کفه سنگین عرضه در بازار سنگ‌آهن
دنیای معدن - مازاد عرضه و ضعف تقاضا، همچنان مهم‌ترین معضل بازارهای کالایی است
فعالان سنگ‌آهن مدت‌ها است که پا به پای فولادی‌ها ودر پی برهم خوردن توازن بین کفه عرضه با تقاضا، در روندی نزولی گرفتار آمده‌اند. در ماه‌های پایانی سال 2013 میلادی؛ تولیدکنندگان بزرگ سنگ‌آهن در جهان همچون ریوتینتو، واله، بی اچ پی بیلتون و نیز فورتسکیو به رغم وجود مازاد عرضه و با هدف خارج ساختن معادن کوچک با هزینه‌های تولید بالا از گردونه رقابت، تصمیم به افزایش میزان تولید محصولات خود گرفتند. این روند کماکان ادامه داشت و در بسیاری از موارد این شرکت‌ها به اهداف خود رسیدند. بسیاری از شرکت‌ها و معادن کوچکی که هزینه‌های تولید آنها بالاتر از سطح متوسط بود، به نوبت تعطیل شدند تا به این ترتیب به فاکتورهای برهم زننده تعادل در بازار سنگ‌آهن افزوده شود. در ادامه اجرای تصمیمات این شرکت‌ها درحال حاضر نیز بازارهای جهانی با مازاد عرضه سنگ‌آهن روبه‌رو هستند و بهای این محصول مهم همچنان کف‌های مقاومتی مختلفی را لمس می‌کند.
طی مدت 6 ماه گذشته کمترین رقمی که برای سنگ‌آهن ثبت شد، در تاریخ هشتم جولای بود که قیمت سنگ‌آهن به 44 دلار و 10 سنت رسید که کف بسیار پایینی محسوب می‌شود. پس از آن به‌طور کلی روند قیمتی سنگ‌آهن چندان امیدوارکننده نبوده و اصولا تفسیر کلی نمودار آن، به‌صورت نزولی است. تا جایی که در هفته گذشته با توجه به شاخص استیل ایندکس، سنگ‌آهن برای تحویل فوری به بندر‌تیانجین چین، مجددا افت محسوسی را تجربه کرد و با افت به پایین‌ترین نرخ چهار ماه گذشته خود تا 47 دلار و 70 سنت ریزش داشت که این رقم همچنین به اندازه یک سوم کمتر از قیمت ثبت شده در زمان آغاز سال جاری میلادی محاسبه می‌شود.
این افت قیمت روز سه شنبه به دلیل اظهارات اخیر مدیران ارشد این صنعت درخصوص ترسیم افق تیره برای این محصول رخ داد. آلن چیرگوین؛ یک مدیر ارشد بی اچ‌پی بیلیتون در این باره گفت که براساس اعلام نتیجه یک موسسه مالی استرالیایی، برای یک دوره طولانی و در سال‌های پیش رو همچنان شاهد نوسان قیمت سنگ‌آهن در سطوح پایین خواهیم بود و انتظار می‌رود قیمت‌ها در زیر سطح 50 دلار بر هر تن باقی بماند.
وی افزود: «در میان مدت و طی چند سال آینده، همچنان شاهد رشد ملایم تقاضا در برابر رشد سریع عرضه بوده و به این ترتیب بازهم شاهد پیشی گرفتن میزان عرضه از تقاضا خواهیم بود. این روند، در نهایت زمینه‌ساز ادامه فشارها بر بازار سنگ‌آهن و فولاد شده و به تدریج قیمت‌ها را بیشتر به سمت پایین هدایت خواهد کرد، چراکه نرخ جابه‌جا‌یی عرضه و تقاضا کندتر خواهد شد.»
چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و واردکننده سنگ‌آهن است. در مدت اخیر که وضعیت اقتصادی این کشور با افت‌های قابل توجه همراه بوده، بازارهای جهانی به‌خصوص بازارهای کالایی به‌دلیل وابستگی بالای آنها با عرضه و تقاضای چین، کاهش‌هایی را پشت سر گذاشته‌اند که بعضا فعالان آن صنایع را با نگرانی مواجه ساخته است. در ماه‌های اخیر، دولت چین اقدام به اتخاذ یکسری سیاست‌های پولی کرد تا بازار داخلی خود را ساماندهی کند. یکی از این تصمیمات؛ کاهش واردات فولاد از یکسو و افزایش تولید فولاد داخلی از سوی دیگر بود که مجددا زمینه را برای برهم خوردن هرچه بیشتر تعادل در این بازار فراهم ساخت. در مدت اخیر بسیاری از کارخانه‌های فولاد اقدام به کاستن از شدت کاهش تولیدات خود کردند تا به این وسیله بهبود قیمت را به بازار بازگردانند، در پی این اقدام، قیمت مواد تشکیل‌دهنده فولاد اندکی افزایش یافت.
در روزهای میانی هفته جاری میلادی، وقوع بهمنی از گل و توفان در معدن سامارکو، باعث ایجاد اختلال در سیستم حمل‌ونقل دریایی سنگ‌آهن شد و در نهایت شرکت بی‌اچ‌پی (یکی از مالکان اصلی این معدن) را وادار به کاستن از میزان تولیدات سال 2016 خود از این معدن کرده است. تحلیلگران انتظار دارند که افت چشمگیر حجم تولید و نیز تعطیل شدن برخی شرکت‌ها و معادن، زمینه ساز توقف روند نزولی قیمت سنگ‌آهن شده و از فشاری که بر کارخانه‌های فولاد وارد می‌شود، بکاهد.
به نقل از شبکه سی.ان.بی.سی (CNBC)؛ اگر بخواهیم به‌صورت ریشه‌ای به بررسی چندوچون و دلایل افت قیمت سنگ‌آهن بپردازیم، درخواهیم یافت که ترسیم چشم اندازی واضح و دقیق حتی برای بازه میان مدت نیز کار دشواری خواهد بود. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که به این زودی و در بازه کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار بهبود از روند قیمتی سنگ‌آهن داشت و بعید است بهای این محصول در زمان نزدیک به سمت مرحله بهبود حرکت کند، چرا که مازاد عرضه در کنار کاهش تقاضا، همچنان در حال وارد آوردن ضربه به بازار سنگ‌آهن هستند.
مشاهدات عینی نشان می‌دهد که شرایط بازار مواد خام مورد استفاده در تولید فولاد به‌عنوان یکی از موقعیت‌سنج‌های کلیدی اقتصاد جهانی، تحت فشارهای سنگین قرار دارد، چراکه فعالیت‌های ساخت و ساز و مسکن‌سازی در چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد در جهان به دلیل کاهش نرخ رشد اقتصادی با کاهش شدیدی همراه بوده است. به‌طور معمول، این روند نیز شرکت‌های تولیدکننده فولاد را نسبت به محدود کردن تولیدات خود تحریک می‌کند.
مدیر توسعه کسب و کار و بخش معاملات بازار آزاد یک کارگزاری بزرگ در سنگاپور در این خصوص گفته: «پیش‌بینی من این است که روند نزولی قیمت‌ها ادامه دار خواهد بود، چرا که تولیدکنندگان بزرگ کماکان از افزایش تولیدات معادن خود در مقیاس‌ها و حجم‌های بزرگ، لذت برده و آن را متوقف نمی‌کنند. با توجه به معیارهای اقتصادی، با هزینه‌های تولید کمتر، آنها می‌توانند زمینه افت قیمت سنگ‌آهن را همچنان فراهم کنند. براساس آمارها، تولید سنگ‌آهن در سه ماه اول سال جاری میلادی جهشی به بزرگی 7 درصد را برای خود به ثبت رسانده است.»
طی هفته گذشته، ژو لجیانگ (Xu Lejiang)، رئیس گروه تولیدی شانگهای بائواستیل، دومین تولیدکننده بزرگ چین، در گفت‌وگو با بلومبرگ اظهار کرد میزان تولید فولاد این کشور ممکن است در بحبوحه افت این صنعت که در حال صدمه زدن به روند و میزان تولید کالاهای صنعتی است، به اندازه 20 درصد کاهش داشته باشد. با وجود کاهش تقاضای چین، سه تولیدکننده برتر سنگ‌آهن جهان یعنی واله برزیل و همچنین بی اچ پی بیلیتون و ریوتینتوی استرالیا در تلاش برای بالا بردن هرچه بیشتر حجم تولیدات خود هستند. افزایش مستمر تولید آنها، موضوعی است که به افت‌های شدیدتر قیمت سنگ‌آهن دامن خواهد زد.
با توجه به اطلاعات و آمار رسمی اعلام شده توسط وستپک (Westpac)، سه غول بزرگ سنگ‌آهنی استرالیا یعنی بی اچ پی بیلیتون، ریوتینتو و فورتسکیو، در سه ماه سوم سال 2015 میلادی به رکورد تازه 193 میلیون تن سنگ‌آهن دست یافته‌اند که از میزان تولید سال گذشته میلادی آنها در حدود 5/ 8 درصد بالاتر است. همچنین منابع آگاه و نزدیک به این سه شرکت به تازگی اعلام کرده‌اند که به تایید خود این شرکت‌ها، تولید سه ماه پایانی سال جاری میلادی آنها نیز با رشد چشمگیری همراه خواهد بود. میزان تولید بزرگ‌ترین معدن سنگ‌آهن جهان یعنی واله نیز موفق به ثبت رکورد بالایی برای سه ماه سوم سال 2015 شده و انتظار می‌رود روند افزایش تولیدات در سال آینده میلادی نیز جریان داشته باشد.
همچنین رابرت رنی، رئیس بخش استراتژی بازارهای مالی وستپک در سنگاپور نیز در این خصوص اذعان کرده که پیش‌بینی‌ها برای قیمت سنگ‌آهن همچنان ضعیف است و انتظار می‌رود بهای این محصول تا سال 2017 میلادی نیز در محدوده 45 تا 55 دلار در هر تن باقی بماند.
