در گفت و گو با وزیر راه و شهرسازی عنوان شد؛
آخوندی: بانک نمی‌تواند ادعا کند منابعی ندارد
بخش مسکن آن‌طور که کارشناسان این حوزه می‌گویند دیرتر وارد رکود می‌شود و وقتی هم که وارد رکود شد، خارج‌کردن آن از این وضعیت کار ساده‌ای نخواهد بود.
حالا که رکود گریبان کل اقتصاد کشور را گرفته است، همه مسئولان دست‌به‌کار شده‌اند تا راهکارهایی را به‌صورت مجزا برای بخش‌های مختلف اقتصاد ارائه دهند. یکی از راهکارهای ارائه‌شده برای خروج بخش مسکن از رکود که اکنون به تعبیر برخی اقتصاددانان «زمین‌گیر» شده، اعطای تسهیلات تعهدآور به خانوار است. بر مبنای این طرح، خانوار اقدام به پس‌انداز در بانک مسکن کرده تا پس از شش ماه بتواند از تسهیلات این بانک بهره‌مند شود. این تسهیلات که شامل وام ٨٠ میلیونی برای کلانشهر تهران، وام ٦٠ میلیونی برای کلان‌شهرهای دیگر و وام ٤٠ میلیونی برای شهرهای کوچک است، دیگر بهانه‌ای برای بانک برای عدم اعطای تسهیلات باقی نمی‌گذارد، چراکه خانوار پیش‌تر اقدام به پس‌انداز در آن بانک کرده است. به تعبیری این تسهیلات برای این بانک تعهد می‌آورد و بانک مسکن نمی‌تواند از زیر آن شانه خالی کند، اما در‌این‌میان انتقاداتی نیز از سوی کارشناسان بخش مسکن به این طرح وارد شده که نمایشگاه مطبوعات سال جاری بهترین بهانه شد تا این انتقادات را به عباس آخوندی، وزیر مسکن، راه‌وشهرسازی منتقل کنیم. آخوندی با حضور در غرفه روزنامه «شرق» برای شفاف‌سازی این موضوع به سؤالات ما پاسخ داد و استقبال از این طرح را از سوی مردم مطلوب برآورد کرد.
بانک‌ها اعلام کرده‌اند که برای پرداخت وام‌های مسکن بودجه‌ای ندارند. راهکار شما برای حل این مسئله چیست؟
آنچه پیش‌تر نیز گفتم اعطای تسهیلات تعهدآور بر مبنای پس‌انداز بود که روند مطلوبی را در پیش گرفته است. به‌این‌ترتیب که در کلانشهر تهران، ٨٠میلیون، در باقی کلان‌شهرها ٦٠میلیون و در شهرهای کوچک حدود ٤٠میلیون تومان در نظر گرفته شود که به‌خوبی در حال پیشرفت است. تاکنون نیز بیش از ٢٠هزار نفر برای دریافت این وام، پس‌انداز کرده‌اند. به عقیده من بزرگ‌ترین راهکاری که در حوزه تسهیلات بخش مسکن وجود دارد، تسهیلات متکی به پس‌انداز است. اعطای تسهیلات به این شکل هم می‌تواند به اقتصاد خانوار نظم دهد و کسی که می‌خواهد خانه‌دار شود، پس‌اندازی داشته باشد و بر اتکای آن پس‌انداز بتواند وام تعهد‌شده را دریافت کند تا بعد از شش ماه بانک نتواند ادعا کند که منابعی ندارد و تسهیلاتی اعطا نمی‌کند. این سیستم در حال گسترش است و استقبال خوبی هم از آن شده است و فکر می‌کنم در آینده استقبال بیشتری از آن شود.
اما بسیاری از اقتصاددانان معتقدند راهکارهایی از‌این‌دست راه‌حل خروج از رکود نیست، مردم پولی ندارند که برای این نوع پس‌انداز و در نهایت دریافت این وام اقدام کنند. گفته می‌شود جیب خانوار در آن در نظر گرفته نشده است. نظر شما چیست؟
این فقط یک شعار است و با واقعیت فاصله دارد. واقعیت این است که در همین مدت کوتاه بیش از ٢٠هزار نفر به این طرح پیوسته‌اند و بیش از ٤٠٠میلیارد تومان پس‌انداز کرده‌اند و هرچه می‌گذرد میزان پس‌انداز نیز بیشتر می‌شود. پیش‌تر در دهه ٧٠ نیز این طرح را مطرح کردم و در آن زمان بیش از سه میلیون نفر پس‌انداز کردند. در‌واقع در آخر کار اگر بخواهیم یک حرف تعهدآور و غیرشعاری بزنیم، تسهیلات مسکن باید بر مبنای پس‌انداز باشد، اما متأسفانه در گذشته سیستم تسهیلات تعهدآور پس‌انداز برای مسکن به‌خوبی پیش می‌رفت و در حال تبدیل‌شدن به یک رویه برای همه خانوارهای ایرانی می‌شد که یک عده سیاست‌ها اعمال شد و طبق آن گفته شد نیازی به پس‌انداز نیست و بانک‌ها بدون پس‌انداز، تسهیلات اعطا می‌کنند. این سیاست در‌واقع اختلالی در رفتار خانوارها ایجاد کرد که معلوم بود این روش قابل تداوم نیست و در‌نهایت نیز با توقف همراه شد. به‌‌هرحال اگر بخواهیم بخش مسکن را از رکود خارج کنیم چاره‌ای نداریم جز اینکه تسهیلات از طریق پس‌انداز خانوار ایجاد کنیم. این سخن من نیست و این روالی است که در تمامی جهان اجرا شده و موفق نیز بوده است. در حقیقت نمی‌توانید ارتباط بین پس‌انداز و تسهیلات را قطع کنید و انتظار داشته باشید که بخش مسکن با رونق روبه‌رو شود.
فارغ از بحث خانوار، گفته می‌شود برای خروج از رکود پس‌انداز داخلی کافی نیست و باید به پس‌انداز خارجی رو بیاوریم. نظر شما در این رابطه چیست؟
این مسئله در حوزه ساخت مطرح می‌شود. برای این بخش در‌حال‌حاضر این تنگنای مالی یک تنگنای واقعی است که بانک مرکزی در حال چاره‌جویی برای آن است.
به‌عنوان آخرین سؤال، پیش‌بینی شما از زمان خروج از رکود بخش مسکن چیست؟
نمی‌توانید بخش مسکن را از بخش‌های دیگر اقتصاد جدا کنید. به عقیده من به‌تدریج تمامی بخش‌ها آثاری را از رونق خواهند دید. به‌عنوان‌مثال پس‌اندازهای خانوار که در این طرح مطرح شده، در سال آینده تبدیل به تسهیلات تعهدآور شده و وارد تقاضای بازار می‌شود که خود عاملی برای خروج از رکود بخش مسکن خواهد بود.
در‌حقیقت در سال آینده رکود بخش مسکن از نظر شما به پایان خواهد رسید؟
به‌تدریج یخ بخش مسکن آب خواهد شد.