دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران با اعلام اینکه سازمان بورس متقاضی اصلی بکارگیری IFRS بوده ور در مرحله اول ۷۸ شرکت اصلی با ۵۰۰ زیرمجموعه ملزم به رعایت آن هستند،توصیه هایی به شرکت ها و متقاضیان آموزش استانداردهای بین‌المللی اعلام کرد.

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، در پی گسترده شدن موضوع رعایت استانداردهای گزارشگری مالی موسوم به IFRS ، سیدمحمد علوی دبیرکل جامعه حسابداران رسمی ایران نکاتی را در این مورد اعلام کرد.

علت اهمیت IFRS در بازار اوراق بهادار و متقاضی اصلی

چند وقتی است در ادبیات مالی و حرفه‌ای از واژه استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی  IFRSیاد می‌شود در صورتی‌که تاکنون از اصطلاح استانداردهای حسابداری استفاده می شد. این دو واژه یکی بوده یا متفاوت است؟

تا سال 2000 کمیته تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری (تحت نظر IFAC) اقدام  به تدوین و انتشار استانداردهای بین المللی حسابداری کرده بود. اما بعد از آن هیأت تدوین استانداردهای بین المللی حسابداری  تشکیل و استانداردهای منتشره بعدی خود را استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی نامید و مقرر شد استانداردهای منتشره کمیته تا زمان عدم تغییر توسط هیات مورد قبول باشند.

اخیراً در محافل بازار سرمایه در سطح گسترده‌ای از گذار از استانداردهای ملی به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی یا IFRS صحبت می‌شود، چه‌طور شد که این گذار الزامی شد؟

گذار از استانداردهای ملی حسابداری به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی یکی از الزاماتی است که به‌ویژه در فضای اقتصادی بعد از برجام ضرورت آن احساس شد. وقتی تعامل بیش‌تر با اقتصاد جهانی، حضور سرمایه‌گذاران خارجی در اقتصاد ایران و فعالیت بین‌المللی بورس اوراق بهادار مطرح می‌شود، طبیعتاً باید گزارشگری مالی ما نیز باید از مبانی یکسانی در سطح بین المللی پیروی کندوبه نحوی باشد که رویه ها و ارقام و سرفصل‌های مندرج در صورت‌های مالی به شکلی مشابه و قابل‌مقایسه و مشترک با تمام دنیا باشد تا سرمایه‌گذار خارجی براساس آن قادر به تصمیم‌گیری باشد.

رشد بازار اوراق بهادار در نیمه‌دوم دهه‌ 1380 و تلاش مدیران نهادهای این بازار برای ارتباطات فراملی بود که نخستین بار ضرورت امر را نشان داد. احساس می‌شد زبان گزارشگری مالی مشترک و هماهنگ با استانداردهایی جهانی، یکسان و با کیفیت بالا در گزارشگری مالی مورد استفاده قرار گیرد تا سرمایه‌گذاران خارجی قادر به ارزیابی مالی شرکت‌های ایرانی باشند و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس نیز قابلیت حضور در تابلوی بورس‌های خارجی را داشته باشند.

پس سازمان بورس متقاضی اصلی بکارگیری این استانداردها است؟

بله، به دنبال پیشنهادهای سازمان بورس، سازمان حسابرسی در مجمع سال 1390 خود تصویب کرد گروهی از شرکت‌ها و نهادهای مالی ثبت‌شده نزد سازمان بورس که توسط این سازمان مشخص می‌شود و شرکت‌های فرعی و وابسته به آن‌ها در تهیه‌ی صورت‌های مالی خود از استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی استفاده کنند.

در اقدام بعدی، سازمان بورس و اوراق بهادار کلیه‌ شرکت‌ها و نهادهای مالی ثبت شده نزد این سازمان و به تبع آن، شرکت‌های فرعی و وابسته‌ی آن‌ها را مجاز شمرد که در تهیه صورت‌های مالی که از تاریخ 01/01/1392 و بعد از آن شروع می‌شود، مجاز به تهیه‌ صورت‌های مالی «تلفیقی» یا «مجموعه» مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) هستند.

سرانجام این سازمان کلیه‌ بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، کلیه‌ شرکت‌های بیمه‌ ثبت شده و  نیز کلیه‌ شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس با سرمایه‌ ثبت شده 1000 میلیاردتومان و بیش‌تر از آن را به ارائه‌ دو مجموعه صورت‌ مالی سالانه (از سال مالی یکم فروردین 1395)، بر اساس استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و نیز استاندردهای حسابداری ایران (هردو به صورت حسابرسی شده) ملزم ساخت.

همچنین اعلام شد تهیه‌ صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی برای سایر شرکت‌ها در سال مالی 1395 اختیاری است و شرکت‌هایی که در سال‌های آتی ملزم به تهیه‌ صورت‌های مالی طبق IFRS خواهند شد، متعاقباً اعلام خواهد شد.

بنابراین مشاهده می‌کنیم روند گذار به IFRS که ابتدا کاملاً بطئی و کند بود به‌تدریج شتاب و سرعت بیش‌تری یافته و به همین دلیل، در خصوص تسلط بر شیوه‌های گزارشگری مالی برمبنای استانداردهای بین‌المللی شرکت‌ها باید از هم‌اکنون خود را مهیا کنند و در صورت لزوم دوره‌های آموزشی مناسب را بگذرانند.

آخرین وضعیت استانداردهای حسابداری

این گذار چه زیر ساخت های می خواهد ؟ آیا مهیا شده و یا در چه مرحله ای است ؟

یک سری از استانداردهای حسابداری ما مثل قراردادهای پیمانکاری ، هزینه تامین مالی، سود هرسهم، دارایی‌های غیر جاری نگهداری‌شده برای فروش ، و کاهش ارزش دارایی‌ها تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با  IFRS ندارد ولی یک سری از استانداردهای حسابداری نیز مثل صنایع استخراجی، قراردادهای بیمه، مالیات بر درآمد، ابزارهای مالی و افشاهای ضروری را تاکنون نداشته‌ایم، پس از این به بعد باید درتهیه صورت‌های مالی اینها را رعایت کنیم.

لذا استانداردهایی که نداشتیم را اول باید یاد بگیریم و بلد باشیم، پس کار اول آموزش حرفه‌ای و مستمر است تا در تهیه صورت‌های مالی به‌کار بگیریم و بحث بعدی آمادگی محیط اقتصادی و مقرراتی است. محیط اقتصادی ما شفافیت کافی ندارد و فاقد بازارهای کاراست و ارزش های منصفانه و جاری را در خیلی جاها نداریم و نهاد حرفه‌ای مربوط به ارزیابی‌های مالی را نیز نداریم که استاندارد داشته باشد. باید اینها مهیا شود.

بحث دیگری موضوع مالیات بر درآمد ارزش‌یابی سرمایه‌گذاری‌هاست که باید در سطح کشور و سازمان مالیاتی تعیین تکلیف شود. به همین دلیل در این مرحله دو نوع صورتهای مالی تهیه می‌شود. اولی به منوال سنوات قبل و استانداردهای حسابداری خودمان و منطبق با دفاتر قانونی و دیگری صورت‌های مالی بر مبنای IFRS از طریق کاربرگ و به صورت مشقی تهیه می‌شود تا دست اندرکاران به تمام ابعاد موضوع اشراف پیداکنند وزیر ساخت های آن نیز به‌تدریج آماده شود تا بعداً تنها یک مجموعه صورت مالی تهیه شود.    

چه نهادهایی درگیر گذار هستند و نقش سازمان حسابرسی و سازمان مالیاتی در این زمینه چیست ؟

در زنجیره گزارشگری مالی اول مدیران شرکت‌های مشمول نقش اصلی را به جهت تهیه و حسابدهی ایفا می‌کنند و بعد حسابرسان مستقل نیز نقش اعتباربخشی را دارند در این بین سازمان حسابرسی خودش حسابرس یکسری از این شرکتهای مشمول است و از طرفی هم ترجمه رسمی  IFRS را به فارسی بر عهده گرفته است. سازمان حسابرسی طبق اساسنامه مرجع تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی در سطح کشور است. البته ترجمه  IFRS  دیگر مثل ترجمه استانداردهای حسابداری سابق نیست مجموعه‌ای یکپارچه است که بازنگری های مستمر دارد که ترجمه سریع و به‌موقع می‌خواهد.  

مرحله اول رعایت استانداردها با 78 شرکت اصلی و 500 زیرمجموعه

در مرحله اول چه تعداد شرکت و از چه صنایعی و بابت چه سالی درگیر موضوع هستند و در مرحله های بعدی چه میزان ؟

بر اساس مصوبات سازمان بورس، در فاز اول کلیه بانکها و بیمه ها و شرکتهای با سرمایه بیش از 1000 میلیارد تومان مشمول‌اند که این اشخاص شامل 78 شرکت است که با واحدهای فرعی و وابسته خود حدود 500 شرکت می‌شوند که برای سال مالی 95 صورتهای مالی بر مبنای IFRS تهیه می‌کنند و اقلام مقایسه‌ای مربوط نیز برای سالهای 94 و 93 باید بر مبنای IFRS  باشد.   

توصیه هایی به شرکت ها و متقاضیان آموزش استانداردهای بین‌المللی

این روزها دوره‌های متعددی برای آموزش این استانداردها طراحی و برگزار شده است. جامعه‌ حسابداران رسمی ایران به متقاضیان آموزش استانداردهای بین‌المللی چه توصیه‌هایی دارد؟

قبل از هر چیز، توصیه می‌کنم متقاضیان آموزش این استانداردها اولاً باید با خودباوری در این دوره‌ها شرکت کنند. بخش بسیار بزرگی از استانداردهای حسابداری ایران  مشابه استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی است و از این بابت با این بخش کاملاً آشنا هستند. البته تفاوت‌های اندک در برخی بخش‌ها وجود دارد.

برای آموزش این ویژگی‌های متفاوت متقاضیان باید توجه داشته باشند که گروهی بهتر می‌توانند استفاده و کاربرد این استانداردها را تبیین کنند که درگیر کارهای عملیِ اجرایی و نظارتی هستند. آنان که عمدتاً درگیر کارهای پژوهشی و آکادمیک هستند شاید در زمینه‌هایی مانند منطق گذار به استانداردهای بین‌المللی یا کلیات آن می‌توانند مباحث سودمندی ارائه کنند، اما برای آموزش IFRS نیازمند مدرسانی هستیم که علاوه بر قدرت تدریس و انتقال مطالب به طور عملی و مستمر درگیر اجرای این استانداردها بوده‌اند.

به همین دلیل دوره‌هایی کاربردی‌تر است که توسط استادان اهل حرفه حسابرسی برگزار می‌شود. در مجموع، معتقدم حسابداران رسمی شاغل در موسسات حسابرسی درگیر آموزش IFRS  دوره‌های اجرایی و کاربردی تری دارند .

جامعه‌ حسابداران رسمی ایران چه اقداماتی برای آموزش استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی انجام داده؟

جامعه‌ حسابداران رسمی ایران قبل از هر چیز به‌منظور آن که دوره‌های آموزشی از کیفیت مناسب و در سطح بین‌المللی برخوردار باشد تفاهم‌نامه‌ با انجمن حسابداران خبره‌ی انگلستان ACCA، منعقد کرده و تصمیم گرفته است به منظور حداکثر بهره‌وری دوره‌های آموزشی را به طور مشترک با ACCA برگزار کند.

نخستین دوره که به حسابداران رسمی امضاکنندگان گزارش حسابرسی صورت‌های مالی اختصاص یافت از 6 بهمن‌ماه 95 آغاز شده و دوره های بعدی نیز در شرف شروع است و تا شهریور 96 ادامه خواهد داشت.

به همین ترتیب با توجه به ضرورت و اهمیت این موضوع جامعه‌ حسابداران رسمی ایران تدارک دیده که به طور مشترک با ACCA دوره‌های آموزش IFRS را برای کلیه حسابداران رسمی شاغل در موسسات حسابرسی ، مسئولین کار حسابرسی شاغل در موسسات حسابرسی ، مدیران مالی شرکتهای مشمول تهیه صورتهای مالی بر مبنای استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی و کلیه افراد دست اندرکار و درگیر امور اجرایی و یا نظارتی تهیه این صورت‌های مالی، با کم‌ترین هزینه یا حتی به صورت رایگان طراحی و برگزار کند.

چه توصیه‌ای به شرکت‌هایی دارید که ملزم به ارائه‌ی صورت‌های مالی مبتنی بر IFRS هستند؟

همان‌طور که در پاسخ به سؤال‌های قبلی گفتم در درجه‌ی نخست شرکت‌ها باید با خودباوری از استانداردهای بومی به استانداردهای بین‌المللی گذار کنند. بخش عمده‌ای از این دو مجموعه استاندارد همپوشانی نسبی دارند و آموزش حرفه‌ای سایر موارد می‌تواند به‌سرعت انجام شود. در وهله‌ بعد شرکت‌ها باید توجه داشته باشند که برون‌سپاری تهیه صورت‌های مالی مبتنی بر IFRS اگر توسط اهل فن صورت نگیرد و توسط افرادی صورت گیرد که تاکنون صورتهای مالی تهیه  ننموده و یا صورتهای مالی رسیدگی و اعتبار بخشی نکرده باشند می تواند مخاطره آمیز باشد و شرکت‌ها باید آموزش‌ حرفه ای کادر مالی خود را جدی بگیرند .

همان‌طور که گفتم جامعه حسابداران رسمی ایران برای ارائه‌ی خدمات کامل آموزشی در زمینه‌ی بکارگیری استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی برای مدیران مالی شرکتهای مشمول نیز از آمادگی کامل برخوردار است و حتی‌الامکان تلاش می‌کند ضمن استفاده از تجارب ACCA هزینه‌های آموزش را نیز در سطح حداقل کاهش دهد و در بخش اجرایی و عملیاتی نیز بسیاری از موسسات حسابرسی  صلاحیت حرفه‌ای و توانایی لازم را در تهیه صورتهای مالی بر مبنای IFRS  را دارا هستند. 

انتهای پیام