ضرورت بهره‌گیری صنایع از پساب‌های شهری
گروه صنایع معدنی >فولاد - همایش ملی «مصرف بهینه آب در صنعت؛ چالش‌ها و راهکارها» با هدف ارائه راهکارهای عملیاتی و دستاوردهای کاربردی درباره بهینه‌سازی مصرف آب در صنایع، ۱۹ و ۲۰ آبان‌ماه در دانشگاه اصفهان برگزار شد.
به گزارش ماین نیوز، این همایش دو روزه با حضور استاندار اصفهان، شهردار، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان، مدیرکل سازمان آب منطقه‌ای اصفهان، مدیرکل سازمان محیط‌زیست اصفهان، مدیرکل سازمان صدا و سیمای اصفهان و مدیرکل سازمان صنعت معدن و تجارت اصفهان و به همت پژوهشکده محیط‌زیست دانشگاه اصفهان و قطب علمی آلاینده‌های زیست‌محیطی دانشگاه اصفهان برگزار شد.استاندار اصفهان:ضرورت بریدن بند ناف صنایع از آب تازه
استاندار اصفهان در همایش ملی مصرف بهینه آب در صنعت با بیان اینکه سهم آب صنعت اصفهان از ۱۰۰میلیون مترمکعب در سال ۹۲، به ۷۲میلیون مترمکعب در سال ۹۴ کاهش پیدا کرده است، گفت: از آنجایی که نمی‌توان صنایع را از اصفهان حذف کرد، بریدن بند ناف صنعت از آب تازه و استفاده از پساب با بهره‌برداری درست، باید در دستور کار استان قرار گیرد. دکتر رسول زرگرپور با اشاره به اینکه این همایش از ۳ منظر دارای اهمیت ویژه است، اظهار داشت: اول اینکه این همایش درباره مقوله آب صحبت می‌کند که در دنیا، ایران و به‌ویژه استان کویری اصفهان یک موضوع فراگیر، مشکل بزرگ و یک مطالبه عمومی است و اگر به این موضوع درست و به موقع پرداخته نشود در آینده نزدیک به یک چالش و بحران منطقه‌ای تبدیل خواهد شد. وی دلیل دوم اهمیت این همایش را تمرکز بر موضوع آب در صنعت عنوان کرد و افزود: به گفته برخی افراد، صنعت متهم شماره یک یا حداقل یکی از متهمان وضعیت موجود آب در استان است و درنهایت درباره مصرف بهینه یعنی فرهنگ و باور درست مصرف کردن تاکید دارد. زرگرپور با تاکید بر اینکه بارش‌های خدادادی متناسب با زمان و مکان مناسب نیستند، بیان داشت: مطابق آمار ۷۵درصد بارش‌ها در ۳۰درصد ایران می‌بارند و یا زمان متناسب با کشت را ندارد و این لزوم ذخیره‌سازی را بیشتر نشان می‌دهد؛ البته ذخیره‌سازی نه فقط از طریق احداث سد بلکه با روش‌هایی همچون آبخیزها، آبخوان‌ها، چاه‌ها و قنوات و روش‌های دیگر امکان‌پذیر است. استاندار اصفهان اظهار داشت: اگرچه امروز در مرحله مدیریت توامان عرضه و تقاضا هستیم اما بسیاری از کارشناسان و اساتید ما هنوز از شاخص‌ها و معیارهای دوران مدیریت عرضه استفاده می‌کنند. وی تاکید کرد: مدیریت عرضه امروز به مفهوم استفاده از پساب‌ها، آب شورها و لب شورها و استفاده از آب‌های غیرمتعارف مفهوم پیدا می‌کند. زرگرپور افزود: در مدیریت تقاضا استفاده بهینه و درست از آب، زیر راندمان ۳۰ درصد و بهره‌وری ۷۰۰ گرمی تولید هندوانه و چغندر قند و هدررفت ۳۰ درصدی آب در کشاورزی مفهومی ندارد. وی به وضعیت مصرف آب در صنعت اشاره و اظهار کرد: اگرچه سهم صنعت در آب کشور حدود ۲ درصد است ولی در استان صنعتی اصفهان شاهد مصرف ۸ تا ۱۰ درصدی آب در بخش صنعت هستیم و در سال ۹۲ مصرف آب در صنعت ۱۰۰میلیون متر مکعب، در سال ۹۳ معادل ۸۵ میلیون مترمکعب و برای امسال،۷۲ میلیون مترمکعب پیش‌بینی می‌شود که روند کاهش به نسبت خوبی را نشان می‌دهد.
استاندار اصفهان با بیان اینکه این روند کافی نیست، افزود: بخش صنعت براساس مصوبه شورای عالی آب باید جز در مصرف شرب و بهداشت، برای سایر مصارف خود از پساب استفاده کند.
فولاد مبارکه و ذوب‌آهن روند خوبی را در پیش گرفته‌اند
وی افزود:فولاد مبارکه و به تازگی ذوب‌آهن روند خوبی را در پیش گرفته‌اند و باید جمع‌آوری فاضلاب شهرها، تصفیه آنها و استفاده از پساب استاندارد در صنعت سرعت بیشتری را به خود بگیرد. وی با بیان اینکه ۶۰۰هزار کارگر استان و اغلب در صنایع بزرگ مشغول به کار هستند، گفت: از آنجایی که نمی‌توان صنایع را حذف کرد، بریدن بند ناف صنعت از آب تازه و استفاده صنعت از پساب با بهره‌برداری درست از آن باید در دستور کار صنایع قرار گیرد.
تا ۳ سال آینده آب شرب صنایع قطع خواهد شد
زرگرپور افزود: سیاست مصرف بهینه آب در استان تعیین شده که براساس آن مصرف آب در بخش شرب در یک فرآیند سه ساله باید ۲۰ درصد کاهش یابد که تمام راهکارهای مربوط به آن نیز احصا شده است.
استاندار اصفهان یادآور شد: یکی از راهکارهای مربوط به این قضیه استفاده از سیستم کاهنده در بخش خانگی است و اگر ۲۰۰ مشترک بخش خانگی به سیستم کاهنده متصل شوند، حدود یک مترمکعب بر ثانیه مصرف آب کاهش می‌یابد. وی با بیان اینکه براساس این سیاست‌گذاری تا ۳ سال آینده آب شرب صنایع قطع خواهد شد، اظهار داشت: در بخش کشاورزی نیز باید ۵۰ درصد مصرف آب کاهش یابد و این مهم با تغییر الگوی کشت و بالا بردن بهره‌وری امکان‌پذیر است. زرگرپور ابراز امیدواری کرد: با کنترل میزان عرضه و کنترل میزان تقاضا می‌توان زاینده‌رود را از یک رودخانه فصلی به یک رودخانه دائمی تبدیل کرد.
مدیرکل محیط‌زیست استان: ۳۵۵ میلیون مترمکعب، کسری مخازن آب مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان نیز در این همایش با اشاره به اینکه میزان برداشت آب‌های زیرزمینی در استان ۳ برابر آب‌های سطحی است،گفت: در حال حاضر ۳۵۵ میلیون مترمکعب کسری مخازن آب داریم. حمید ظهرابی با بیان اینکه بعد از احداث سد زاینده‌رود و در ۱۲ سال اخیر میزان تولید آب حوضه کاهش چشمگیری داشته است، افزود: متاسفانه در دورانی که حجم تولید آب در استان به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته بود، برنامه‌ریزی‌های برداشت آب از حوضه را براساس سال‌های ترسالی تدوین کردیم. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان با بیان اینکه تغییرات کاربری اراضی در سطح حوضه آبریز از مشکلات اصلی حوضه زاینده‌رود است، گفت: محدودیت شدید منابع آب و رقابت بین کاربری‌های مختلف برای بهره‌برداری از منابع آبی، تخلیه فاضلاب شهری، صنعتی و کشاورزی بدون تصفیه مناسب و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت منابع آب بدون درنظر گرفتن ظرفیت حوضه نیز از دیگر مشکلات اصلی حوضه زاینده‌رود است. وی با اشاره به استقرار یک سوم صنایع آلاینده کشور در اصفهان، بیان کرد: ۷۵درصد صنعت استان در ۱۰درصد مساحت آن تمرکز دارند همچنین نزدیک ۷۵درصد صنایع ما در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان واقع شده‌اند که موجب آلودگی‌های هوا، آب و خاک شده است. ظهرابی درباره شاخص کیفیت آب زاینده‌رود، گفت: شاخص کیفیت آب از زیر سد زاینده‌رود از وضعیت بسیار خوب به خوب و متوسط نزول کرده که این یکی از چالش‌های ما محسوب می‌شود. وی با بیان اینکه بعد از تامین آب شرب، اولویت اصلی محیط‌زیست است، گفت: محیط‌زیست صاحبخانه اصلی این موضوع است و نباید صاحبخانه را بیرون کنند. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان گفت: امسال برای نخستین بار قرار است نیمی از آنچه در شورای عالی آب کشور به‌عنوان حقابه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی مصوب شده، تخصیص یابد. وی با بیان اینکه مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و اکولوژیکی از ضرورت‌های مقابله با بحران‌های آب محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: توقف بارگذاری‌های جدید و افزایش بهره‌وری مصرف آب و اصلاح بارگذاری‌های رخ داده و متناسب کردن با ظرفیت زیست‌محیطی و بازیافت و بازچرخانی آب، از راهکارهای عمده احیای حوضه زاینده‌رود است. مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان در پایان از برگزاری همایش بین‌المللی روز جهانی تالاب‌ها در سال‌جاری در اصفهان خبر داد و گفت: دبیرکل کنوانسیون رامسر و سفیران کشورهای مختلف از مدعوین این همایش هستند.
مدیرعامل فولاد مبارکه: برداشت ۱/۹درصدی آب زاینده‌رود به‌وسیله فولاد مبارکه
مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان نیز در ادامه این همایش اظهار داشت: سهم برداشت فولاد از ۱/۵میلیارد مترمکعب آب زاینده‌رود در پیک مصرف ۲۹میلیون متر مکعب و در مجموع ۱/۹درصد آب زاینده‌رود است.
بهرام سبحانی با اشاره به اینکه خشکی زاینده‌رود غم بزرگی برای اصفهان است، اظهار داشت: متاسفانه در چند سال گذشته زاینده‌رود دچار کم‌آبی شده و با توجه به صنعتی‌بودن استان اصفهان، انگشت اتهام به سمت صنایع رفته که آنها عامل خشکی رودخانه هستند. وی با بیان اینکه باید سهم صنعت در مصرف آب استان را به‌طور دقیق ملاحظه کرد، افزود: سهم آب در دنیا در بخش کشاورزی ۷۰درصد، صنعت ۱۸درصد و خانگی ۱۲درصد است که در ایران این سهم ۹۲/۵ برای کشاورزی، ۶/۱۳ برای شرب و ۱/۲۴ برای صنعت برآورد شده است. مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان افزود: سهم برداشت فولاد از ۱/۵ میلیارد مترمکعب آب زاینده‌رود در پیک مصرف ۲۹ میلیون مترمکعب و در مجموع ۱/۹ درصد آب زاینده‌رود است. وی با بیان اینکه ظرفیت تولید فولاد استان در سال ۷۰، معادل ۲/۴میلیون تن و در سال گذشته به ۵/۵میلیون تن در سال افزایش یافته است، گفت: در سال ۷۰ مصرف آب فولاد مبارکه ۴۰میلیون مترمکعب و مصرف ویژه آب ۱۶. ۷ مترمکعب بر تن بوده که اکنون به ۵/۶مترمکعب بر تن رسیده است و گویای کاهش ۶۶درصدی است. سبحانی با تاکید بر اینکه افکار عمومی باید با این موضوع آشنا شوند، گفت: مدیران و مردم باید با توجه به این مسائل برنامه‌ریزی کنند که در چه بخش‌هایی صرفه‌جویی داشته باشند. وی با اشاره به اقدامات فولاد مبارکه برای مصرف بهینه آب ازجمله ایجاد تصفیه‌خانه، اظهار داشت: در این راستا فولاد مبارکه قراردادهایی با شهرهای همجوار خود همچون مبارکه، زرین‌شهر و طالخونچه برای جمع‌آوری و تصفیه پساب‌های شهری با سرمایه‌گذاری ۱/۶۴۵ میلیارد ریال برای تامین یک‌سوم آب مورد نیاز خود منعقد کرده است. مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان با بیان اینکه هنوز برای مصرف بهینه آب در صنعت جای کار بسیار است، گفت: کشور ما در حال واردشدن به دوره کم‌آبی است اما به صرف بحران نمی‌توان گفت که کشاورزی یا صنعت نداشته باشیم بلکه باید مصرف را درست مدیریت کنیم.
مدیرعامل آبفای استان: افزایش حجم پساب‌های کشور در افق ۱۴۰۴ به ۳۹ میلیون مترمکعب
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان گفت: پیش‌بینی می‌شود حجم اصلی پساب‌های کشور در افق ۱۴۰۴ به بیش از ۳۹میلیون مترمکعب افزایش یابد. هاشم امینی در همایش ملی مصرف بهینه آب در صنعت، با اشاره به اینکه شرکت آبفا وظیفه تامین آب شرب و بهداشتی بیش از ۵ میلیون نفر را برعهده دارد، افزود: علاوه بر این جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب این جمعیت را انجام می‌دهد. وی با بیان اینکه میزان آب تجدیدپذیر کشور حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب در سال بوده که اکنون به زیر ۱۲۰ میلیارد مترمکعب کاهش یافته است، گفت: در هر اقلیمی اگر این سرانه به ۱۱۰۰ مترمکعب برسد وارد تنش آبی و در صورت رسیدن به کمتر از ۱۰۰۰، وارد بحران می‌شود. مدیرعامل آبفای استان اصفهان با تاکید بر اینکه امروز استان در شرایط بحران آب قرار گرفته است، گفت: سرانه آب تجدیدپذیر در استان اصفهان به کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب کاهش یافته که نشان‌دهنده قرار گرفتن آن در شرایط بحران است. به گفته وی بیش از ۵۷۰ شهر در کشور در شرایط تنش آبی هستند و اصفهان، کرمان و یزد به خط قرمز حوزه شرب وارد شده‌اند.
امینی تاکید کرد: مدیریت مصرف آب راهکاری برای برون‌رفت از این بحران است و بخشی از آن به بازچرخانی و استفاده از پساب مربوط می‌شود. وی بیان داشت: شرکت آبفای در این راستا اقداماتی در حوزه شرب انجام داده و براساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و قراردادی با نظام مهندسی، برای استفاده از آب خاکستری در ساختمان منعقد کرده است. مدیرعامل شرکت آبفا استان اصفهان همچنین گفت: استان اصفهان در کاهش آب بدون درآمد در کشور رتبه نخست را داراست به طوری که در ۸ سال گذشته آب بدون درآمد آن از ۳۴ درصد به ۱۷/۲۵درصد کاهش یافته است. وی با تاکید بر اینکه مهم‌ترین منابع آبی در بخش صنعت استفاده از پساب‌هاست، ادامه داد: ۵ سال پیش، پیشنهاد استفاده از پساب برای آبیاری فضای شهری به شهردار وقت داده شد اما وی عنوان کرد تا زمانی که آب زاینده‌رود وجود دارد، نیازی به استفاده از پساب نداریم اما امروز در بحث استفاده از منابع آب سطحی و زیرزمینی شرایط خوبی نداریم. امینی به مزایای استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده اشاره کرد و گفت: کاهش تنش‌های آبی، ایجاد منبعی مطمئن برای تمام فصول، کاهش بار آلودگی رودخانه‌ها و سایر منابع آبی دریافت‌کننده فاضلاب و افزایش درآمد مصرف‌کنندگان با کاهش میزان کوددهی و افزایش محصول از مزیت‌های استفاده از فاضلاب تصفیه‌شده به شمار می‌آیند. وی با بیان اینکه حجم اصلی پساب‌های کشور شامل آب برگشتی کشاورزی، خانگی و صنعتی حدود ۲۹میلیارد مترمکعب تخمین زده می‌شود، پیش‌بینی کرد: این میزان در افق ۱۴۰۴ به بیش از ۳۹میلیون متر مکعب افزایش یابد. مدیرعامل شرکت آبفای استان اصفهان اضافه کرد: استفاده از پساب، افزایش بهداشت عمومی و حفظ محیط‌زیست، کم‌شدن آلودگی و استفاده از آب‌های غیرمتعارف به صورت مستمر را به همراه دارد. به گفته وی، ۱۷۰ میلیون مترمکعب پساب در استان اصفهان وجود دارد که این میزان می‌تواند در کاهش تنش‌های آبی موجود در بخش صنعت چاره‌ساز باشد. امینی با بیان اینکه استان اصفهان در استفاده از پساب در کشور پیشرو است، گفت: در شهرهای مبارکه و لنجان پروژه‌هایی در زمینه استفاده از پساب و تحویل آن به صنایع بزرگ شکل گرفته است. وی تصریح کرد: صنعتی در استان اصفهان وجود دارد که اکنون ۵۰۰ لیتر بر ثانیه آب شرب برای تامین حدود ۴۰۰ مگاوات از برق استان را مصرف می‌کند که این توجیهی ندارد.
شهردار اصفهان: باید به سمت صنایع «های‌تک» حرکت کنیم
شهردار اصفهان در ادامه این همایش اظهار داشت: اصفهان باید به سمت صنایع پاک و های‌تک و اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کند. مهدی جمالی‌نژاد با اشاره به حرکت ارزشمند مدیران شهرداری از سال ۸۱ مبنی بر دعوت هیاتی از نخبگان و پژوهشگران ایرانی مقیم خارج برای بررسی تهدیدها و فرصت‌های اصفهان در یک حرکت میدانی و عملیاتی، اظهار داشت: در این بررسی‌ها و در آخرین نسخه پیچیده‌شده برای اصفهان، عنوان شد، ظرفیت ساخت صنایع آلاینده در شهر به حد اشباع رسیده و باید به جای دیگر منتقل شوند. وی با تاکید بر اینکه در نسخه دیگر این هیات، گفته شد اصفهان باید به سمت صنایع پاک و های‌تک و اقتصاد دانش‌بنیان حرکت کند، ابراز امیدواری کرد: با رویکرد استاندار اصفهان، صنایع آلاینده به خارج از شهر منتقل و به سمت دانش «های‌تک» حرکت کنیم. جمالی‌نژاد تاکید کرد: باید به سمت صنایع های‌تک حرکت کنیم و در این راستا روند کلید خوردن مناطق علم و فناوری در اصفهان شروع خوبی است و امیدواریم به آن توجه شود. شهردار اصفهان افزود: سال‌هاست در این کمربند خشک که بارندگی آن یک سوم متوسط جهانی بوده و گرفتار دوره‌های خشکسالی است، صنایع پیر گریبان سلامت شهروندان را گرفته، همچنین بکار نگرفتن فناوری‌های نوین افیون کیفیت زندگی آنها شده است. جمالی‌نژاد بیان داشت: در این سال‌ها تنها چشم امید به سخاوت باران دوخته‌ایم اما در صیانت منابع محدود آبی و مصرف بهینه آب قصور کرده‌ایم. وی با طرح این پرسش که باید در این شرایط چه کرد؟ گفت: به طور قطع باید با رعایت ضوابط و معیارهای استاندارد استقرار صنایع و محیط‌زیست از ضرورت‌های شهرسازی مدرن ما باشد. شهردار اصفهان ادامه داد: جداسازی مناطق صنعتی از سایر کاربری‌های شهری با رویکرد منطقه‌بندی براساس استانداردهای خروجی و استفاده از کمربندهای سبز برای ایجاد حائل میان مناطق ناسازگار و ناهمگون، باید جای استواری در برنامه‌ریزی و طراحی شهری ما داشته باشد. جمالی‌نژاد با تاکید بر اینکه در نظر داریم در برنامه اصفهان ۱۴۰۰ این شهر به بوم‌شهر تبدیل شود، افزود: بوم‌شهر، با طبیعت بسیار سازگار است و استفاده انرژی و آب در بهینه‌ترین حالت آن انجام می‌شود و تولید آلودگی در آن نزدیک به صفر است. وی مدیریت عالمانه شهر، استفاده بهینه از منابع، استفاده از منابع انرژی جایگزین، بهره‌برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی، کنترل بهینه برداشت‌های آب، دخالت دولت و کنترل قانونی، مشارکت بهره‌برداران در کنترل برداشت‌های آب‌های زیرزمینی، به حداقل رساندن تولید پسماند، تکمیل چرخه بازیافت و آثار مثبت اقتصاد، کاهش وابستگی به زمین و تکامل بهینه‌سازی مسائل کالبدی، مدیریتی و فرهنگی را از اصول و مفاهیم بوم‌شهر معرفی کرد. به گفته جمالی‌نژاد، تغییر فرآیند به منظور کم‌کردن نیاز آبی و استفاده از تکنولوژی‌ها بالا، استفاده مجدد از آب در یک فرآیند خاص، نظارت دقیق و مستمر بر مقدار آب مصرف‌شده به‌وسیله یک مجموعه مستقل و اخذ قیمت واقعی آب از جمله راهکارهای مدیریت مصرف آب صنایع در اکوشهرها است. وی با اشاره به اینکه قرار است شهر اصفهان به باغ‌شهر تبدیل شود، تاکید کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر فضای سبز عمودی اصفهان به سمت چمن‌کاری پیش رفته که با کاشت درخت به دنبال ایجاد باغ‌شهر هستیم.