‌تر شود. کل اجزای زنجیره باید با هم تعامل کرده و وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی نیز زمینه ایجاد این تعامل را ایجاد کنند تا حمایت به شکل تسهیلات برای بخش خصوصی پایین‌دست مهیا شده و وام‌های با نرخ پایین داده و جایزه صادراتی بیشتری ارائه شود.
قیمت‌های سر به هوا
حسین شیرازی، فعال صنعت آلومینیوم نیز درباره نرخ محصولات صنایع پایین‌دست و تولید فویل آلومینیوم، عنوان کرد: درحال‌حاضر یکی از مهم‌ترین مشکلات ما که در صنایع پایین‌دست آلومینیوم قرار گرفته‌ایم، نوسان نرخ شمش آلومینیوم است زیرا از ابتدای سال تاکنون نرخ شمش تحت تاثیر نوسان نرخ ارز و دلار قرار دارد که این نوسان، بسیاری از مشتریان را در حالت انتظار قرار داده و بسیاری از تولیدکنندگان نیز برای تولید در تردید قرار گرفته‌اند. شیرازی در پاسخ به این پرسش که آیا در تامین مواد اولیه با مشکل روبه‌رو نیستید، گفت: ما ورق و رول آلومینیوم را از کارخانه‌های موجود در کشور خریداری می‌کنیم و در این زمینه با مشکل ویژه‌ای روبه‌رو نیستیم. شیرازی در پاسخ به این پرسش که تقاضای بازار در صنعت پایین‌دست آلومینیوم درحال‌حاضر چگونه است، عنوان کرد: تقاضا در بازار به نسبت خوب است و کمبود ورق وجود ندارد. مهم‌ترین مشکل کنونی، نرخ است چراکه به دلیل مشخص نبودن روند قیمت‌ها در بازار، مشتری‌ها به اندازه نیاز کوتاه‌مدت خرید می‌کنند. در چند وقت گذشته، نرخ مواد اولیه به شدت تحت تاثیر دلار قرار گرفت و نوسان آن می‌تواند این صنعت ما را متاثر کند.