در پی اعلام روسیه مبنی بر موافقت با ادامه کاهش عرضه برای رساندن بازار به تعادل، بهای هر بشکه نفت در آخرین روز بازارهای جهانی با افزایش همراه شد و در کنار توقف خط انتقال نفت از کانادا موجب شد، قیمت نفت تحویل دسامبر در بازار نیویورک رشد 1.6 درصدی را تجربه کند و تا 59 دلار هم داد و ستد شود. قیمت نفت در نهایت با پایانی 58 دلار و 98 سنت به کار خود خاتمه داد.

*علی مرتضوی، تحلیلگر شرکت بین المللی الپری

بالاخره روسیه رسما آمادگی خود را برای حمایت از تمدید توافق کاهش عرضه نفت، اعلام کرد. الکساندر نواک روز جمعه گفت کشورش که با کلیت تمدید این توافق موافق است و جزییات آن در نشست 30 نوامبر در مذاکرات کشورهای اوپک و نوپک طرح و بررسی خواهد شد. پیش از این عربستان سعودی تلاش های زیادی را برای جلب موافقت کشورهای تولیدکننده نفت در خصوص ادامه توافق فریز پس از مارس 2018 انجام داده بود.

در پی اعلام روسیه مبنی بر موافقت با ادامه کاهش عرضه برای رساندن بازار به تعادل، بهای هر بشکه نفت در آخرین روز بازارهای جهانی با افزایش همراه شد و در کنار توقف خط انتقال نفت از کانادا موجب شد، قیمت نفت تحویل دسامبر در بازار نیویورک رشد 1.6 درصدی را تجربه کند و تا 59 دلار هم داد و ستد شود. قیمت نفت در نهایت با 58 دلار و 98 سنت به کار خود خاتمه داد.

نفت خام برنت نیز در بازار لندن رشد نزدیک به 0.6 درصدی را به همراه داشت و با 63 دلار و 95 سنت به یک قدمی 64 دلار رسید و در پایان قیمت 63 دلار و 88 سنت را ثبت کرد. بر این اساس نفت وست تگزاس امریکا رشد 4.2 درصد هفتگی را پشت سر گذاشت و نفت برنت نیز به طور هفتگی 1.8 درصد رشد داشت.

رضایت اوپک از مسیر 2017

در حالی که کمتر از یک هفته به برگزاری نشست اوپک در وین باقی مانده است، دیگر تقریبا می توان اطمینان داشت که کشورهای عضو اوپک و 10 هم پیمانشان قصد ندارند به این زودی ها از توافق کاهش عرضه که در نوامبر 2016 منعقد کرده اند، دست بکشند. هدف اوپک از زمان آغاز این توافق کنترل بازار برای مصرف ذخایر مازاد و جبران اضافه عرضه ناشی از افزایش تولید نفت شیل در ایالات متحده و برخی کشورهای اوپک بود و اکنون در حالی که یک سال از این توافق می گذرد، مقامات اوپک عقیده دارند که با پایبندی امیدوار کننده اعضای حاضر در این توافق بازار به تعادل بسیار نزدیک شده است. به گفته الکساندر نواک، وزیر نفت روسیه در طول این توافق بیش از 50 درصد از ذخایر مازاد نفت خام کاسته شده و اگرچه بازار به توازن عرضه و تقاضا بسیار نزدیک شده، ولی هنوز آن را بدست نیاورده است. با این حال باید گفت که این مسیر درستی است و باید آن را ادامه داد.

چاره جویی برای رشد تولید شیل

روسیه وابستگی نسبتا زیادی به درآمدهای نفتی خود دارد اما رشد سریع قیمت نفت آن ها را خوشحال نمی کند چراکه جهش قیمت نفت احتمال یک موج کاهشی غیرمنتظره را افزایش می دهد، گذشته از این وزیر اقتصاد روسیه روز پنجشنبه گفته بود که توافق فریز نفت به رشد اقتصادی روسیه لطمه زده است، زیرا موجب شده تا آن ها مجبور شوند سرمایه گذاری خود را در حوزه نفت کاهش دهند. البته احتمالاً این کاهش از آنچه که افت قیمت نفت در اثر مازاد عرضه در بازار می توانست پیش بیاورد، کمتر است.

در شرایط کنونی و در پی بسته شدن خط انتقال نفت کانادا به امریکا ذخایر و موجودی نفت خام در امریکا رو به کاهش گذاشته است و همین امر بطور مقطعی منجر به دامن زدن به افزایش قیمت WTI شده است. گذشته از این، مهم ترین مسئله ای که رسیدن این توافق را به تعویق می اندازد، افزایش تولید نفت شیل در امریکاست که موجب می شود با فشار بر عرضه، بخشی از این توافق را در بازار بی اثر کند. طبق آخرین گزارش سازمان اطلاعات انرژی امریکا تولید نفت در امریکا به 9 میلیون و 660 هزار بشکه در روز رسیده است که بالاترین رقم تولید نفت این کشور است. این افزایش چشمگیر تولید، علاوه بر خنثی کردن بخشی از کاهش عرضه، سهم بازار کشورهای شرکت کننده در توافق را نیز کاهش می دهد که موجب ناخشنودی این کشورها از جمله روسیه است.

در حال حاضر نیز با توجه به رشد قیمت و کاهش صادرات کانادا، احتمال می رود که تولیدکنندگان شیل دوباره پای خود را بر پدال تولید بفشارند. به طوری که گزارش های هفتگی نشان می دهند که دوباره تعداد کل دکل های نفتی فعال در دو هفته ی اخیر رو به رشد بوده اند.

پیش بینی اوپک و روسیه از قیمت

 با این حال یکی از هدف های مهم این توافق در طول یک سال گذشته، بازگشت قیمت بود که تقریبا به خوبی محقق شده است. نگاهی به بازه تغییرات قیمت نفت در سه سال اخیر نشان می دهد که تلاطم فوق العاده ای بر بازار حکمفرما بوده است. نفت از بالای 100 دلار برای هر بشکه در سال 2014 به حدود 27 دلار در سال 2016 رسید و اکنون تلاش های تولیدکنندگان بزرگ در قالب توافق فریز توانسته قیمت آن را به 60 دلار برای هر بشکه برساند، که موفقیت کوچکی نیست و نشان می دهد که اوپک واقعا قدرت بزرگ دنیای نفت است و کماکان تاثیر فوق العاده ای بر این بازار استراتژیک دارد. البته مسئله مهمی که توجه به آن لازم است این است که حفظ این دستاورد خود نیاز به تلاش دارد. بر همین اساس است که سران اوپک سعی دارند تا در نشست 30 نوامبر، برنامه راهبردی جامعی را برای کنترل بازار به بحث بگذارند. تا کنون کسی در خصوص اینکه توافق کاهش عرضه برای چه مدت دیگری تمدید خواهد شد و اینکه آیا تا پایان 2018 ادامه خواهد داشت یا بصورت یکساله خواهد بود، حرفی نزده و بیشتر از بازه قیمتی نفت سخن به میان آمده است. به نظر می رسد که هدف اوپک تثبیت قیمت در بازه 50 تا 60 دلار باشد. چنانکه آقای نواک نیز پیش بینی خود را از دامنه قیمت همین حدود اعلام کرد و گفت انتظار دارد در مدت باقیمانده امسال و نیز در سال آینده میلادی قیمت نفت در محدوده 50 تا 60 دلار برای هر بشکه تثبیت شود. با این وجود قیمت نفت در بودجه دولت روسیه بر مبنای 40 دلار در نظر گرفته شده است و توضیح مقامات روسی این است که هدفشان کنترل اثر کاهش ناگهانی قیمت بر بودجه است. چراکه رفتار تولیدکنندگان امریکا مانع بزرگی برای تثبیت قیمت نفت به شمار می رود.

از این رو می توان گفت، تدبیر روسیه و اوپک برای ادامه توافق کاهش تولید بیشتر از آنکه با هدف افزایش قیمت صورت گرفته باشد یک نوع تلاش برای بیمه کردن قیمت در مقابل کاهش احتمالاً شدید آن در یکسال آینده باشد.