قیمت تمام شده برق تا زمانی که به دست مصرف کننده برسد حدود 100 تومان است اما متوسط قیمتی که وزارت نیرو از مصرف کنندگان می گیرد 30 درصد کمتر از این رقم است. بنابراین لازمه اصلاح اقتصاد این صنعت، رسیدن به قیمت های واقعی است که آگاهی عموم مردم از جایگاه صنعت برق در زندگی روزمره در این مهم نقش بسیاری دارد.

قراردادهای دو جانبه ای که اخیراً بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان بزرگ برق بسته شده، اتفاق مثبتی برای طرفین این قراردادها است.

محمدرضا اسلامیان، مدیرعامل شرکت صنایع برق و انرژی صبا، با بیان مطلب فوق درباره جایگاه بورس انرژی در چرخه صنعت برق گفت: از آنجا که مصرف کنندگان بزرگ برق همیشه برق خود را از دولت خریداری می کردند، در گام اول به دلیل عدم آشنایی با این بازار و مکانیسم آن نگران بودند چون اطمینان لازم به بخش خصوصی وجود نداشت.

وی در ادامه توضیح داد: به کمک بورس انرژی و مذاکراتی که با مصرف کنندگان بزرگ طی چند نوبت صورت پذیرفت، مقاومت ها از بین رفت و تولید کنندگان متوجه محسنات و ویژگی های این شیوه از خرید برق شدند. در بیشتر کشورها بیش از 80 درصد برق تولیدی از طریق قراردادهای دوجانبه فروخته می شود و اصلاً برق تولیدی به بورس انرژی نمی رسد.

این فعال بازار برق تصریح کرد: برق از این طریق به طور مستقیم فروخته می شود بنابراین وقتی مصرف کننده با نرخ های مناسب تر برق را خریداری می کند، هزینه شرکتش پایین می آید و همین امر زمینه رفع نگرانی مصرف کنندگان بزرگ برق را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: علاوه بر محسنات این شیوه معامله برق برای خریداران، تولیدکنندگان به دلیل اینکه پیشاپیش از بخشی از میزان فروش خود مطلع هستند و بهای آن را نقدی دریافت می کنند از این قراردادها استقبال کردند.

اسلامیان با بیان اینکه اگر این روند ادامه پیدا کند چشم انداز خوبی برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان بزرگ برق وجود دارد، گفت: کمک وزارت نیرو در این راستا، ایجاد ظرفیت های جدید قابل ارائه به بورس انرژی و رفع برخی محدودیت ها می تواند بسترساز اتفاقات خوبی برای این صنعت باشد.

مدیر عامل شرکت صنایع برق و انرژی صبا، درباره جایگاه بورس در تأمین مالی نیروگاه ها گفت: بورس ابزارهای متنوعی برای تأمین مالی دارد که تمایل به استفاده از آن وجود دارد. به عنوان مثال یکی از 12 شرکت هلدینگ صبا وارد بازار پایه فرابورس شده و شرکت "جنوب غرب صبا" در بورس پذیرفته شده و هم اکنون در انتظار اقدامات عرضه اولیه است.

وی در ادامه افزود: تأمین مالی از طریق روش های دیگر چون اوراق سلف موازی استاندارد یا صندوق های پروژه فعلاً برای نیروگاه ها مقرون به صرفه نیست چون قیمت تمام شده آن بالاست بنابراین در حال حاضر یکی از آخرین گزینه ها برای تأمین مالی نیروگاه هاست که باید به کمک بورس انرژی و سازمان بورس راهکارهای برون رفت از این شرایط پیدا شود.

اسلامیان با بیان اینکه نیروگاه ها از وجود یک بورس کالایی در بخش برق استقبال می کنند، گفت: بورس انرژی از زمان تولد معاملات بخش انرژی کشور را عهده دار شد اما نکته مهم در معاملات برق این است که اقتصاد برق در سطح کلان به دلیل آنکه به آن یارانه تعلق می گیرد با مشکلات جدی مواجه است.

مدیر عامل برق صبا اظهار داشت: قیمت تمام شده برق تا زمانی که به دست مصرف کننده برسد حدود 100 تومان است اما متوسط قیمتی که وزارت نیرو از مصرف کنندگان می گیرد 30 درصد کمتر از این رقم است. بنابراین لازمه اینکه اقتصاد این صنعت درست شود، رسیدن به قیمت های واقعی است که آگاهی عموم مردم از جایگاه صنعت برق در زندگی روزمره در این مهم نقش بسیاری دارد.

وی ادامه داد: بورس یک فضای رقابتی است. همه نهادهای ناظر در این بازار به دنبال این هستند که معاملات در بورس ها از شفافیت و رقابت ویژه برخوردار باشند اما از آنجایی که بیشترین شرکت های خریدار برق، دولتی هستند و بودجه مشخصی برای خرید برق به آنها تزریق می شود که قیمت ها نیز کم و بیش مشخص و غیر رقابتی است.

اسلامیان با بیان اینکه سازمان بورس می تواند برای برون رفت از این شرایط سازو کارهای جدیدی را تعیین کند، گفت: همه فعالان صنعت برق از یک بورس رقابتی استقبال می کنند چون بورس محیط شفافی است که می تواند زمینه کشف نرخ های واقعی را پیدا کند.

وی در این باره توضیح داد: از آنجایی که خریداران برق دولتی هستند و مقدار خریدی که می کنند، کنترل شده است و از سوی دیگر در کنار این بازار یک بازار دیگری مثل بازار برق وجود دارد، بورس انرژی نمی تواند در حد و اندازه ظرفیت هایش بروز و ظهور داشته باشد.

این فعال بازار برق تصریح کرد: اگر خریداران دولتی مجبور به تأمین کل برق مورد نیاز از طریق بورس انرژی می شدند یا اگر محدودیت های بودجه ای وجود نداشته باشد یا در تعیین قیمت نظارت های لازم به پیشنهاد دهندگان شود، قطعاً بورس انرژی به یکی از قوی ترین بورس های منطقه تبدیل می شود.

وی در ادامه درباره اینکه چرا بازار برق در چنین شرایطی در بورس انرژی معامله می شود، گفت: وقتی صنعتی دچار تجدید ساختار می شود به عبارتی از دولتی به خصوصی تغییر مسیر می دهد معاملات آن در هر بازاری از جمله بورس انرژی می تواند تحت شعاع قرار بگیرد بنابراین در چنین شرایطی به یک ناظر بی طرف به نام رگولاتری نیاز است.

وی با بیان اینکه بازار برق نیاز به یک نهاد ناظر بی طرف دارد، گفت: از سال های گذشته یک نهادی به نام هیأت تنظیم بازار برق وجود دارد که قوانین را برای تولید کنندگان و خریداران تصویب می کند که همه آن هیأت، دولتی هستند در حالیکه 50 درصد برق کشور توسط بخش خصوصی تولید می شود. بنابراین بخش خصوصی از جایگاه لازم در تدوین قوانین برخوردار نیست و همین امر باعث بی انگیزگی در تولید کنندگان می شود.

اسلامیان با تأکید بر اهمیت رگولاتور مستقل در بازار برق گفت: وزارت نیرو می تواند برای برون رفت از این شرایط با تدوین و انتشار یک برنامه بلند مدت، شرایط، نیازها، قوانین، روش ها و دستور العمل های خود را اعلام کند بدین ترتیب این صنعت به یک ثبات لازم برای انجام فعالیت های خود می رسد چون تغییرات زیاد در آیین نامه ها و قوانین، ریسک این بازار را زیاد می کند.

مدیرعامل شرکت صنایع برق و انرژی صبا در پایان گفتگو با "سنا" خاطرنشان کرد: برای حل این مشکل، تلاش‌های فراوانی از جمله رایزنی با مجلس شورای اسلامی، اتاق بازرگانی و ارسال آیین‌نامه به هیات وزیران انجام شده است.

وی همچنین با اشاره به بدهی‌های وزارت نیرو به بخش خصوصی گفت: بدهی وزارت نیرو به مجموعه تولیدکنندگان غیردولتی برق بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان است که سهم شرکت صنایع برق و انرژی صبا از این رقم، حدود یک‌‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است.