تسنیم گزارش میدهد
وقتی سوءمدیریت آب، جان و مال مردم را میگیرد
وقوع سیلهای شدید در هفته گذشته و خسارتهای جانی و مالی زنگ هشداری بود به مسئولین که به آبخیزداری در مناطق مستعد توجه بیشتری کنند تا علاوه بر جلوگیری از تکرار این حوادث با ذخیره و تزریق این سیلابها به سفرههای زیرزمینی موجب تقویت منابع آبی شوند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بارشهای اخیر در اغلب استانهای کشور با خسارتهای سنگینی بهویژه به بخش کشاورزی همراه شد. رئیس سازمان مدیریت بحران کشور با بیان اینکه سیلابهای هفته گذشته 16 استان کشور را درگیر کرده بود، از وارد شدن خسارت هزار میلیارد تومانی فقط به بخش کشاورزی این استانها نیز خبر داد، بهعنوان مثال در استان ایلام، بیش از 300 هکتار از اراضی زراعی که به محصولاتی همچون گندم و کلزا اختصاص داشت، از بین رفت. همچنین 500 هکتار از اراضی باغی، 18 واحد مرغداری و 350 هکتار از عرصههای جنگلکاری و نهالکاری، فقط بخشی از خسارات ناشی از بارشهای هفته گذشته در این استان محسوب میشود.
این شدت و حجم بارشها درحالی است که بهادعای برخی، کشور سالهاست با کمآبی مواجه است و سفرههای زیرزمینی از شرایط خوبی برخوردار نیست و یکی از راهکارهای تزریق آب به سفرههای زیرزمینی، ذخیره و هدایت همین بارشها و سیلابهای مقطعی به منابع زیرزمینی است.
یکی از مؤثرترین راهکارهای بهرهگیری از این بارشها و سیلابها، اجرای عملیات جامع آبخیزداری میباشد. جنگلها، بوتهها و درختچهها، ترازبندی عرصههای شیبدار نمونهای از طرحهایی است که با اجرای آنها علاوه بر تغذیه سفرههای زیرزمینی، با کنترل سیلابها از بروز خسارتهای سنگین جانی و مالی جلوگیری میشود، بهعنوان مثال در سیل اخیر فقط به بخش کشاورزی استان لرستان بیش از 60 میلیارد تومان خسارت وارد شد؛ در حالی که هزینه اجرای عملیات آبخیزداری در 34هزار هکتار از اراضی تحت پوشش این استان، فقط 20 میلیارد تومان برآورد شده بود که تخصیص نیافته است.
آبخیزداری از مهمترین اقداماتی است که میتواند با کاهش خسارات سیل و فرسایش خاک موجب تغذیه آبخوانها و سفرههای زیرزمینی گردد. حدود 90 تا 95 میلیون هکتار از مساحت کشور را مناطق کوهستانی و شیبدار و حدود 69 تا 74 میلیون هکتار را مناطق کمشیب و دشتها تشکیل میدهند. حدود 55.5 درصد مساحت کل کشور، معادل 91 میلیون هکتار از عرصه حوزههای آبخیز کشور سیلخیز است. این عرصهها در تولید هرزآبهای سطحی که سریعاً از دسترس خارج میشوند نقش داشته و در تشدید فرسایش و ایجاد سیلابهای مخرب مؤثرند.
میزان فرسایش خاک در ایران حدود 2 میلیارد تن در سال برآورد شده است (حدود 16.7 تن در هر هکتار) که با شاخص جهانی 5 تا 6 تن در هکتار، فاصله بسیاری دارد. اثرات این میزان فرسایش خاک، بالغ بر 236 میلیون مترمکعب رسوبگذاری در مخازن پشت سدها و بهمیزان حدود 500 میلیون مترمکعب رسوبگذاری در شبکههای آبیاری و زهکشی مدرن و سنتی و از دسترس خارج شدن هزاران هکتار اراضی مزروعی میباشد.
ضرورت اقدامات آبخیزداری زمانی بیشتر نمایان میشود که بدانیم در وضعیت فعلی حدود 41.5 درصد کل شهرهای کشور، حدود 12.7 درصد آبادیها و حدود یکمیلیون هکتار از اراضی کشاورزی و تعداد بیشماری از جادهها و راههای ارتباطی کشور در معرض خطر سیل قرار دارند.
اهمیت اجرای این طرحها در حالی است که تخصیص اعتبارات سالانه از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. طبق قانون بودجه سال 94 حدود 215 میلیارد تومان اعتبار برای این طرحها در نظر گرفته شده که بهگفته رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، تا کنون فقط 80 میلیارد تومان آن محقق شده است. هرچند که براساس قانون، سالانه باید 3 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری اجرا شود، اما سال گذشته این طرحها فقط در 300هزار هکتار اجرایی گردید.
تغذیه سفرههای زیرزمینی که بخش مهمی از مدیریت آب محسوب میشود، هم اکنون بهدلیل اولویت نداشتن در نظر وزارت نیرو از روند برنامهریزی خوبی برخوردار نیست؛ جالبتر آنکه وزارت نیرو در حال حاضر تمرکز خود را در مدیریت آب، بر احداث تونلهای انتقال میانحوضهای قرار داده است.
در همین راستا وزیر نیرو نیز بیان داشته: "بهدلیل محدودیت منابع آبی، ناچار به انتقال آب با استفاده از تونل هستیم!" وی همچنین از وجود 19 تونل در حال بهرهبرداری بهطول 192 کیلومتر و همچنین 9 تونل در حال احداث بهطول 314 کیلومتر خبر داده است.
انتهای پیام/*