دنیای معدن - تغییرات پی در پی در بازار سنگ آهن طی سال های اخیر باعث شده که چندین نکته مورد توجه قرار گیرد. نخست اینکه میزان ذخایر سنگ آهن کشور برای رسیدن به اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی کافی نیست و در این رابطه لازم است که اکتشافات برای یافتن ذخایر جدید انجام شود. دوم اینکه بهره وری در معادن ایران در مقایسه با معادن کلاس جهانی پایین است و همین موضوع می تواند در درازمدت قدرت رقابت سنگ آهن ایران را کاهش دهد. سوم آنکه تکنولوژی مورد استفاده در این معادن به روز نیست و این مساله باعث کمبود تولید در مقیاس ذخایر موجود می شود. مساله دیگر این است که زیرساخت های بسیاری از معادن تکمیل نیست و باید برای این موضوع سریع تر اقدام شود. در میان معادن مختلف کشور، مجموعه معادن گل گهر جزو فعال ترین معادن سنگ آهن کشور هستند و در حال حاضر بیشترین میزان تولیدات سنگ آهن و محصولات فرآوری شده آن را برعهده دارند. البته در این میان باید نگاهی به نیاز کشور به سنگ آهن و بازارهای جهانی انداخت تا تولید این ماده معدنی با صرفه اقتصادی و کسب سود لازم انجام شود. ذخایر قطعی سنگ آهن هم اکنون در ایران حداکثر 3 میلیارد تن ذکر شده است. از طرفی حدود 200 معدن سنگ آهن در کشور وجود دارد که در حال فعالیت هستند و در این میان تعداد محدودی از این معادن توانسته اند اکتشافات تکمیلی در مناطق مختلف را نهایی کنند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که برنامه تولید فولاد کشور مطابق با سند چشم انداز 1404، در حدود 55 میلیون تن در نظر گرفته شده است با این تفاسیر و با همین روند کنونی، میزان ذخایر سنگ آهن کشور حداکثر تا 20 سال دیگر برای تولید فولاد در افق چشم انداز 1404 کافی است. با توجه به موارد ذکر شده، اکتشافات جدید سنگ آهن در گسترده ایران، اهمیت بسیاری پیدا می کند که خوشبختانه طی سال های اخیر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در این جهت، عزم خود را جزم کرده است. سوالی که در اینجا برای فعالان بازار سنگ آهن مطرح شده این است که آیا همه معادن فعال کشور در مسیر نهایی کردن اکتشافات تکمیلی خود قرار دارند یا اینکه با همان اکتشافات اولیه خود در حال فعالیت هستند؟ در نتیجه به طور حتم اکتشاف تکمیلی این معادن می تواند باعث افزایش ظرفیت نسبی سنگ آهن خام کشور و گامی در جهت پیشرفت این حوزه به منظور دستیابی به اهداف سند 1404 کشور باشد. چالش ها و راهکارهای مشکلات معادن سنگ آهن کشور شرایط معدنکاری و فعالیت معدنی چه از نقطه نظر جغرافیایی، چه از نظر منابع انسانی و ...، بسیار ویژه است. در نتیجه این ویژه بودن، چالش های این حوزه نیز مثلا در بخش حمل و نقل در برخی موارد بسیار ویژه است. با توجه به اطلاعات معدنی کشور، حدود 90 درصد حمل ونقل مواد معدنی در ایران از طریق کامیون انجام می شود و این موضوع باعث حجم حمل کمتر، قیمت تمام شده بالاتر و ... و عدم رقابت پذیری بیشتر می شود. نخستین چالشی که باید به آن دقت کرد بحث زیرساخت ها شامل آب، برق، گاز، جاده، ریل و ... است. و سؤال این است که آیا زیرساخت های لازم به اندازه کافی و در حوالی معدن وجود دارد؟ بدیهی است که وجود زیرساخت ها و نحوه دسترسی آن ها با توجه به محدوده جغرافیایی معادن در پیشرفت معادن و سرمایه گذاری ابتدایی بسیار اهمیت دارد. اما اغلب معادن در مناطق دورافتاده قرار گرفته اند و متاسفانه دسترسی مناسبی به زیرساخت ندارند. چالش بعدی موجود در معادن، نبود تکنولوژی روز است. چرا که آنچه باعث کاهش هزینه، یعنی افزایش درآمد و در نتیجه تداوم سودآوری و امنیت سرمایه گذاری می شود، تکنولوژی روز است. بحث بعدی مربوط به منابع انسانی و افزایش بهره وری آن هاست. نیروهای متخصص به خصوص در بخش های اقتصادی عمدتاً به مرکزنشینی تمایل دارند و گزینش و حضور آن ها در مجموعه های معدنی مغفول مانده است. به عنوان مثال نیروی متخصص که استراتژی و بازار بشناسد و شرایط اقتصادی جهانی و داخلی را درک کند، در معادن وجود ندارند. و اینگونه افراد هستند که در شرایط سخت می توانند برنامه و طرح مناسب به مدیران معدن ارائه دهند تا آن ها شرایط دشوار را به سلامت طی کنند.

دوم اینکه بهره وری در معادن ایران در مقایسه با معادن کلاس جهانی پایین است و همین موضوع می تواند در درازمدت قدرت رقابت سنگ آهن ایران را کاهش دهد. سوم آنکه تکنولوژی مورد استفاده در این معادن به روز نیست و این مساله باعث کمبود تولید در مقیاس ذخایر موجود می شود. مساله دیگر این است که زیرساخت های بسیاری از معادن تکمیل نیست و باید برای این موضوع سریع تر اقدام شود. در میان معادن مختلف کشور، مجموعه معادن گل گهر جزو فعال ترین معادن سنگ آهن کشور هستند و در حال حاضر بیشترین میزان تولیدات سنگ آهن و محصولات فرآوری شده آن را برعهده دارند. البته در این میان باید نگاهی به نیاز کشور به سنگ آهن و بازارهای جهانی انداخت تا تولید این ماده معدنی با صرفه اقتصادی و کسب سود لازم انجام شود.

ذخایر قطعی سنگ آهن هم اکنون در ایران حداکثر 3 میلیارد تن ذکر شده است. از طرفی حدود 200 معدن سنگ آهن در کشور وجود دارد که در حال فعالیت هستند و در این میان تعداد محدودی از این معادن توانسته اند اکتشافات تکمیلی در مناطق مختلف را نهایی کنند. ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که برنامه تولید فولاد کشور مطابق با سند چشم انداز 1404، در حدود 55 میلیون تن در نظر گرفته شده است با این تفاسیر و با همین روند کنونی، میزان ذخایر سنگ آهن کشور حداکثر تا 20 سال دیگر برای تولید فولاد در افق چشم انداز 1404 کافی است. با توجه به موارد ذکر شده، اکتشافات جدید سنگ آهن در گسترده ایران، اهمیت بسیاری پیدا می کند که خوشبختانه طی سال های اخیر سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در این جهت، عزم خود را جزم کرده است. سوالی که در اینجا برای فعالان بازار سنگ آهن مطرح شده این است که آیا همه معادن فعال کشور در مسیر نهایی کردن اکتشافات تکمیلی خود قرار دارند یا اینکه با همان اکتشافات اولیه خود در حال فعالیت هستند؟ در نتیجه به طور حتم اکتشاف تکمیلی این معادن می تواند باعث افزایش ظرفیت نسبی سنگ آهن خام کشور و گامی در جهت پیشرفت این حوزه به منظور دستیابی به اهداف سند 1404 کشور باشد.

چالش ها و راهکارهای مشکلات معادن سنگ آهن کشور

شرایط معدنکاری و فعالیت معدنی چه از نقطه نظر جغرافیایی، چه از نظر منابع انسانی و ...، بسیار ویژه است. در نتیجه این ویژه بودن، چالش های این حوزه نیز مثلا در بخش حمل و نقل در برخی موارد بسیار ویژه است. با توجه به اطلاعات معدنی کشور، حدود 90 درصد حمل ونقل مواد معدنی در ایران از طریق کامیون انجام می شود و این موضوع باعث حجم حمل کمتر، قیمت تمام شده بالاتر و ... و عدم رقابت پذیری بیشتر می شود.

نخستین چالشی که باید به آن دقت کرد بحث زیرساخت ها شامل آب، برق، گاز، جاده، ریل و ... است. و سؤال این است که آیا زیرساخت های لازم به اندازه کافی و در حوالی معدن وجود دارد؟ بدیهی است که وجود زیرساخت ها و نحوه دسترسی آن ها با توجه به محدوده جغرافیایی معادن در پیشرفت معادن و سرمایه گذاری ابتدایی بسیار اهمیت دارد. اما اغلب معادن در مناطق دورافتاده قرار گرفته اند و متاسفانه دسترسی مناسبی به زیرساخت ندارند.

چالش بعدی موجود در معادن، نبود تکنولوژی روز است. چرا که آنچه باعث کاهش هزینه، یعنی افزایش درآمد و در نتیجه تداوم سودآوری و امنیت سرمایه گذاری می شود، تکنولوژی روز است. بحث بعدی مربوط به منابع انسانی و افزایش بهره وری آن هاست. نیروهای متخصص به خصوص در بخش های اقتصادی عمدتاً به مرکزنشینی تمایل دارند و گزینش و حضور آن ها در مجموعه های معدنی مغفول مانده است. به عنوان مثال نیروی متخصص که استراتژی و بازار بشناسد و شرایط اقتصادی جهانی و داخلی را درک کند، در معادن وجود ندارند. و اینگونه افراد هستند که در شرایط سخت می توانند برنامه و طرح مناسب به مدیران معدن ارائه دهند تا آن ها شرایط دشوار را به سلامت طی کنند.