در راستای توسعه صنعت استخراج مواد معدنی در فضا منعقد شد
قرارداد فضایی- معدنی لوکزامبورگ و ۲ شرکت امریکایی
گروه معادن - حدود ۳ دهه پیش و در دهه ۱۹۸۰ میلادی، لوکزامبورگ، این کشور کوچک اروپایی از هیچ شروع کرد تا تبدیل به کشوری سرآمد و برتر در صنعت ارتباطات ماهواره‌ای شود.
به گزارش ماین نیوز، حالا نیز همین کشور با ۲هزار و ۵۸۶ کیلومتر مربع مساحت و حدود ۵۵۰ هزار نفر جمعیت بار دیگر نگاه خود را به آسمان‌ها دوخته و امیدوار است در صنعتی دیگر گوی سبقت را از سایر کشورها برباید و این بار در صنعتی نوپا به نام بهره‌برداری از منابع معدنی در فضای خارج از جو زمین.
بازاری جدید با ظرفیت درآمد تریلیون دلاری
به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، چشم‌انداز صنعت استخراج مواد معدنی موجود در اجرام آسمانی که خارج از جو زمین قرار دارند، چیزی شبیه به افسانه‌های علمی است که حالا و در قرن ۲۱ میلادی به واقعیت نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. هدف اصلی این طرح، ذخایر موجود در ستاره‌ها و خرده‌سیاره‌هاست که هم شامل فلزاتی می‌شود که در آنها وجود دارد و می‌تواند بر بازار کامودیتی‌ها تاثیر بگذارد و هم آبی است که در آنها وجود دارد و می‌تواند تقطیر شده و به صورت سوخت موشک برای ماموریت‌های آینده در اعماق فضا درآید.
۲ شرکت امریکایی پیشتاز سال‌هاست در این عرصه فعالیت دارند. یکی شرکت «دیپ‌اسپِیس‌اینداستریز» است که در شهر موتِین‌ویو در ایالت کالیفرنیا قرار دارد و دیگری «پلَنتری‌ریسورسِز» است که در شهر ردموند در ایالت واشنگتن مستقر است. برخلاف عصر ماموریت‌های آپولو، این نسل نو از اکتشاف را بخش خصوصی هدایت می‌کند که علاقه‌مند است جسورانه به خارج از جو زمین نفوذ کند و از آن پول درآورد. اینجاست که لوکزامبورگ فرصت را مناسب می‌بیند تا میزبان کسب و کارها و شرکت‌های نوپایی باشد که نگاه آنها به فضاست با این هدف که تبدیل به قطب جهانی صنعت استخراج مواد معدنی بیرون از جو زمین شود.
اکتشاف فضا به وسیله بخش خصوصی، بازاری جدید است که ظرفیت درآمدزایی تریلیون دلاری دارد؛ همچنین اداره کل هواپیمایی فدرال امریکا پیش‌بینی می‌کند گردشگری فضایی در سال‌های آینده درآمد ۱ میلیارد دلاری داشته باشد و در همین حال کارشناسانی مانند نیل دی‌گراس تایسون گفته‌اند نخستین تریلیونر جهان کسی خواهد بود که از محتوای معدنی خرده سیاره‌های پوشیده از فلز بهره‌برداری کند. خرده‌سیاره‌ها، قطعات مرکب از سنگ و فلزند که بین مریخ و مشتری معلق هستند و خزانه‌های واقعی از گنج به شمار می‌آیند. این اجرام، پوشیده از طلا، پلاتینوم و آلیاژهایی هستند که برای تولید فناوری‌های مدرنی مانند تلفن‌های هوشمند به آنها نیاز است.
اتی‌یِن اشنایدر، معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد لوکزامبورگ در این باره می‌گوید: هدف ما این است که یک چارچوب کلی برای اکتشاف و بهره‌برداری تجاری از مواد معدنی موجود در اجرام آسمانی مانند خرده‌سیاره‌ها یا مواد موجود در ماه برقرار کنیم.
نقاط قوت لوکزامبورگ
لوکزامبورگ ۵۸۲ هزار نفر جمعیت دارد، سرانه تولید ناخالص داخلی آن بیش از ۱۰۱ هزار دلار است و کشوری باثبات و از نظر سیاسی، خنثی به شمار می‌آید. در گذشته از تولیدکنندگان فولاد بود اما در دهه‌های اخیر بیشتر با بانکداری خصوصی و مالیات‌های پایین آن شناخته شدهاست. گاهی اوقات به دلیل همین کم بودن مالیات، شرکت‌های چندملیتی از حضور در لوکزامبورگ برای اجتناب از پرداخت زیاد مالیات شرکتی استقبال می‌کنند؛ همان اتفاقی که درباره هلند در همسایگی لوکزامبورگ می‌افتد.
یک کسب و کار ماجراجویانه و تثبیت نشده مانند استخراج مواد معدنی در فضا نیاز به پشتوانه مالی، چارچوب قانونی و ساختارهای نظارتی مطلوب دارد تا امکان پیشرفت آن فراهم شود. لوکزامبورگ در این زمینه تخصص و تجربه دارد؛ تجربه‌ای که آن را در نیمه دهه ۱۹۸۰ میلادی و از صنعت ماهواره تجاری به‌دست آورده است. تا آن دهه، ماهواره‌های فضایی همگی به پشتوانه مالی دولت‌ها و در اختیار آنها بود.
این رویه در دهه ۱۹۸۰ میلادی تغییر کرد، لوکزامبورگ تصدی صنعت ارتباطات ماهواره‌ای را پیش برد و این اتفاق را با راه‌اندازی شرکت «سوسی‌یِتی یوروپیَن دی‌سَتِلایت» در سال ۱۹۸۵ میلادی (۱۳۶۴ خورشیدی) عملی کرد. این شرکت که بعدها به اس‌ای‌اس تغییر نام داد، نخستین اپراتور ماهواره‌ای خصوصی در اروپا بود و امروز دومین اپراتور ماهواره‌ای بزرگ در جهان است.
پیتر استیبرانی، استراتژیست ارشد شرکت «دیپ‌اسپیس‌اینداستریز» از شرکت‌هایی که به دنبال فرآوری مواد معدنی مستخرَج از خرده‌سیاره‌ها هستند، در این باره می‌گوید: کشورهای کوچکتر با تمرکز می‌توانند تاثیر زیادی ایجاد کنند. لوکزامبورگ بر ارتباطات ماهواره‌ای تمرکز کرد و موفقیت بزرگی در آن به‌دست آورد، حالا هم بر استخراج خرده‌سیاره‌ها متمرکز شده است.
عملیاتی شدن ایده استخراج خرده‌سیاره‌ها در لوکزامبورگ از سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) شروع شد یعنی وقتی این کشور، سازمان «منابع فضا» را تاسیس کرد و ۲۲۳ میلیون دلار سرمایه از بودجه ملی فضایی خود را به آن اختصاص داد تا بودجه اولیه را فراهم آورد و به شرکت‌هایی که در زمینه استخراج فضا کار می‌کنند، اعطا کند.
اشنایدر در یک کنفرانس خبری در ژوئن ۲۰۱۶ (خرداد ۱۳۹۵) خبر این سرمایه‌گذاری را داد و افزود: برای ادامه کار، پول بیشتری مورد نیاز است و لوکزامبورگ این توانایی را دارد که آن پول را فراهم کند. دیپ‌اسپیس‌اینداستریز و پلنتری‌ریسورسز درحال‌حاضر با دولت لوکزامبورگ وارد همکاری شده‌اند.
استیبرانی که پیش‌تر معرفی شد، در این باره گفت: دولت لوکزامبورگ در بودجه‌های مربوط به پژوهش و توسعه برای دیپ‌اسپیس‌اینداستریز سهم دارد.
وی اما اشاره‌ای به رقم این بودجه نکرد.
همچنین در نوامبر ۲۰۱۶ (آبان ۱۳۹۵) لوکزامبورگ معامله‌ای به ارزش ۲۸ میلیون دلار با دیگر شرکت امریکایی، پلنتری‌ریسورسز منعقد کرد و با سرمایه‌گذاری در این شرکت بخش افشانشده‌ای از سهام آن را در اختیار گرفت. با وجود افشا نشدن رقمی که لوکزامبورگ پرداخت کرده، کریس لوویکی مدیرعامل پلنتری‌ریسورسز از لوکزامبورگ به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران خود نام برده است. لوویکی یک سرباز باسابقه ناسا است و در ۲ ماموریت پرواز به مریخ مدیر پرواز بود.
آغاز استخراج از دهه آینده میلادی
در نهایت این ۲ شرکت پیش‌بینی می‌کنند که تا نیمه دهه ۲۰۲۰ میلادی، آب، هیدروژن، اکسیژن و فلزات گرانبها از خرده‌سیاره‌های خارج از جو زمین استخراج، فرآوری و استفاده شود و به عنوان سوخت برای ماموریت‌های فضایی به مریخ، به کاراید و همچنین فراتر از آن به عنوان کامودیتی روی زمین معامله شود. در همین راستا در پژوهشی که گلدمن ساکس در سال گذشته منتشر کرده، آمده که استخراج خرده‌سیاره‌ها از آنچه به نظر می‌رسد واقعی‌تر است. این گزارش با ارائه ارقامی از سوی پلنتری‌ریسورسز برآورد می‌کند که پلاتین پیدا شده روی یک خرده‌سیاره که به اندازه یک زمین فوتبال مساحت دارد، بسیار گران نرخ است و از ۲۵ تا ۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد.
با این احوال اما مکانیک استخراج واقعی یک خرده سیاره چیزی است که هنوز باید روی آن کار شود. در همین حال شرکت‌هایی مانند دیپ‌اسپیس‌اینداستریز آینده‌ای را تجسم می‌کنند که در آن یک فضاپیمای رباتیک برداشت‌کننده، سطح یک خرده‌سیاره را لمس و مواد معدنی را که داخل آن وجود دارد استخراج می‌کند، هر چند تاکنون نقشه این منابع تنها با ماهواره‌های کوچک معدنکاوی ترسیم شده است.
حمایت دولتی، دیگر مزیت لوکزامبورگ
شاید مهم‌تر از پشتیبانی مالی، نوع ساختار نظارتی است که لوکزامبورگ ایجاد کرده است. در سال گذشته میلادی، این کشور قانونی را وضع کرد که بر مبنای آن به شرکت‌ها مالکیت هر ماده معدنی که از فضا استخراج کنند، اعطا می‌شود.
امریکا هم قانون مشابهی برای اکتشاف تجاری فضا به نام «قانون رقابت‌پذیری پرتاب تجاری فضا» (Commercial Space Launch Competitiveness Act) دارد که در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) تصویب شد، اما قانون امریکا تنها درباره افراد حقیقی و افراد حقوقی که شهروند این کشور باشند، اعمال می‌شود، در حالی که قانون لوکزامبورگ برای هر فرد حقوقی که نشانی آن در لوکزامبورگ باشد، قابلیت اجرا دارد، حتی اگر اهل لوکزامبورگ یا شهروند آن نباشد.
بازاری جدید با ظرفیت درآمد تریلیون دلاری
به نقل از سی‌ان‌بی‌سی، چشم‌انداز صنعت استخراج مواد معدنی موجود در اجرام آسمانی که خارج از جو زمین قرار دارند، چیزی شبیه به افسانه‌های علمی است که حالا و در قرن ۲۱ میلادی به واقعیت نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. هدف اصلی این طرح، ذخایر موجود در ستاره‌ها و خرده‌سیاره‌هاست که هم شامل فلزاتی می‌شود که در آنها وجود دارد و می‌تواند بر بازار کامودیتی‌ها تاثیر بگذارد و هم آبی است که در آنها وجود دارد و می‌تواند تقطیر شده و به صورت سوخت موشک برای ماموریت‌های آینده در اعماق فضا درآید.
۲ شرکت امریکایی پیشتاز سال‌هاست در این عرصه فعالیت دارند. یکی شرکت «دیپ‌اسپِیس‌اینداستریز» است که در شهر موتِین‌ویو در ایالت کالیفرنیا قرار دارد و دیگری «پلَنتری‌ریسورسِز» است که در شهر ردموند در ایالت واشنگتن مستقر است. برخلاف عصر ماموریت‌های آپولو، این نسل نو از اکتشاف را بخش خصوصی هدایت می‌کند که علاقه‌مند است جسورانه به خارج از جو زمین نفوذ کند و از آن پول درآورد. اینجاست که لوکزامبورگ فرصت را مناسب می‌بیند تا میزبان کسب و کارها و شرکت‌های نوپایی باشد که نگاه آنها به فضاست با این هدف که تبدیل به قطب جهانی صنعت استخراج مواد معدنی بیرون از جو زمین شود.
اکتشاف فضا به وسیله بخش خصوصی، بازاری جدید است که ظرفیت درآمدزایی تریلیون دلاری دارد؛ همچنین اداره کل هواپیمایی فدرال امریکا پیش‌بینی می‌کند گردشگری فضایی در سال‌های آینده درآمد ۱ میلیارد دلاری داشته باشد و در همین حال کارشناسانی مانند نیل دی‌گراس تایسون گفته‌اند نخستین تریلیونر جهان کسی خواهد بود که از محتوای معدنی خرده سیاره‌های پوشیده از فلز بهره‌برداری کند. خرده‌سیاره‌ها، قطعات مرکب از سنگ و فلزند که بین مریخ و مشتری معلق هستند و خزانه‌های واقعی از گنج به شمار می‌آیند. این اجرام، پوشیده از طلا، پلاتینوم و آلیاژهایی هستند که برای تولید فناوری‌های مدرنی مانند تلفن‌های هوشمند به آنها نیاز است.
اتی‌یِن اشنایدر، معاون نخست وزیر و وزیر اقتصاد لوکزامبورگ در این باره می‌گوید: هدف ما این است که یک چارچوب کلی برای اکتشاف و بهره‌برداری تجاری از مواد معدنی موجود در اجرام آسمانی مانند خرده‌سیاره‌ها یا مواد موجود در ماه برقرار کنیم.
نقاط قوت لوکزامبورگ
لوکزامبورگ ۵۸۲ هزار نفر جمعیت دارد، سرانه تولید ناخالص داخلی آن بیش از ۱۰۱ هزار دلار است و کشوری باثبات و از نظر سیاسی، خنثی به شمار می‌آید. در گذشته از تولیدکنندگان فولاد بود اما در دهه‌های اخیر بیشتر با بانکداری خصوصی و مالیات‌های پایین آن شناخته شدهاست. گاهی اوقات به دلیل همین کم بودن مالیات، شرکت‌های چندملیتی از حضور در لوکزامبورگ برای اجتناب از پرداخت زیاد مالیات شرکتی استقبال می‌کنند؛ همان اتفاقی که درباره هلند در همسایگی لوکزامبورگ می‌افتد.
یک کسب و کار ماجراجویانه و تثبیت نشده مانند استخراج مواد معدنی در فضا نیاز به پشتوانه مالی، چارچوب قانونی و ساختارهای نظارتی مطلوب دارد تا امکان پیشرفت آن فراهم شود. لوکزامبورگ در این زمینه تخصص و تجربه دارد؛ تجربه‌ای که آن را در نیمه دهه ۱۹۸۰ میلادی و از صنعت ماهواره تجاری به‌دست آورده است. تا آن دهه، ماهواره‌های فضایی همگی به پشتوانه مالی دولت‌ها و در اختیار آنها بود.
این رویه در دهه ۱۹۸۰ میلادی تغییر کرد، لوکزامبورگ تصدی صنعت ارتباطات ماهواره‌ای را پیش برد و این اتفاق را با راه‌اندازی شرکت «سوسی‌یِتی یوروپیَن دی‌سَتِلایت» در سال ۱۹۸۵ میلادی (۱۳۶۴ خورشیدی) عملی کرد. این شرکت که بعدها به اس‌ای‌اس تغییر نام داد، نخستین اپراتور ماهواره‌ای خصوصی در اروپا بود و امروز دومین اپراتور ماهواره‌ای بزرگ در جهان است.
پیتر استیبرانی، استراتژیست ارشد شرکت «دیپ‌اسپیس‌اینداستریز» از شرکت‌هایی که به دنبال فرآوری مواد معدنی مستخرَج از خرده‌سیاره‌ها هستند، در این باره می‌گوید: کشورهای کوچکتر با تمرکز می‌توانند تاثیر زیادی ایجاد کنند. لوکزامبورگ بر ارتباطات ماهواره‌ای تمرکز کرد و موفقیت بزرگی در آن به‌دست آورد، حالا هم بر استخراج خرده‌سیاره‌ها متمرکز شده است.
عملیاتی شدن ایده استخراج خرده‌سیاره‌ها در لوکزامبورگ از سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) شروع شد یعنی وقتی این کشور، سازمان «منابع فضا» را تاسیس کرد و ۲۲۳ میلیون دلار سرمایه از بودجه ملی فضایی خود را به آن اختصاص داد تا بودجه اولیه را فراهم آورد و به شرکت‌هایی که در زمینه استخراج فضا کار می‌کنند، اعطا کند.
اشنایدر در یک کنفرانس خبری در ژوئن ۲۰۱۶ (خرداد ۱۳۹۵) خبر این سرمایه‌گذاری را داد و افزود: برای ادامه کار، پول بیشتری مورد نیاز است و لوکزامبورگ این توانایی را دارد که آن پول را فراهم کند. دیپ‌اسپیس‌اینداستریز و پلنتری‌ریسورسز درحال‌حاضر با دولت لوکزامبورگ وارد همکاری شده‌اند.
استیبرانی که پیش‌تر معرفی شد، در این باره گفت: دولت لوکزامبورگ در بودجه‌های مربوط به پژوهش و توسعه برای دیپ‌اسپیس‌اینداستریز سهم دارد.
وی اما اشاره‌ای به رقم این بودجه نکرد.
همچنین در نوامبر ۲۰۱۶ (آبان ۱۳۹۵) لوکزامبورگ معامله‌ای به ارزش ۲۸ میلیون دلار با دیگر شرکت امریکایی، پلنتری‌ریسورسز منعقد کرد و با سرمایه‌گذاری در این شرکت بخش افشانشده‌ای از سهام آن را در اختیار گرفت. با وجود افشا نشدن رقمی که لوکزامبورگ پرداخت کرده، کریس لوویکی مدیرعامل پلنتری‌ریسورسز از لوکزامبورگ به عنوان یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران خود نام برده است. لوویکی یک سرباز باسابقه ناسا است و در ۲ ماموریت پرواز به مریخ مدیر پرواز بود.
آغاز استخراج از دهه آینده میلادی
در نهایت این ۲ شرکت پیش‌بینی می‌کنند که تا نیمه دهه ۲۰۲۰ میلادی، آب، هیدروژن، اکسیژن و فلزات گرانبها از خرده‌سیاره‌های خارج از جو زمین استخراج، فرآوری و استفاده شود و به عنوان سوخت برای ماموریت‌های فضایی به مریخ، به کاراید و همچنین فراتر از آن به عنوان کامودیتی روی زمین معامله شود. در همین راستا در پژوهشی که گلدمن ساکس در سال گذشته منتشر کرده، آمده که استخراج خرده‌سیاره‌ها از آنچه به نظر می‌رسد واقعی‌تر است. این گزارش با ارائه ارقامی از سوی پلنتری‌ریسورسز برآورد می‌کند که پلاتین پیدا شده روی یک خرده‌سیاره که به اندازه یک زمین فوتبال مساحت دارد، بسیار گران نرخ است و از ۲۵ تا ۵۰ میلیارد دلار ارزش دارد.
با این احوال اما مکانیک استخراج واقعی یک خرده سیاره چیزی است که هنوز باید روی آن کار شود. در همین حال شرکت‌هایی مانند دیپ‌اسپیس‌اینداستریز آینده‌ای را تجسم می‌کنند که در آن یک فضاپیمای رباتیک برداشت‌کننده، سطح یک خرده‌سیاره را لمس و مواد معدنی را که داخل آن وجود دارد استخراج می‌کند، هر چند تاکنون نقشه این منابع تنها با ماهواره‌های کوچک معدنکاوی ترسیم شده است.
حمایت دولتی، دیگر مزیت لوکزامبورگ
شاید مهم‌تر از پشتیبانی مالی، نوع ساختار نظارتی است که لوکزامبورگ ایجاد کرده است. در سال گذشته میلادی، این کشور قانونی را وضع کرد که بر مبنای آن به شرکت‌ها مالکیت هر ماده معدنی که از فضا استخراج کنند، اعطا می‌شود.
امریکا هم قانون مشابهی برای اکتشاف تجاری فضا به نام «قانون رقابت‌پذیری پرتاب تجاری فضا» (Commercial Space Launch Competitiveness Act) دارد که در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) تصویب شد، اما قانون امریکا تنها درباره افراد حقیقی و افراد حقوقی که شهروند این کشور باشند، اعمال می‌شود، در حالی که قانون لوکزامبورگ برای هر فرد حقوقی که نشانی آن در لوکزامبورگ باشد، قابلیت اجرا دارد، حتی اگر اهل لوکزامبورگ یا شهروند آن نباشد.