هـرچـنـد در روزهای پـسـاتـحریم بخش قابل توجـهی از تمرکز وزارت راه و شـهرسازی و البته سرمایه‌گذاران خارجی جلب صنعت حمل و نقل ایران و ظرفیت چند ده‌میلیارد دلاری موجود در آن شده است، اما به نظر می‌رسد بخشی از تمرکز مذاکرات وزیر راه با سرمایه‌گذاران خارجی نیز به بخش مسکن اختصاص یافته، بخشی که هرچند با توجه به استقلال نسبی خود در سال‌های تحریم توانست به حرکتش ادامه دهد اما در فضای به وجود آمده پس از برجام می‌تواند راهی مطمئن برای توسعه پیدا کند.

سرمایه‌گذاری غیر دولتی گسترده در بازار مسکن و استفاده از مصالحی که بخش قابل توجهی از آنها در داخل کشور تولید می‌شد، مسکن ایران را تا حد قابل توجهی از مشکلات ایام تحریم دور کرد و این هرچند فرصتی برای ادامه روند توسعه این صنعت شد اما مشکلاتی نیز برای آن به وجود آورد که با گذشت چند سال از آن ایام هنوز به قوت خود باقی است.

بازار مسکن ایران که در سال‌های گذشته به عنوان یکی از تنها حوزه‌های اقتصادی دارای رونق شناخته می‌شد و بخش قابل‌توجهی از رشد اقتصادی کشور را یک تنه به دوش می‌کشید، تحت تأثیر افزایش غیر قابل کنترل سرمایه گذاری‌ها در سال‌های گذشته به رکودی کم سابقه دچار شده و بالا رفتن قیمت‌ها راه را برای خریداران بسته و فروش نرفتن واحدها، اوضاع سرمایه‌گذاران داخلی را از ورود دوباره نا امید کرده است.

در طول این ماه‌ها وزارت راه و شهرسازی به هر دری زده تا قدری فضای رکودی مسکن را کم کند، هنوز به موفقیت چندانی نرسیده است. هرچند نتیجه بخش‌شدن تسهیلات مسکن این امید را به وجود آورده که در سال آینده قدری فضای رکودی فعلی کم شود اما هنوز آخوندی و تیم مشاورانش تلاش خود را برای افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه مسکن رها نکرده‌اند. آخرین حرکت آنها در این زمینه نیز مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به این عرصه است. پس از نهایی شدن مذاکرات هیأت اقتصادی‌کره‌ای در ایران که به سرمایه‌گذاری آنها در برخی پروژه‌های عمرانی به خصوص بخش مسکن ختم شد، حالا آلمانی‌ها نیز عزم خود را جزم کرده‌اند.

در جریان سفر یک هیأت آلمانی به ایران یادداشت تفاهم همكاری در خصوص پروژه پایلوت ۳۵ هكتاری هشتگرد بین محسن نریمان معاون وزیر و مدیرعامل شركت عمران شهرهای جدید و گونتر آدلر، معاون وزیر محیط زیست، ساختمان و ایمنی هسته‌ای آلمان امضا شده است. در قالب این طرح اجرای برنامه‌های نوین در سطح شهرهای ایران و توسعه پایدار آنها در دستور کار قرار گرفته که می‌تواند یکی از اصلی‌ترین اهداف ایران را در بر بگیرد. اهدافی که از یک سو افزایش سرمایه گذاری‌ها را پیگیری می‌کند و از سوی دیگر، به انتقال فناوری‌های جدید می‌اندیشد.

از حضور خارجی‌ها برای انتقال فناوری استفاده شود

عضو هیأت رئیسه انجمن صنفی انبوه‌سازان مسكن استان تهران معتقد است سرمایه‌گذاری کشورهایی که از نظر استفاده از فناوری‌های روز صنعت ساختمان شرایط مناسبی دارند می‌تواند در اعتلای جایگاه فنی و استانداردهای ساخت و ساز در کشور نقشی مثبت ایفا کند، البته به شرطی که مقدمات انتقال این توان به ایران فراهم شود.

علی رضا قهاری، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» تأکید کرد: در ایران چه در خانه‌های کوچک و چه انبوه‌سازی توان خوبی وجود داشته و سرمایه‌گذاران توانسته‌اند نیاز کشور را به طور کامل تأمین کنند. در این بین تنها موضوعی که می‌توان از دل ورود خارجی‌ها به ایران به دست آورد انتقال فناوری‌هایی است که در ایران به آنها احتیاج داریم. به گفته وی این سرمایه گذاری‌ها در شرایطی می‌تواند برای کشور تأثیری مثبت داشته باشد که با فراهم شدن شرایط امکان مشارکت فعال بین سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی فراهم شود. در این صورت می‌توان به بومی‌سازی آنها و رفع نیاز کشور در این عرصه فکر کرد.

واکـنـش سرمایه‌گذاران داخلی به ورود این سرمایه‌گذاران نیز همراه با تردید است. ایمان معصومی، سرمایه‌گذار عرصه ساختمان در این باره به «فرصت امروز» گفت: در شرایطی که بخش قابل توجهی از بازار راکد بوده و سرمایه‌گذاران در حال حاضر، انگیزه‌ای برای ورود دوباره به عرصه ندارند، حضور خارجی‌ها می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشد.به اعتقاد وی، اگر در چارچوب توافق با خارجی‌ها استفاده از توان سرمایه‌گذاران داخلی نیز شرط شده و در برنامه‌های اجرایی مشارکت قطعی با آنها صورت گیرد می‌توان به آن نگاهی مثبت داشت. اما اگر صفر تا صد یک برنامه بزرگ عمرانی به خارجی‌ها سپرده شود آنگاه باید انتظار انزوای بیشتر سرمایه‌گذاران این بخش را داشت. 

صحبت‌های مطرح شده از سوی وزیر راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد، قطعا اولویت اصلی وزارت راه در مذاکره با خارجی‌ها فراهم آوردن بستری برای انتقال فناوری‌های روز کشور است. هرچند امروز اصلی‌ترین مشکل بازار مسکن کمبود نقدینگی چه در ساخت و چه در خرید است، اما ورود خارجی‌ها می‌تواند در کنار وارد کردن سرمایه‌های جدید موجبات ورود ایران به عرصه استانداردهای روز صنعت ساختمان را نیز فراهم کند.