در گفتوگو با مدیر HSE ایمیدرو مطرح شد
تهیه گزارش کمیته حقیقتیاب «یورت» طولانی شد
گروه معادن - ایمنی، بهداشت و محیطزیست که به اختصار آن را HSE یاد میکنیم نقش مهمی در فعالیتهای معدنی ایفا میکند زیرا جان نیروی انسانی موضوعی است که نمیتوان با آن شوخی کرد.
به گزارش ماین نیوز، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در چند سال اخیر اقدامات بسیاری در زمینه ارتقای ایمنی در معادن انجام داده تا میزان حوادث و خطرات را کاهش دهد. از سویی دیگر حوزه HSE در بخش معدن میتواند با ایجاد برنامههای موثر و مدیریت مناسب نقش حمایتی برای محیطزیست ایفا کند. با توجه به اهمیت این حوزه به سراغ امیر ولدخانی مدیر HSE سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) رفته و با وی به گفتوگو نشستیم.در ادامه، مشروح این گفتوگو را خواهید خواند:
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در حوزه HSE برای امسال چه برنامههایی را در دستور کار خود قرار داده است؟
ایمیدرو واحدهای مختلفی را در زیر مجموعه خود دارد. در نتیجه اولویت با واحدهای تابع سازمان است. خوشبختانه در امسال پروژههای بسیار خوبی برای این واحدها و طرحها به صورت مجزا تعریف و بودجه بر آنها مصوب شده است. ما نیز در برنامه پوینتر که مدیریت و برنامهریزی، متولی آن است نظارت داریم. امیدوار هستیم با اجرای این برنامه زیرساختهای لازم برای واحدهای در حال بهرهبرداری و طرحها تامین شده و پرسنل بتوانند در نهایت ایمنی و سلامت در واحدهای فعالیت کرده و حداقل آسیب به محیطزیست را شاهد باشیم.
برنامههای شاخص ایمیدرو در حوزه HSE چیست؟
برنامههای شاخصی که امسال در دستور کار قرار گرفته است، شامل مواردی است که به آن اشاره میکنم. ارزیابی عملکرد مدیران واحدها در سال ۹۵ یکی از این اقدامات بود. برای این کار سال گذشته فرمی ۵۰۰امتیازی برای آنکه بتوانیم براساس آن عملکرد مدیران واحدها را ارزیابی کنیم طراحی شد. این فرمها با دستور دکتر کرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو به واحدها ابلاغ شد. در امسال نیز ممیزی آن شروع شده است. درحالحاضر تنها ۶واحد باقی مانده است که ارزیابی آن نیز در شهریور انجام میشود. براساس این طرح تمامی واحدها را برای نخستین بار ارزیابی کرده و میتوان عملکرد آنها را با یکدیگر مقایسه کرد. تعداد واحدهای ارزیابی شده در این طرح حدود ۳۰واحد است. علاوه بر این کار، یک ممیزی اختصاصی از سوی یک شرکت دیگر انجام شده است. در واقع این شرکت خارجی به عنوان شخص ثالث از ۷ واحد منتخب بزرگ، ممیزی انجام داده و خروجی آن را باید به ما ارائه دهند. این طرح در حال اجرا بوده و به زودی به اتمام میرسد. در کنار این همکاری با شرکت داخلی، همکاری دیگر با شرکت گلینکور شروع شده و از ۳ واحد اصلی بازدید کردهاند و قرار است گزارشهای خود را ارائه دهند. در صورتی که این کار موفق بود به واحدهای دیگر نیز تعمیم خواهیم داد. مدیر رشد HSE گلنکورد امسال به ایران سفر کرد. این در حالی است که گلنکورد جزو ۳ شرکت بزرگ معدنی است که در تمام دنیا معادن مختلف را در اختیار دارد. در این سفر و در مدت یک هفته از ۳ معدن اصلی ما یعنی زرشوران، سنگان و شرکت زغالسنگ البرز مرکزی بازدید کردند. بدون شک گزارش خوبی از این بازدیدها آماده خواهد شد با این حال هنوز این گزارش به ما ارائه نشده است ولی با توجه به تجربه بسیار خوبی که وجود دارد، نظرات خوبی ارائه میشود. امیدواریم از پشنهادهای آنها در شیوهنامهها و گزارش نویسیها بتوانیم استفاده کنیم. در صورتی که گزارش نهایی مورد تایید رئیس هیات عامل قرار گیرد میتوان این کار را در دیگر واحدها ادامه داد. با دانشگاه بوخوم نیز توافقنامهای با لطف دکتر کرباسیان انجام شده است که طی آن تمام واحدهای معدنی زیرزمینی به ویژه زغالسنگ میتوانند از دوره آموزشی یک هفتهای که همراه با بازدید و کارگاه خواهد بود استفاده کنند. این دوره در ۱۲ آبان امسال به مدت یک هفته با حضور استادان دانشگاه برگزار خواهد شد. از سویی دیگر با چند شرکت و یک دانشگاه در استرالیا مذاکره داشتهایم اما قطعی نشده است و در صورت ارائه طرح پیشنهادی از سوی آنها میتوان از حضورشان در زمینه آموزش واحدها استفاده کرد. بزرگترین حوادث واحدهای معدنی روباز، حوادث خوردرویی و ترافیکی است، با برگزاری دورههای آموزشی در سال گذشته به طور تقریبی ۵۰درصد رانندهها پوشش داده شدند. بخش باقی مانده تنها به دلیل تغییر پیمانکاران آموزش ندیدهاند. درحالحاضر مدیریت آموزش و پژوهش و فناوری سازمان ارتباط خوبی با واحد HSE دارد و به نوعی از برنامههای ما پشتیبانی میکند. امیدواریم با این همکاری سایر رانندهها نیز آموزشهای لازم را سپری کنند و مطمئن باشیم هر رانندهای که به معدن میرود حداقل آموزشها را دیده و ارزیابیها برای آن انجام شده است.
از دیگر پروژههای در حال انجام میتوان به انتقال تجربه واحدهای موفق اشاره کرد. البته در این طرح حتما نباید واحد معدنی باشد، برای نمونه با واحد پتروشیمی تبریز هماهنگ شده تا در گروههای ۳۰ نفر (بسته به نوع واحد) بازدید داشته و با تجربههای کاری آنها آشنا شوند. این کار ۳ سال است انجام میشود. در زمینه آموزش نیز پشتیبانی از بخش خصوصی با کمک سازمان نظام مهندسی معدن و سازمان آموزشهای فنی و حرفهای در سال گذشته انجام شد. در این طرح حدود ۳۰۰نفر آموزش دیدهاند. از سویی دیگر تلاش میکنیم بخش خصوصی را نیز توانمند کنیم. موارد یاد شده، مهمترین برنامههایی بودند که در دستور کار قرار گرفتهاند. برنامههای دیگری نیز مانند دومین دوره آموزش مدیران و کارشناسان HSE در حال اجراست. این طرح اسفند سال گذشته آغاز شد و در بهمن امسال به پایان میرسد. سعی بر آن است مدیران را در ۴ زمینه بهداشت، ایمنی، محیطزیست و انرژی تقویت کنیم.
ایمیدرو تا چه اندازه در طرح الزامات ایمنی در معادن با وزارت صنعت، معدن و تجارت همکاری داشته است؟
در سال ۹۲، یک طرح به عنوان الزامات HSE در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) داشتیم که از سوی رئیس هیات عامل به واحدهای سازمان ابلاغ شد. براساس این طرح نظارتهای لازم را انجام میدهیم اما طرحی که وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان طرح الزامات ایمنی در معادن ارائه کرده است از سوی خودشان آماده شده است. البته ما در برخی کمیتهها و شیوهنامهها همکاری داشتهایم اما در این موضوع خیر.
حادثه زمستان یورت یک فاجعه معدنی بود. پس از وقوع این اتفاق ایمیدرو برای جلوگیری از حادثه در معادن زیرزمینی به ویژه زغالسنگ چه اقداماتی را در دستور کار دارد؟
برای واحدهای زغالسنگ زیرمجموعه ایمیدرو، از سوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، نیازسنجی انجام شده است. در این طرح نیازها مشخص شد و در جلسه مورد نقد و بررسی قرار گرفت و از طریق رئیس هیات عامل به مدیریت مالی ابلاغ شده که امیدوار هستیم واحدهای خودمان با تامین زیرساختها از استاندارد خوبی برخوردار شوند. مشکلی که در واحدهای زغالی وجود دارد آن است که متولی ویژهای ناظر بر ایمنی این معادن وجود ندارد. این در حالی است که در امریکا سازمانی به نام «امشا» وجود دارد که ویژه نظارت بر ایمیی معادن است زیرا معدن با صنعت متفاوت بوده و نظارتهای ویژه خود رامیطلبد. جای چنین سازمانی در ایران خالی است. بهتر است وزارت کار در این زمینه ورود پیدا کند. یک بازرس نمیتواند هم بر صنایع غذایی، هم بر معدن و هم بر خودرو نظارت داشته باشد. معدن نیازمند تخصص عمیق است. امیدوار هستیم این خلأ از سوی وزارت کار پر شود. بهتر است شیوه بازرسی در قانون کار مورد بازنگری قرار بگیرد.
وضعیت بازرسی ایمنی از معادن در قانون معادن به چه شکل است؟
در قانون معادن این موضوع به طور کلی دیده شدهاست. در وزارت صنعت، معدن و تجارت، یک مدیر کل ایمنی معادن که زیر مجموعه معاونت معدنی و یک مدیر کل HSEE است وجود دارد. این چند شاخه بودنها میتواند کمی لطمه وارد کند. دوگانه کاریها ما را با مشکل روبهرو میکند. شاید با ایجاد سینرژی، موفقتر از امروز باشیم. متاسفانه در زمستان یورت مدتها تهیه گزارش به طول انجامید با وجود آنکه تیم کمیته حقیقتیاب تیم بزرگی است. معادن زغالسنگ کمی ضعیف هستند اما برخی از آنها به دلیل مسائل اجتماعی فعالیت خود را ادامه میدهند. شاید لازم باشد یارانه یا کمکهایی از سوی دولت ارائه شود یا تنها در معادن بزرگ سرمایهگذاری شود. میتوان با بزرگ کردن زونهای زغالی و تقویت و یکپارچه کردن آنها از فعالیت ناایمن معادن کوچک جلوگیری کرد. زمستانیورت نمونهای بود که نظارت و توان فنی مناسب در آن را نداشتیم. نتیجه این موارد باعث این اتفاق تلخ شد. ایمیدرو میتواند در آموزش یا اقدامی که در تهیه گازسنجها انجام شد فعال باشد.
HSE محیطزیست را نیز در بر میگیرد. چطور میتوان فعالیتهای معدنی را با مسائل زیستمحیطی همراستا کرد؟
محل معدن از سوی ما تعیین نمیشود. معدن نعمت خدادادی است که در حوزهای کشف میشود اما جالب است بدانید در گزارشی اقدامات خوب معادن در حمایت از یوزپلنگ را جمعآوری کردیم. آنها هزینه شکاربانان را تامین کرده و علوفه برای شکارهایی که یوز از آنها تغذیه میکند، آماده کردند. ایجاد امنیت در منطقه و... از اقداماتی بود که شاید چندان دیده نشده است. معدن بزرگ است و تصور میشود میتواند آسیب بسیار وارد کند از اینرو مانور زیادی روی آن میدهند. سالانه یوزهای زیادی در اثر تصادف با خودروها در جاده کشته میشوند. مسیر زندگی یوز بسیار وسیع است. در نتیجه ممکن است یوزی که در نزدیکی جاجرم دیده میشود در محدود آنومالی D۱۹ نیز دیده شود. شناسایی واقعی، نیازمند یک همت ملی است. گاهی اوقات سگهای گله میتوانند هر حیوانی ازجمله یوزپلنگ را از پا دربیاورند. باید به این مسائل دقت شود. به نظر بنده باید قوانین سخت رانندگی در این زمینه وضع شده و جادهها نیز ایمن شوند. اما بدون توجه به این موارد تنها به D۱۹ اعتراض میشود که در حاشیه محل زندگی یوزپلنگ قرار دارد. معدن میتواند برای محیط تخریب به همراه داشته باشد اما با مدیریت میتوان این تخریب را به حداقل رساند حتی میتواند نقش حمایتی داشته باشد؛ درست مانند اتفاقی که در جاجرم رخ داد و آن احداث آبشخور در محدوده و حفاظت از سوی کارکنان این واحد است. ما میتوانیم حامی محیطزیست باشیم. متاسفانه درحالحاضر محیطزیست یا NGOها به شکل ۰-۱ فکر میکنند. یعنی اگر مشکلی است باید واحد تعطیل شود. نباید جلوی توسعه را به بهانه جلوگیری از آسیبهای محیطزیستی گرفت. بهتر است برنامه کلانی برای یوزپلنگ تهیه شود تا بدانیم جایگاه معدن در زیستگاه آنها کجا است.