حضور برقی چین در تهران
همان‌طور که هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی وعده داده بود، پانزدهمین نمایشگاه صنعت برق که 17 تا 20 آبان‌ماه جاری برگزار شد، مملو از شرکت‌های خارجی است.
جلوی غرفه ٣٨ افراد در دسته‌های کوچک و بزرگ مشغول حرف زدن هستند و برخی از آنها کارت و اطلاعات تجاری محصولاتشان را به یکدیگر می‌دهند. میان این دسته‌های کوچک و بزرگ نخستین چیزی که توجه را به خود جلب می‌کند، تعداد زیاد چشم‌بادامی‌هایی است که مشغول گفت‌وگو هستند. به‌طور دقیق میان ٥٤٠ شرکتی که در نمایشگاه حاضر شدند، ٢٠٠ شرکت خارجی و ٣٤١ شرکت باقیمانده داخلی هستند. ورود انبوه شرکت‌های خارجی به نمایشگاهی تخصصی آن هم در آستانه رفع تحریم‌ها پدیده غریبی نیست چراکه هرکدام از آنها سعی دارند سهمی از بازار بزرگ ایران را به خود اختصاص دهند.
هرچند شرکت‌های خارجی در سالن‌های مشخصی جای گرفته‌اند، اما با این وجود هنوز هم تعدادی از آنها در برخی سالن‌ها به‌طور پراکنده حضور دارند. در سالن ٣٨ غرفه شرکت‌های چینی خودنمایی می‌کند. زمینه فعالیت این شرکت‌ها مختلف است، یکی در بخش تولید ترانس‌های برق، دیگری در زمینه تولید کلید و پریز و.... اما به ندرت در آنها جنب و جوشی دیده می‌شود. اغلب مسئولان غرفه‌ها نظاره‌گر رفت و آمد بازدیدکنندگان هستند. یکی از این غرفه‌ها تولیدکننده AC Contractor است. زن جوانی که مدیرفروش این شرکت است، می‌گوید: این نخستین مرتبه است که به این نمایشگاه می‌آید. شرکت او قبل از این‌جا در نمایشگاه صنعتی استانبول نیز حاضر شده است. او که «جین هو» نام دارد و به سختی انگلیسی صحبت می‌کند، ایران را یک بازار بزرگ احتمالی برای شرکت‌های چینی می‌داند. «هو» می‌گوید: این نخستین بار است که در این نمایشگاه شرکت می‌کنم اما به نظرم سفر پرسودی خواهد بود. شرکت‌های چینی زیادی برای این نمایشگاه به ایران آمده‌اند. تا جایی که من می‌دانم گروهی که من با آنها سفر کردم شامل ٥٠ شرکت بود. نمی‌دانم در کل چند شرکت چینی به ایران آمده‌اند، اما تعدادشان خیلی زیاد است. غرفه‌های کوچک و بزرگ شرکت‌های چینی همچنان خالی هستند. اما به نظر می‌رسد رقبای ترکیه‌ای و آلمانی آنها کمی سرشان شلوغ‌تر است.
استفاده از کابل‌های غیراستاندارد در مسکن مهر
بسیاری از شرکت‌ها برای نخستین بار در این نمایشگاه شرکت کرده‌اند، اما علاوه برشرکت‌های تازه کار، همتایان قدیمی‌ترشان نیز حضور دارند. «احمد وحیدنیا» مدیر فنی آزمایشگاه اکرودیته و همکار اداره استاندارد در خراسان رضوی که از مشهد به تهران آمده، می‌گوید: سال‌هاست که در نمایشگاه صنعت برق حاضر می‌شود و دیگر حساب حضورش در نمایشگاه را ندارد. به عقیده این فعال بخش تجهیزات (تولیدکننده سیم و کابل) امسال رقبای خارجی و داخلی حاضر در نمایشگاه با دست پر آمده‌اند و فناوری‌های جدید را با خود آورده‌اند.
او دراین‌باره می‌گوید: تولیدکننده‌ها در این صنعت درنمایشگاه امسال به‌خصوص در زمینه کابل‌های نسوز، هالوژن فری، ضد آتش، کابل‌های فشار قوی، کابل‌های خودنگهدار در شبکه برق بسیار حضور خوبی داشته‌اند. استفاده از فناوری‌های نوین در این صنعت اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا به کاهش خسارت و حفظ محیط‌زیست منجر می‌شود. به‌عنوان مثال در زمینه کابل‌های خودنگهدار، این کابل‌ها بسیار مفید هستند. با استفاده از این کابل‌ها خطر برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی در جنگل‌ها، برق دزدی از دکل‌های شهری از بین می‌رود. سرقت کابل‌های خودنگهدار به این دلیل کاهش می‌یابد که در آن از آلومینیوم استفاده می‌شود. بنابراین در مجاورت هوا و رطوبت سخت‌تر می‌شوند. این درحالی است که در زمینه تولید سیم و کابل، چین یکی از تولیدکنندگان بزرگ بازار جهانی است و توانسته با قیمت‌های پایین بسیاری از رقبای خود را از میدان خارج کند.
وحیدنیا توضیح می‌دهد: شرکت‌های چینی در کابل‌های خود از مس استفاده نمی‌کنند بلکه از سیم‌هایی با روکش مس استفاده می‌کنند که مغزی خاصی دارد. به همین دلیل این محصولات کیفیت مناسبی ندارد، اما به دلیل قیمت‌های مناسب بازار خوبی دارند. درهرحال ایران نیز توانسته در این زمینه پیشرفت‌های خوبی داشته باشد و فناوری‌های روز جهانی درحوزه تولید کابل را به کار گیرد. البته به گفته این کارشناس فنی، تولید در داخل هم بدون معضل نیست. یکی از معضلات این بخش تولیدکنندگان زیرزمینی هستند که سیم و کابل غیراستاندارد تولید می‌کنند. آنها با کپی‌برداری از لوگوی شرکت‌ها مردم را فریب می‌دهند.
وحیدنیا هشدار می‌دهد که بیشترین میزان استفاده از سیم و کابل غیراستاندارد در بخش خانگی و ساختمان‌سازی است و یکی از نمونه‌های بارز آن استفاده از سیم و کابل غیراستاندارد در پروژه‌های مسکن مهر است. از آن‌جا که هزینه سیم و کابل ٥درصد از هزینه‌های ساخت یک ساختمان را تشکیل می‌دهد، استفاده از کابل‌های غیراستاندارد در هزینه‌ها تاثیر چندانی ندارد. همچنین سیم و کابل غیراستاندارد علاوه بر آن‌که به مصرف انرژی می‌افزاید، به دلیل گرمایی که تولید می‌کند خطر آتش‌سوزی را نیز در بر دارد.
بی‌اعتمادی دولت به پیمانکاران داخلی
در سالنی دیگر میان انبوه غرفه‌های چینی، غرفه یک شرکت ایرانی جنب و جوش خاصی دارد. «داوود اسماعیل‌پور» مدیرعامل این شرکت توضیح می‌دهد که ١٢سال است به‌طور مستقل در این صنعت فعالیت می‌کند و این چهارمین‌باری است که در نمایشگاه حاضر می‌شود. او درحالی‌که به سمت غرفه‌های چینی نگاه می‌کند، می‌گوید: امسال شرکت‌های خارجی از نمایشگاه استقبال خوبی کرده‌اند. البته تعداد شرکت‌های چینی بسیار زیاد است، اما در کنار آنها شرکت‌های آلمانی متعددی هم در نمایشگاه حضور دارند.
اسماعیل‌پور با اشاره به وضع شرکت‌های ایرانی پس از ورود همتایان خارجی به ایران می‌افزاید: شرکت‌های ایرانی مجبورند به‌عنوان زیرمجموعه خارجی‌ها فعالیت کنند، زیرا به شرکت‌های ایرانی بها داده نمی‌شود. اگر به‌طور مستقیم با ما همکاری شود، بهتر و بیشتر رشد می‌کنیم. او دلیل کنار گذاشتن شرکت‌های داخلی را بی‌اعتمادی دولت به پیمانکاران می‌داند و می‌گوید: دولت هنوز حاضر نیست با ما همکاری کند و همچنان محافظه‌کارانه عمل می‌کند.
تولیدکننده ایرانی ناتوان از رقابت کیفی
«مهدی یوسفی» مدیرعامل یکی دیگر از شرکت‌های باسابقه حاضر در نمایشگاه برق است. شرکت او که قطعات نیروگاهی را تامین می‌کند، برای سومین‌بار دراین نمایشگاه حاضر شده است. او می‌گوید: جمعیت شرکت‌کنندگان نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است.
یوسفی هم نسبت به آینده شرکت‌های ایرانی در پساتحریم چندان خوش‌بین نیست. او می‌گوید: در عمل تولیدات خارجی ترجیح داده می‌شود؛ از سوی دیگر کیفیت کالا و خدمات نیز اهمیت دارد. هم‌اکنون شرکت‌هایی مانند زیمنس آلمان، آنسالدو ایتالیا و GE آمریکا می‌خواهند با ایران همکاری کنند که غول‌های این صنعت به حساب می‌آیند. در کنار این غول‌ها تولیدکنندگان ایرانی هرچند می‌توانند از لحاظ قیمتی رقابت کنند، اما کیفیت محصولاتشان در آن سطح نیست.
او معتقد است، یکی از دلایل امکان تولید برق در داخل با چنین قیمتی فقط سوخت ارزان است. در صورت نبود سوخت ارزان هیچ‌کدام از این موارد ممکن نخواهد بود و توان تولیدکننده داخل زمانی به بوته آزمایش سپرده می‌شود که قیمت سوخت با قیمت جهانی برابر شود. بنابراین آینده به ما نشان خواهد داد که صنایع ایرانی قدرت رقابت با رقبای خارجی را دارند یا خیر.