دنیای معدن - ضایعات آهنی و فلزی علاوه بر محیط‌های صنعتی؛ در نواحی مسکونی هم یافت می‌شوند و معمولا بازیافتی‌ها با اطلاعیه‌ای که عنوان می‌کند قصد جمع‌‌آوری آهن قراضه و به‌درد‌نخور را دارند؛ دست به جمع‌آوری ضایعات آهن و فلزات می‌زنند. موضوع جالب سودی است که از خرید و فروش آهن قراضه نصیب افراد می‌شود؛ هرچند وضعیت بازار در حال‌حاضر،خوب نیست، اما به گفته فعالان بازار آهن میزان درآمد از این کار آنقدر هست که بتوان یک زندگی آسان و راحت داشت. در این رابطه امیر ساعدیداریان، کارشناس ارشد عمران در گفتوگو با فولادنیوز، اظهار کرد: از آنجا که بخش زیادی از تولید فولاد کشور، در مراحل مختلف بهرهبرداری، تبدیل به ضایعات میشود، یکی از تجارتهای پرسود در حوزه صنعت فولاد و آهنآلات، مربوط به تجارت ضایعات یا آهنقراضه است. به گفته وی، در صنعت ساخت و ساز (که عمده مصرف آن از جهت وزن، فولاد است) بخش زیادی از فولاد چه در مرحله ساخت سازه، چه در مرحله بهرهبرداری و چه در مرحله تخریب یا بازسازی آن سازه، تبدیل به قراضه میشود. بخشی از این ضایعات ناشی از انجام فرآیندهای مختلف ر روی قطعات گوناگون فولادی و یا چدنی همچون تراشکاری و برشکاری و... است و بخش دیگر در همان مرحله اولیه تولید پروفیلهای فولادی یا میلگرد یا ریختهگری قطعات فولادی و چدنی ایجاد میشود. درصد بسیار زیادی از ضایعات نیز ناشی از فرسودگی و ناکارآمدی ماشینآلات گوناگون، خودروها، ظروف بستهبندی و... است. ساعدیداریان میگوید: تجارت در حوزه ضایعات آهن شامل بخشهای مختلفی همچون جمعآوری ضایعات، خرید و فروش آن و... میشود. وی افزود: بارها و بارها ماشینهایی را در حال جار زدن برای جمعآوری قراضه مشاهده کردهایم. البته روشهای دیگری نیز برای خرید ضایعات وجود دارد. بهعنوان مثال کارخانههای بزرگ که قدرت مصرف ضایعات خود را ندارند، آنرا بهصورت برگزاری مزایده، به خریداران ضایعات یا کارخانههای ذوب میفروشند. پس از مرحله جمعآوری ضایعات از مناطق مختلف، آنها را به انبارهای دپوی قراضه منتقل میکنند و در آنجا این ضایعات به دستهبندیهای مختلف تقسیم میشوند. این دستهبندی که براساس آن نوع محموله (فولاد یاچدن یا...)، درصد خلوص آن، زنگ زدگی یا سالم بودن آن، منشا تولید آن و... مشخص میشود عبارت است از: سوپرویژه، ویژه، درجه یک تا سه، پرسبدنه، پرس خودرو، پرس حلب و حلب، آلیاژی و چدن، فله و پرس روغنی و... سوپر ویژه به تیرآهن و ورق برشخورده با ضخامت بیش از ۵ میلیمتر گفته میشود که بیانگر درصد فولاد بیشتر و ناخالصی کمتر است. در و پنجره نیز بنا بر سالم یا زنگزده بودن در درجههای یک تا سه قرار میگیرند. ضایعات حلب بنا بر استفادهای که از آن شده است معمولا شامل ناخالصیهایی همچون عسل یا ربگوجه یا... است که این باعث کاهش قیمت آن در هر کیلوگرم میشود. این کارشناس حوزه فولاد، در مورد استفاده از ضایعات خودروهای فرسوده نیز یادآور شد: خودروهای فرسوده پس از گذراندن مرحله اسقاط، درون دستگاههای بزرگی قرار داده میشود که تمام بدنه آنرا پس از پرس کردن تبدیل به مکعبهای کوچکی میکند. در روشی دیگر ممکن است بدنه خودرو درون دستگاههایی مخصوص قرار داده شود که آنرا به قطعات کوچک تکهتکه میکند چراکه بارگیری و حمل بدنههای خودرو بهصورت عادی، پرهزینه و دارای دشواریهای خاص است. در مرحله ذوب آن نیز مشکلات فراوانی وجود دارد که باعث میشود کارخانهها تمایل کمتری به آن داشته باشند. داریان افزود: از دیگر فعالیتهایی که میتوان در این حوزه به آن پرداخت، خرید و فروش ضایعات است. برخی از صاحبان سرمایه با خرید ضایعات دپو شده توسط انبارداران آنرا به کارخانههای بزرگ میفروشند. این امر به آن دلیل است که کارخانهها و کورههای عظیم ذوب روزانه به صدها تن از انواع ضایعات نیاز دارند که ممکن است یک یا چند انباردار توان تامین آن را نداشته باشند. از طرفی ارتباط کارخانهها با تعداد کثیری از انبارداران کار دشواری است. بنابراین عدهای نقش واسطه را بازی کرده و با دریافت سودی بین ۱۰ تا ۲۰ تومان در هر کیلوگرم، نیاز کارخانهها را تامین میکنند.داریان در پایان میگوید: یکی از دلایل سود بالای این نوع از ضایعات، همانطور که بیان شد استقبال کم کارخانهداران و در نتیجه خرید و فروش کم آن است. دلیل دیگر درصد خلوص بسیار بالای آن بوده که باعث بهدست آمدن محصول نهایی با کیفیت میشود، بنابراین با صرف هزینه کمتر نسبت به ضایعاتی همچون سوپرویژه و... میتوان به کیفیتی حتی بیشتر از کیفیت آنها رسید.

در این رابطه امیر ساعدی‌داریان، کارشناس ارشد عمران در گفت‌وگو با فولاد‌نیوز، اظهار کرد: از آنجا که بخش زیادی از تولید فولاد کشور، در مراحل مختلف بهره‌برداری، تبدیل به ضایعات می‌شود، یکی از تجارت‌های پر‌سود در حوزه صنعت فولاد و آهن‌آلات، مربوط به تجارت ضایعات یا آهن‌قراضه است.
 

به گفته وی، در صنعت ساخت و ساز (که عمده مصرف آن از جهت وزن، فولاد است) بخش زیادی از فولاد چه در مرحله ساخت‌ سازه، چه در مرحله بهره‌برداری و چه در مرحله تخریب یا بازسازی آن سازه، تبدیل به قراضه می‌شود. بخشی از این ضایعات ناشی از انجام فرآیندهای مختلف ر روی قطعات گوناگون فولادی و یا چدنی همچون تراشکاری و برشکاری و... است و بخش دیگر در همان مرحله اولیه تولید پروفیل‌های فولادی یا میلگرد یا ریخته‌گری قطعات فولادی و چدنی ایجاد می‌شود. درصد بسیار زیادی از ضایعات نیز ناشی از فرسودگی و ناکارآمدی ماشین‌آلات گوناگون، خودروها، ظروف بسته‌بندی و... است. ساعدی‌داریان می‌گوید: تجارت در حوزه ضایعات آهن شامل بخش‌های مختلفی همچون جمع‌آوری ضایعات، خرید و فروش آن و... می‌شود. وی افزود: بارها و بارها ماشین‌هایی را در حال جار زدن برای جمع‌آوری قراضه مشاهده کرده‌ایم. البته روش‌های دیگری نیز برای خرید ضایعات وجود دارد. به‌عنوان مثال کارخانه‌های بزرگ که قدرت مصرف ضایعات خود را ندارند، آن‌را به‌صورت برگزاری مزایده، به خریداران ضایعات یا کارخانه‌های ذوب می‌فروشند. پس از مرحله جمع‌آوری ضایعات از مناطق مختلف، آنها را به انبارهای دپوی قراضه منتقل می‌کنند و در آنجا این ضایعات به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند.

این دسته‌بندی که بر‌اساس آن نوع محموله (فولاد یاچدن یا...)، درصد خلوص آن، زنگ زدگی یا سالم بودن آن، منشا تولید آن و... مشخص می‌شود عبارت‌ است از: سوپرویژه، ویژه، درجه یک تا سه، پرس‌بدنه، پرس خودرو، پرس حلب و حلب، آلیاژی و چدن، فله و پرس روغنی و... سوپر ویژه به تیرآهن و ورق برش‌خورده با ضخامت بیش از ۵ میلی‌متر گفته می‌شود که بیانگر درصد فولاد بیشتر و ناخالصی کمتر است. در و پنجره نیز بنا بر سالم یا زنگ‌زده بودن در درجه‌های یک تا سه قرار می‌گیرند. ضایعات حلب بنا بر استفاده‌ای که از آن شده است معمولا شامل ناخالصی‌هایی همچون عسل یا رب‌گوجه یا... است که این باعث کاهش قیمت آن در هر کیلوگرم می‌شود. این کارشناس حوزه فولاد، در مورد استفاده از ضایعات خودروهای فرسوده نیز یاد‌آور شد: خودروهای فرسوده پس از گذراندن مرحله اسقاط، درون دستگاه‌های بزرگی قرار داده می‌شود که تمام بدنه آن‌را پس از پرس کردن تبدیل به مکعب‌های کوچکی می‌کند. در روشی دیگر ممکن است بدنه خودرو درون دستگاه‌هایی مخصوص قرار داده شود که آن‌را به قطعات کوچک تکه‌تکه می‌کند چرا‌که بارگیری و حمل بدنه‌های خودرو به‌صورت عادی، پرهزینه و دارای دشواری‌های خاص است.

در مرحله ذوب آن نیز مشکلات فراوانی وجود دارد که باعث می‌شود کارخانه‌ها تمایل کمتری به آن داشته باشند. داریان افزود: از دیگر فعالیت‌هایی که می‌توان در این حوزه به آن پرداخت، خرید و فروش ضایعات است. برخی از صاحبان سرمایه با خرید ضایعات دپو شده توسط انبار‌داران آن‌را به کارخانه‌های بزرگ می‌فروشند. این امر به آن دلیل است که کارخانه‌ها و کوره‌های عظیم ذوب روزانه به صدها تن از انواع ضایعات نیاز دارند که ممکن است یک یا چند انباردار توان تامین آن را نداشته باشند. از طرفی ارتباط کارخانه‌ها با تعداد کثیری از انبارداران کار دشواری‌ است. بنابراین عده‌ای نقش واسطه را بازی کرده و با دریافت سودی بین ۱۰ تا ۲۰ تومان در هر کیلوگرم، نیاز کارخانه‌ها را تامین می‌کنند.داریان در پایان می‌گوید: یکی از دلایل سود بالای این نوع از ضایعات، همان‌طور که بیان شد استقبال کم کارخانه‌داران و در نتیجه خرید و فروش کم آن است. دلیل دیگر درصد خلوص بسیار بالای آن بوده که باعث به‌دست آمدن محصول نهایی با کیفیت می‌شود، بنابراین با صرف هزینه کمتر نسبت به ضایعاتی همچون سوپر‌ویژه و... می‌توان به کیفیتی حتی بیشتر از کیفیت آنها رسید.