یکی رو یکی زیر؛ زمزمه آهنگینی که ورد کلام قالیباف‌هایی بود که در یک اتاقک می‌نشستند و نقش خاطره می‌زدند. وقتی صدای زمزمه دعا می‌آمد ...

یکی رو یکی زیر؛ زمزمه آهنگینی که ورد کلام قالیباف‌هایی بود که در یک اتاقک می‌نشستند و نقش خاطره می‌زدند. وقتی صدای زمزمه دعا می‌آمد می‌فهمیدیم که بافت فرش تمام شده و موقع چله‌بری رسیده است. مهم نبود که در کارگاه کوچک کار می‌کنی یا بزرگ، وقتی مشکلی در زندگی پیش می‌آمد همه دست به‌دست هم می‌دادند و در حد توان حمایت می‌کردند. از آن زمان سال‌ها گذشته و کارگاه‌ها به اندازه اتاقک یک خانه روستایی قناعت کرده‌اند و تنها صدایی که به‌گوش می‌رسد، صدای ضربات کوبه بر دار قالی است. یکی از علت‌های کوچک شدن کارگاه‌ها کم‌رغبت شدن نسل جوان برای کار در این حرفه است. جوانان از مشخص نبودن وضعیت بیمه، کم بودن نرخ دستمزد با توجه به زمان بالایی که برای بافت یک فرش صرف می‌شود و مواردی از این قبیل را علت بی‌علاقگی برای فعالیت در این حرفه می‌دانند.

علت بی‌رغبتی نسل جدید

مسلم کوزه‌گر تولیدکننده فرش و تابلوفرش در پاسخ به صمت درباره تعداد قالیباف به‌کار گرفته شده در تولیدی گفت: در حال حاضر ۲۰۰۰ نفر قالیباف همگی در خانه‌های خود مشغول به بافندگی هستند. تولیدکننده فرش و تابلوفرش با اشاره به شروع فعالیت از سال۷۲ با ۲۰۰میلیون تومان سرمایه گفت: در حال حاضر سرمایه افزون‌بر ۲میلیارد تومان دارد. وی در پاسخ به سوال صمت درباره مشکل قالیباف‌ها گفت: بحث اقتصادی مهم‌ترین دغدغه و مشکل حال حاضر یک قالیباف است. کاهش نرخ فرش و تابلو فرش و ناچیز بودن دستمزد، بیمه و مشکلاتی از این دست دغدغه اصلی قالیبافی است. تولیدکننده فرش و تابلو فرش درباره مشکلات بیمه قالیباف‌ها اظهار کرد: شرط زیر پوشش قرارگرفتن بیمه حضور دائم قالیباف در منزل و بافندگی دائمی است. در این میان اگر بافنده در موقع حضور بازرس بیمه مشغول بافندگی نباشد از فهرست بیمه قطع می‌شود، این در حالی است که ممکن است قالیباف به هر علتی برای مدت کوتاهی توان کارکردن نداشته باشد که مورد قبول بازرس نیست.

مسلم کوزه‌گر علت پایین آمدن قیمت فرش و تابلو فرش را چنین عنوان کرد: به دلیل مشکلاتی که در حوزه صادرات فرش به‌وجود آمده ناگزیر اجناس تولیدی را در کشور به‌فروش می‌رسانیم. درواقع فروش فرش به بازار داخلی محدود شده است. تولیدکننده فرش و تابلو فرش به بی‌رقیب بودن فرش ایرانی با فرش‌های خارجی اشاره کرد و گفت: درست است که در حال حاضر فرش‌های خارجی در جهان با قیمت پایین‌تر از ما عرضه می‌شود اما اگر موانع پیش روی بازار صادرات ما برداشته شود در جهان به واسطه کیفیت در بافت، مواد تهیه شده و طرح و حتی عمر در جهان بی‌رقیب است. مسلم کوزه‌گر ادامه داد: در گذشته به امریکا، آلمان، انگلیس و فرانسه صادرات داشتیم. البته ما با واسطه فرش‌ها را می‌فروختیم و آنها صادر می‌کردند.

وی از کم شدن بافنده اظهار نگرانی کرد و گفت: مشکلات مالی باعث بی‌میلی بافنده به کار در این حرفه شده و ما در گذشته بافنده بیشتری داشتیم، اما تعداد آنها الان کاهش یافته است. تولیدکننده فرش و تابلو فرش به تولید داخل بودن محصولات اشاره کرد و افزود: صفر تا صد محصولات ما از مواد تولید شده در کشور است. پشم مورد نیاز از قم و کاشان تهیه می‌شود و رنگ‌ها نیز در کشور ساخته می‌شود. مسلم کوزه‌گر از تولید سالانه ۵۰۰۰ تابلوفرش به‌وسیله این تولیدی خبر داد و گفت: اگر مشکل صادرات فرش برطرف شود امکان بافت بیشتر فرش و تابلو فرش را داریم. وی در پاسخ به صمت درباره اینکه بافندگان شما در روستا هستند و دولت گفته از مشاغل روستایی حمایت می‌کند، آیا در منطقه شما این اتفاق افتاده است، گفت: خیر. هیچ‌گونه حمایتی نشده است. تولیدکننده فرش و تابلو فرش در پایان گفت: برای اینکه بتوانیم این صنعت قدیمی را سرپا نگه داریم با ۵درصد افزایش قیمت از محصولی که قالیباف بافته است محصول را به‌فروش می‌رسانیم.

قطع بیمه بعد از ۳ بار اخطار

صمت در بررسی موانع کاری پیش پای تولیدکنندگان فرش و تابلو فرش دستباف سراغ رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تهران رفت و چند و چون دو مشکل عمده مطرح شده را پیگیری کرد. محمدعلی زرینه‌کفش، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تهران در پاسخ به سوال صمت درباره موانع صادرات فرش دستباف گفت: با توجه به برداشته شدن تحریم‌ها پیش‌بینی‌ها در جهت افزایش صادرات محقق نشده اما نسبت به سال گذشته افتی نداشته‌ایم بلکه امسال به امریکا هم فرش صادر کردیم. در این راستا برگزاری موفق نمایشگاه دموتکس بر این مهم صحه می‌گذارد.

رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تهران تبلیغات را مهم‌ترین عامل در شناسایی فرش ایران به جهانیان عنوان کرد و افزود: نمایشگاه مهم‌ترین ابزار تبلیغات و بازاریابی است که متاسفانه امسال برخلاف سال گذشته نمایشگاهی در این باره برگزار نشد و در نتیجه صادرات رضایت‌بخش نشد. وی با اشاره به غیرفعال بودن معاونت بازرگانی خارجی مرکز ملی فرش گفت: مرکز ملی فرش متولی و سیاست‌گذار این حرفه است، اما متاسفانه معاونتی که برای این کار در نظر گرفته است در عمل فعالیت ندارد و در نتیجه نمایشگاهی برگزار نشد. محمدعلی زرینه‌کفش ناآگاهی تولیدکنندگان از سلیقه هر کشور را یکی دیگر از عوامل کاهش صادرات عنوان کرد و افزود: علاوه بر کم‌کاری مرکز ملی فرش، ناآگاهی تولیدکنندگان از سلیقه هرکشور به این موضوع دامن زده است. وی ادامه داد: در کشور ده‌ها نوع فرش از نظر بافت، طرح و نقش، تراکم و قیمت‌ها تولید می‌شود اما دلیلی برای صادر کردن فرش به هرکشور بدون در نظر گرفتن سلیقه وجود ندارد. رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تهران در پاسخ به صمت در اینباره که متولی آگاهی دادن به تولیدکننده چه کسی است، گفت: وظیفه اتحادیه صنفی، شناسایی فعالان این صنعت و ارائه مشاوره در بحث تولید و فنی است. اما مرکز ملی فرش ایران بیش از ۱۰سال سیاست‌گذار اصلی است. بنابراین این مرکز وظیفه اطلاع‌رسانی و ایجاد فضا برای رونق کسب‌وکار را برعهده دارد. چنانچه در سال‌های گذشته این کار را انجام داده است. محمدعلی زرینه‌کفش درباره بیمه قالیبافی به صمت گفت: در صورت پرداخت کامل حق بیمه قالیباف همانند بقیه از مزایای بازنشستگی می‌شود.

اما در شرایطی که بافنده تقاضای بازنشستگی زودتر از موعد را داشته باشد تغییراتی در میزان مزایا دارد. رییس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تهران ادامه داد: این بیمه در سال‌های اخیر کامل شده است و فقط ۳درصد بیمه بیکاری را پرداخت نمی‌کند و متعاقب آن بیمه باید همه مزایای بازنشستگی را پرداخت کند. وی درباره علت قطع شدن بیمه تعدادی از بافندگان به صمت گفت: در تفاهمنامه با بیمه آمده است که برای بازرسی از قالیباف ۳ نفر متشکل از بازرس وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتحادیه و مامور بیمه حضور داشته باشند و در صورت اشتغال و تعداد گره بیمه قالیباف را جاری کنند. اگر بافنده مشغول به‌کار نبود یا کم کار کرده بود در ۳ مرحله اخطار داده می‌شود و در صورت بی‌توجهی بیمه قطع می‌شود. اما در مواردی مامور بیمه به تنهایی برای بازرسی مراجعه می‌کند و با یکبار بازرسی و با مشاهده کوچکترین مشکل از سوی بافنده، بیمه آن را قطع می‌کند. ما به‌عنوان متولی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت در جهت احقاق حق بافنده‌ها تمام تلاش خود را می‌کنیم.